Natürel Afetlerden Korunmak İçin Zorunlu Önlemler- Natürel Afetlerden Korunma Yolları (Usulleri)
Öncelikle natürel afetleri belirlemek gerek. Natürel afetler şunlardır:
Zelzeleler,
Su ve su baskın baskınları,
Toprak kayması,
Aşınma,
Tsunami,
Çığ,
Yangınlar,
Fırtınalar,
Yanardağ patlamaları,
Yıldırım düşmesi
Korunmak için yapılması gerekenler ise ;
Fırtınalar için acil ikaz sistemi yapılmalı,
Yıldırım düşmeleri içim yüksek ve dış yüzeyinde fazla metal bulunan binalara yıldırımsavar düzeneği kurulmalı,
Mesken patlamalarından korunmak için, patlaması olası volkanların yakınlarında meskene müsaade et,
Zelzeleler için fay hattının olduğu bölgelerde inşaya müsaade et, verilecekse de yapılacak inşaalar harika olmalı,
Su ve su baskın baskınları için ise ormanlandırma yapılmalı, akarsu, ırmak yatakları gibi yerler doldurulmamalıdır.
Akarsu yatakları dayanıklı duvarla hakimiyet altına alınmalıdır.
Aşınmaya karşı natürel park alanları arttırılmalıdır.
Meylin çok olduğu yerler yeterince ağaçlandırılmalıdır.
NATÜREL AFETLERDEN KORUNMA YOLLARI
Hepimizin bildiği gibi yeryüzünde pek çok facialar mevcuttur.Bunların çok minik kısmı tamamen Natürel ve genellikle kısıtlanması muhtemel olmayan felaketlerdir.Örnek olarak..
a.
Yıldırım Düşmesi..
c. Volkan Patlamaları..
gibi vakalar gösterilebilir.
Bir kısım trajediler hakikatinde hafif zararla geçiştirilebileceği halde,insanoğlunun hırsı ve ihtirasıile hareket etmesi çehresinden Ekolojik dengenin bozulması neticeyi çok büyük parasal ve manevi hasarlara neden olabilmektedir..Örneğin..
a. Zelzeleler..
b. Yangınlar..
c. Erezyon..
d. Su ve Su Baskın Baskınları..
e. Kuraklık..
ve eşi trajediler söylenebilir.Savaşlar..
b. Trafik Kazaları..
c. İş Kazaları..
Görüldüğü gibi,İnsan faktörü birçok felaketler’e neden olmaktadır.Öyle ise, hepimize düşen birinci görev,bahsi geçen olayları oluşmadan önce önlemeye çalışmak ikinci aşamada ise tedbirli,bilinçli ve hazırlıklı olmaktır.Bunu sağlamak için genel hatları ile bütün bu olayları inceleyelim.
1-Fırtınalar (Tufan,Tayfun) : Fırtınalar bilindiği gibi kuvvetli rüzgarlar sonucunda meydana gelen doğal olaylardır.Yağış ile birlikte esen şiddetli rüzgarlar Tufan, kurak ve yağışsız esenler ise Tayfun olarak isimlendirilmektedir.Bu kuvvetli rüzgarlar esnasında hortum tabir edilen helezonik girdaplar ve deniz veya göllerde yüksek dalgalar ve taşmalar meydana gelmektedir.Halen yeryüzündeki ölümlü felaketlerin 1000’de 2’sini fırtınalar oluşturmaktadır.
Emniyet Tedbirleri : Genel acil ikaz sistemi,Bloklar halinde ve sağlam monte edilmiş parçalardan oluşan çatılar yapmak,Kalın cam kullanmak,Dış yüzeylerde fazla aksesuar kullanmamak,Sığınak yapmak,Çevreyi ağaçlandırmak,Taş bloklardan yüksek duvarlı marinalar inşa etmek.
