Eylülde İstanbul merkezli Osmanlı arşivlerinden dijital ortamdaki 1 milyonu aşkın dokümanla zenginleşen Arnavutluk Arşivler Genel Müdürlüğü (DPA) arşivindeki belgeler, Arnavutların Osmanlı Devleti süresince siyasal ve toplumsal faaliyetlerini kapsıyor.

Osmanlı arşivlerinden 2015 ve 2020’de de Arnavutluk’a değişik mevzulara ilişkin 5 bin ve 350 bin sayfalık belge bağışlandı.

DPA Genel Müdürü Ardit Bido, Türk arşiv kurumlarıyla işbirliğinin muhteşem bulunduğunu belirterek, Türkiye’nin gerek bağışlanan belgeler gerekse de yönettiği kurumun çalışmalarına desteğini takdir ettiklerini söylemiş oldu.

“Daha geniş Balkan topraklarına ilişkin belgeler söz mevzusu”

Arnavutluk ile Arnavutların Osmanlı dönemine ilişkin belgelerinin İstanbul’daki arşivde korunduğunu özetleyen Bido, bu anlamda mümkün olmasıyla birlikte oldukca işbirliğinin Arnavutluk arşivinin direkt çıkarına bulunduğunu dile getirdi.

Bido, eylülde dijital ortamda tanıtılan belgelerle ilgili, “Bunlar, iki yıl ilkin 350 bin belgenin ikinci kısmı olarak gelenlerdi. İkili ortaklaşa iş anlaşması kapsamında bir tek 4 vilayetteki Arnavutluk ve Arnavutlar ile alakalı zamanı belgeler değil, hem de daha geniş Balkan topraklarına ilişkin belgeler söz mevzusu.” diye konuştu.

AA’nın haberine bakılırsa Bido, anlaşmanın, Arnavutluk arşivindeki Osmanlı belgelerinin, Osmanlı arşivindeki Arnavutluk ve Arnavutlarla ilgili dokümanlarla dijital ortamdaki değiş tokuşunu kapsadığını kaydetti.

“Osmanlı dönemi Arnavutluk’u hakkında 2 milyon 100 bin belge bulunmakta”

Bağışlanan belgelerin önemine işaret eden Bido, bu sayede araştırmacıların İstanbul’a kadar gitmelerine gerek kalmadığını, ulusal tarihe ilişkin araştırmalarını DPA’nın emek verme salonlarında yapabileceklerini söylemiş oldu.

Bido, arşivlerindeki Osmanlı dönemine ilişkin belgelerle ilgili informasyon vererek, Arnavutluk’ta 750 bin orijinal Osmanlı dönemi belgesinin dijital ortamda bulunduğunu ve bunlara araştırmacıların kolaylıkla ulaşabileceğini söyledi. Bido, “Şimdi bu ötekiler de hesaba katıldığında Osmanlı dönemi Arnavutluk’u hakkında 2 milyon 100 bin belge bulunmaktadır.” dedi.

“Belgelerin taranması imkanının yanı sıra geri kalanını parasız alma fırsatımız oldu”

İşbirliği anlaşmasının Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) yardımıyla yapıldığını ve ilk kısım belgelerin dijitalleştirildiğini ifade eden Bido, şunları kaydetti:

“Masrafları TİKA tarafınca karşılanan belgelerin taranması imkanının yanı sıra geri kalanını parasız alma fırsatımız oldu. Bu, o dönem oldukca kıymetli bir şeydi ve yardımın gelmesiyle Arşivler Genel Müdürlüğüne nefes aldırdı.”

Farklı işbirlikleri için Türkiye’deki yetkililerle görüşmelerde bulunduklarını belirten Bido, Türk arşivlerindeki Arnavutluk ve Arnavutlar ile alakalı kadastro arşivi ile Ankara’da İçişleri Bakanlığının arşivlerinde bulunan 1905 nüfus sayımına ilişkin öteki iki arşiv fonunu da almayı umduklarını dile getirdi.

En eski yaratı, 14’üncü yada 15’inci yüzyıla ilişkin Kur’an-ı Kerim

Alınan bilgiye bakılırsa temin edilen belgeler, Arnavutların Osmanlı Devleti genelindeki siyasal ve toplumsal faaliyetlerini kapsıyor.

Bunların içinde çeşitli şahsiyetlerin kararları ve nişanları, değişik şehirlerde Arnavutça eğitim verildiğine dair kanıtlar, Arnavut sözü geçen kentlerdeki yöneticilere ilişkin bilgiler ve bölgede dini yaşamdaki gelişmelere ilişkin belgeler bulunuyor.

Arnavutluk Arşivler Genel Müdürlüğünün araştırmacıları ve tarihçilerine bakılırsa arşivdeki en eski Osmanlı Dönemi belgesi 1431 yılına ilişkin Arnavut Sancağı sicili iken (Suret-i Defter-i Sancak-i Arvanidi) en eski yaratı ise 14’üncü yada 15’inci yüzyıla ilişkin Kur’an-ı Kerim olarak öne çıkıyor.