Biyopsi, şüpheli bir doku parçasını mikroskop altında inceleyerek hücrelerin iyi huylu mu, kanser öncüsü mü yoksa kesinlikle fena huylu mu bulunduğunu gösterir. Patolog, çekirdek büyüklüğü, çekirdek-sitoplazma oranı ve mitoz sayısı benzer biçimde ayrıntılara bakarak “benign”, “atipik”, “in situ” yada “invaziv” sonucuna ulaşır. Kesin tanı yardımıyla cerrahinin sınırı belirlenir, kemoterapi ihtiyacı saptanır ve gereksiz büyük operasyonlar önlenir.
Biyopsi işlemi öncesinde hangi hazırlıklar önemlidir?
Kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız, doktorun önerilmiş olduğu süre süresince ara vermek morluk ve kanama riskini düşürür. İşlem çoğunlukla lokal anestezi altında yapılır; aç kalmanıza gerek kalmamıştır sadece rahat giyim giymek ve parfüm, losyon benzer biçimde kokulu ürünlerden kaçınmak steriliteye katkı sağlar. Ultrason yada tomografi eşliğinde iğne biyopsisi yapılacaksa randevuya 15 dakika erken gelmek görüntüleme protokolünü aksatmaz.
Biyopsi sonrasında morluk ve ağrı iyi mi yönetilir?
Alınan doku hacmi ufak olduğundan bir çok hasta aynı gün düzgüsel yaşantısına döner. İlk 24 saat bölgeye 10’ar dakikalık buz uygulaması şişliği azaltır; ılık duşu ertesi gün almak yara iyileşmesini hızlandırır. Parasetamol ağrı kontrolünde güvenilirken aspirin ve ibuprofen pıhtıyı gevşettiği için tabip onayı olmadan önerilmez. Kızarıklık, fena koku yada ateş yükselmesi enfeksiyon işareti olabileceğinden derhal sıhhat kuruluşuna başvurmak gerekir.
Rahim filmi (HSG) neyi gösterir ve kimlere önerilir?
HSG, rahim boşluğuna ve tüplere kontrast madde doldurarak röntgen altında biçim bozukluğu, polip, yapışıklık yada tüp tıkanıklığını ortaya çıkarır. Gebelik denemesine karşın 12 ay içinde netice alamayan çiftler; tekrarlayan düşük, dış gebelik öyküsü yada tane dışı yoğun kanaması olan bayanlar HSG ile detaylı değerlendirilmeli, böylece uygun cerrahi ya da tüp bebek planlaması doğru temelde yapılmalıdır.
Rahim filmi ağrısını azaltmak için hangi ipuçları işe yarar?
İşlemden bir saat ilkin alınan rahat ağrı kesici ve tüp ağzına uygulanan lokal anestezi jeli kramp hissini minimuma indirir. Araştırmalar, derin nefes egzersizlerinin kontrast sıvının verilişindeki basıncı dengeleyerek rahatsızlığı azalttığını gösterir. Çekim regl bitimini takip eden ilk hafta içinde yapılır; bu zamanlama hem rahim ağzı organik olarak açıktır hem de ihtimaller içinde erken gebelik riski ortadan kalkar.
Rahim filmimde tüplerin tıkalı çıkmış olduğu yazıyor; sonraki adım ne?
Sonuç “spazm veya mukus tıkaçlı görünüyor” ifadesi içeriyorsa, laparoskopiye geçmeden ilkin tabip çoğu zaman selektif tüpogram yada ikinci bir HSG ister şu sebeple kontrast basıncıyla açılabilen yalancı tıkanıklık sık görülür. Gerçek yapısal tıkanıklık doğrulanırsa, mikrocerrahi tüp onarımı yada direkt in vitro fertilizasyon (IVF) seçenekleri masaya gelir. Bazı vakalarda HSG’nin kendisi bile tüpü açarak sonraki iki döngüde gebelik ihtimalini artırır.
Check up paketleri niçin “kişiye özel” olmalı?
Temel kan sayımı, tam biyokimya ve EKG hepimiz için başlangıçtır; sadece 35 yaşındaki ofis çalışanında D vitamini düzeyi, triatlon icra eden bir sporcuda demir depoları, 45 yaşındaki sigara içiciden değişik ehemmiyet taşır. Ailede kalp hastalığı öyküsü var ise koroner kalsiyum skoru; kolon kanseri öyküsü olan bireyde kolonoskopi eklenmelidir. Böylece check up, rastgele kült kontrol sıralaması olmaktan çıkıp nokta atışı koruyucu sıhhat planına dönüşür.
Check up randevusuna hazırlanırken hangi hatalar sonucu bozar?
Gece yarısından sonrasında su haricinde kalori almak açlık glukozunu ve trigliseridi yanıltır. Son 48 saat yoğun egzersiz CK ve LDH benzer biçimde kas enzimlerini yükselterek “gizli kalp krizi” şüphesine yol açabilir. Alkol ve enerji içecekleri karaciğer testlerini oynatır, fazla kahve ise EKG’de sinüs taşikardisi yaratabilir. İlaçlarınızı keyfî kesmek de sakıncalıdır; varfarin, tiroit ilacı yada beta bloker kullanıyorsanız laboratuvar bu bilgiyi referans aralığıyla beraber raporlar.
Check up raporunda “sınırda yüksek” değerler görüldüğünde hangi yol izlenmeli?
Toplam kolesterol 220 mg/dL, açlık kan şekeri 105 mg/dL benzer biçimde gri alan sonuçlar alarmdan oldukca uyarı niteliğindedir. Haftada 150 dakika tempolu yürüyüş, işlenmiş gıdayı azaltıp sebze-meyve porsiyonunu çoğaltmak ve 7-8 saat kesintisiz uyku, üç-altı ay içinde bir çok “sarı alarmı” yeşile çevirir. İkinci kontrolde değerler hâlâ yüksekse, doktor diyetisyen desteği yada farmakolojik tedavi planlar.