Bireysel Tedbirler : Evde iseniz,Elektrik,Su,Doğalgaz veya Tüpgaz donanımlarını kapatmak,Denize yakın yerlerde mümkün olan en üst noktaya gitmek,Varsa sığınağa gitmek eğer yoksa camlardan ve kapılardan uzak durmak,yere yatmak,uçuşabilecek cisimlerin çarpma tesirini engelleyecek,yastık yorgan gibi şeylerle bedeni emniyete almak.Dışarıda veya Araç içinde iseniz,en yakın sığınağa veya güçlü görünen binaya sığınmak.Denizde iseniz,can yeleği giymek,sahile fazla yanaşmamak,teknenin dışına yakın en emniyetli yere sığınmak.
2-Yıldırım Düşmesi : Bulutlarda yüklü manyetik enerji kutuplarının çakışması sonucu meydana gelmektedir.Bazan bulutsuz ortamlarda’da gene aynı sebebe bağlı olarak yıldırım düştüğü görülmüştür.Yıldırım yüzünden meydana gelen ölüm oranı çok küçük olmakla birlikte, yangınlara sebebiyet verme oranı 1000’de 6’dır.
Emniyet Tedbirleri : Yüksek ve dış yüzeyinde metal oranı fazla olan bina ve yapılarda paratoner tertibatı kurmak.Alıcı görevi gören anten ve benzeri aletlerin uç noktalarının iletken olmayan maddelerle izole edilmesi,Zemin ile direkt irtibatının kesilmesi.
Bireysel Tedbirler : Yağışlı havalarda,aşırı metal bulunan alanlardan ve Ağaçlık alanlardan uzak durmak.Çok fazla yıldırım düştüğü anlarda,mevcut alıcı ve verici aletleri (Telsiz,Telefon,Tv.
Altına kadar uzanan yerkabuğu aralıksız hareket halinde olduğundan dolayı kıtalar birbirlerine yaklaşıp,yaslanmakta.Bu dayanma esnasında oluşan tazyik nedeniyle yerkabuğu kırılmakta ve açığa çıkan enerji zelzelelere sebep olmaktadır.Açığa çıkan enerjinin % 1’i sismik kalan kısmı ise dalga enerjisi olarak kendini göstermektedir.İşte binaların devrilmesine bu dalga enerjisi neden oluyor.Enerjinin yeryüzüne çıkmasına kadar geçen müddet takribî 100 sn. başka bir deyişle değişik bir deyişle,zelzelenin başladığı noktadan yeryüzü üzerine çıkması 1.5 dk.
Ne Yazık Ki Ülkemizin üzerinde bulunduğu yeryüzü parçasının altında pek çok fay hattı mevcuttur ve % 95 gibi vahim çoğunluktaki kısmı etkilenmektedir.Ortalama her 6 senede bir ülkemizin rastgele bir yerinde zelzelelere neden olmaktadır.Ülkemizde tesbit edilen azami şiddetteki zelzele 7.9 olarak tesbit edilmiş olmasına karşın,bazı kaynaklarda 8.4’e kadar eriştiği belirtilmektedir.
