BÖĞÜRTLEN
Orjinal Ismi: Rubus fruticosus
Öteki Isimleri :Dikençilegi, Dikendudu, Dikendutu
Bilgi: Gülgiller familyasındandır. Anayurdu Kuzey Yarıküre”nin ılıman abuhava bölgeleri olan Rubus türü 400 kadar çokyıllık çalı cinsinin ortak ismi böğürtlendir.
Böğürtlen cinsleri 1-3 m. boylanabilirken, kimi cinsleri sarmaşık biçiminde, bazıları da yerde sürünerek gelişir. Bu cinslerden mevzumuzla en fazla alakalı olanı Alçak böğürtlen (R. fruticosus) cinsidir. Kısaca böğürtlen diye anacağımız bu nebat 3 m. boylanabilir.İkiyillık dikenli gövdeleri, kenarları dişli 3-5 yaprakçıktan oluşan ve kışın dökülmeyen yaprakları, yaz aylarında tek tek ya da salkım halinde açan pembe veya beyaz çiçekleri vardır. Yaz sonu ya da güz medyada bu çiçekler kırmızımsı kara renkli, üzeri çok ince tüylü, duta benzeyen meyvelere dönüşür.
Çok dikenli de olduğu için, natürel çit olarak pek tercih etilen bir nebat cinsidir.
Böğürtlenin meyvelerinde statik ve uçucu yağ, meyve şekeri, organik asitler, sitrik asit, C vitamini, pektin ve demir; yapraklarında tanen ve organik asitler bulunur. Böğürtlen meyve olarak hamken yenildiği gibi reçel, şurup, şekerleme, pasta, likör ve sirke yapımında kullanılır.
Tıbbi Tesirleri ve Kullanımı Böğürtlenin tıbbi tesirleri ve bunlardan faydalanma usulleri şöyle sıralanabilir:
• Vücudu kuvvetlendirici toniktir.
• Doku ve damar büzücü tesiri vardır.
Bu karışımdan 3 tatlı kaşığı alınıp üzerine 1 kadeh kaynar su dökülerek ve 20 dakika demlendirilerek bir infüzyon hazırlanır. Bu infüzyondan günde üç defa birer kadeh içilir.
• Böğürtlen ağız yaraları, dişeti kanamaları, bademcik ve boğaz enfeksiyonuna iyi kazanç. Bunun için yukarıyada anlatıldığı şekilde hazırlanan infüzyonla günde üç-dört defa derin gargara yapılır.
• Ciltteki sızı ve yangıları gevşetir.
• Yara iyileştiricidir.
• Hafif yanıklara iyi kazanç.
• Basur rehabilitasyonunda tesirli olur.
Bu tesirleri sağlamak üzere, körpe yapraklarıyla yara lapası hazırlanır ve şikayet edilen yerlere dıştan uygulanır.
• Böğürtlen cildi gerer ve canlandırır.
Bu tesiri sağlamak üzere, banyo küvetine akan sıcak suyun altına bir bez torba asılıp içi nebatın körpe yaprak ve genç sürgünleriyle doldurulur.