Emniyet Önlemleri : Fay hattının bütün üzerinde yerleşim alanları,sanayi kuruluşları inşaa etmemek,yüksek nitelikte,darbeye,esnemeye ve titreşime mukavemetli materyallerden mamül,sabit hesaplamaları olabilecek azami zelzele düşünülerek hesaplanmış binalar üretmek,inşaat yapılacak yerin sert arazi parçası üzerine oturmasına dikkat etmek,olabildiğince geniş alanlar içerisinde mesken üniteleri oluşturmak,çok yüksek ve birbirine çok yakın binalar inşa etmemek,bina esaslarında zelzele ayakkabıları,esneme irtibatları,sütun çıkışlarında netlikle noksan materyal kullanmamak,sütun filiz demirlerini asgari 16 mm.Kalınlığında olmasına dikkat etmek. Etkileşimli bölgelerde,deprem sonrası müdahale edebilecek,kurtarma,söndürme,sağlık,güvenlik,dağıtım,istihdam,istihkam ve defin birimleri oluşturmak,bu birimleri bütün vatandaşların katılacağı sivil teşkilat ve kuruluşlar haline getirmek ve bunları sürekli teyakkuz durumunda hazır tutmak.Bu birimlerin kullanabileceği,makina,edavat,teçhizat ve malzemeyi stoklanmış ve her an kullanıma hazır halde bulundurmak.Olası depremlere karşı önceden senaryolar oluşturmak,oluşturulan bu senaryoları ülkenin çok büyük bir bölümünde aynı anda deprem olacağı varsayılacak şekilde geniş kapsamlı yapmak.Deprem bölgesine yapılacak intikal ve sevkiyatın her türlü olumsuz şart’ta dahi nasıl sağlanabileceğinin planlarını yapmak ve sürekli bu plan ve senaryoları güncelleştirmek,gelişen teknolojinin ürettiği yenilikleri takip ederek stok etmek.Uluslararası kurtarma ve deprem ekipleri ile sürekli bilgi alışverişinde bulunmak bu ekiplerle birlikte geniş kapsamlı deprem tatbikatları yapmak.Deprem sonrası kurtarılabilecek tek bir insan’ın bile bütün bu harcamalardan çok daha değerli olduğu bilincine varmak ve bu bilinci ülke genelinde herkese yaymak.
Bireysel Tedbirler : Öncelikle gerek satın alınan gerekse inşaa ettirilen binalarımızın,statik deprem hesaplarının yapılmış olup olmadığını araştırmak,içeride kolon,kiriş ve duvarların kontrolünü yapmak veya daha emniyetli olması için bir uzmana incelettirerek bilgi ve görüşünden istifade ettikten sonra,bina veya daireyi satın almak veya inşaa ettirmek.Deprem meydana geldiği anda,panik içerisinde kaçmaya çalışmak veya pencere veya balkonlardan atlamak yerine,kapı eşikleri altına sığınmak,sağlam masa,karyola altına saklanmak,küçük veya yaşlıların aynı şekilde davranmasını sağlamaya çalışmak,deprem sarsıntısı geçene kadar beklemek,sarsıntı hasarsız atlatılmış ise,dahili elektrik,su,gaz,doğalgaz ünite ve tesisatlarını emniyete almak,giyinik değil ise giyinmek,kıymetli eşya,para,mücevher,kimlik gibi şeyleri,ilkyardım da kullanılabilecek malzemeleri alarak,sükunetle disiplin içinde binayı terketmek.
İçerisinde tazyikli madde bulunan tüp,ambar gibi şeylerin çevresini izole etmek,sağlam bölmeler içerisinde veya çalışılan veya yaşanılan civarların dışında veya uzağında bulundurmak.Çocukların ulaşabileceği yerlerde çakmak,kibrit gibi şeyler bulundurmamak vs.Ekilen tarla ve arazilerde hasat’tan sonra kalan sap ve kökleri(anız)yakarak yok etme usulünü kullanmamak.(Anız Yakmak T.C. Yasalarının 3 ayrı maddesinde cezai müeyiddelerle menedilmiştir.)
Fertsel Önlemler : Ormanlık veya sık nebat örtüsü bulunan arazilerde alana gelen yangınlarda şayet yangın henüz başlangıç düzeyinde ve söndürülebilir gidişatta ise ve etrafta bulunanan insanlar varsa onlarıda haberdar ederek müdahale etmeye çalışmak aksi takdirde rüzgarın esme yönüne doğru süratle uzaklaşmak ve en yakın mesken biriminde alakalı ünitelere ihbar ve ikaz etmek,şayet ihtimal varsa söndürme çalışmalarına iştirak etmek.İşyerleri veya evlerde,öncelikle etraftakileri alarm,kampana veya ses aracıyla ikaz etmek,elektrik şalter veya sigortalarını kapatmak,çocuk,yaşlı,hasta veya sakat bireyleri ve yanıcı,parlayıcı patlayıcı maddeleri ve tazyikli kap veya tüp veya tüpgazı uzaklaştırmak,yangına cinsine uygun alet veya maddelerle müdahale etmek.
Bunun için,
-Yerlerim yerleri zelzele kuşakları dışından tercih etmek
-Mesken ünitelerini sağlam araziler üzerinde kurmak
-İnşaatlarda zelzeleye dayanıklı materyaller kullanmak
-Çok katlı yapılardan sakınmak gerekir.
Aşınma: Aşınma, su ve rüzgar gibi natürel etkenlerle toprağın bulunduğu yerden koparılıp başka yerlere taşınmasıdır.
Aşınmadan Korunma Usulleri
Aşınmayı önlemek ve toprağı gözetmek için alınabilecek başlıca temkinler şunlardır:
-Natürel nebat örtüsü korunmalı ve üryan yerler ağaçlandırılmalıdır.
-Yamaçlar basamaklandırılmalı ve ağaçlandırılmalıdır.
-Yamaçlardaki tarlalar, bayır aşağıya değil.
Böylece su baskın baskını alana kazanç.
Su Baskın baskınları ve taşkınlardan korunmak için;
-Natürel nebat örtüsünün, özellikle de ormanların korunması gerekir. Zira ağaçlar, yağmurun süratini keser ve yağmur sularının toprağa sızmasını sağlar. Böylece sular toprağın çehresinde birikmez ve su baskın yaradılışına yol açmaz. Ayrıca ağaç, gövdeleri, suyun yamaçtan aşağıya süratle akmasını önler.
– Suyun süratini kesmek için yamaçların teraslandırılması, dere yataklarına setler yapılması ve göletler oluşturulması su baskın baskınlarının yol kalemtıraşı hasarları büyük miktarda eksiltir.
– Su Baskın baskınlarından ve taşkınlardan korunmanın bir yolu da dere kenarlarına yerleşmenin önlenmesidir.
Toprak Kayması: Toprak kayması, toprak örtüsünün.
Yamaçlarda duvar yada setler yapılması da çığ yaradılışını maniler
Yangından korunma yolları
Yangın, kısa müddette büyük hasar veren, can ve mal kaybına yol açan bir afettir. Minicik bir kıvılcımla başlayan bir yangın, kısa müddette evleri, iş yerlerini, tarlalardaki ekinleri ya da bir ormanı yok edebilir.
Orman yangınlarının önlenebilmesi için yapılması gereken başlıca çalışmalar şunlardır:
1. Yurttaşlar bilinçlendirilerek orman yangınlarına yol açan yanlış tavırlara ve bakımsızlıklara son verilmelidir.
Ayrıca piknik ateşinin söndürülmeden bırakılması ya da bir sigaranın söndürülmeden atılması gibi tavırlar, yangınlara yol açabilmektedir.
2. Orman yangınlarını anında bilmek çok ehemmiyetlidir. Bunun için orman alanlarında yeterli rakamda yangın kulesi ve gözetleme yeri yapılmalıdır. Yangınları kısa vakitte söndürebilecek itfaiye takımları yetiştirilip hazır bulundurulmalıdır. Ayrıca gözcülerin yangınları zamanında haber vermesi için telsiz ve telefonla haberleşme imkânı sağlanmalıdır.
Bunların yanı sıra şehir ve ilçelerde bulunan sivil korunma teşkilatları da yangınların söndürülmesi ve kurtarma çalışmalarına katkılarda bulunmaktadır. Sivil korunma teşkilatları tertip ettikleri tatbikatlar ve öbür eğitici faaliyetleri yurttaşları yangınların önlenmesi, söndürülmesi ve kurtarma çalışmaları mevzularında bilgi edindirmektedir.
4. Yangınlar hem tabiata hem de insanlara büyük hasarlar verebilmektedir. Ülkemizde, yangınların yol açtığı hasarların giderilmesi misyonunu, büyük miktarda devletimiz üstlenmiştir.
Ayrıca, yanan orman alanlarının ağaçlandırılması çalışmaları da yeniden devletimizin liderliğinde yapılmaktadır.
.
