Buğday ve darının en büyük iki ihracatçısı olan Rusya ve Ukrayna’da çıkan cenk maliyetlerin ciddi oranda çoğalmasına niçin oldu.
Rusya’nın Ukrayna’ya hücumu sonrası çoğalan petrol, natürel gaz ve emtia maliyetleri tüm dünyada yüksek olan enflasyonlara ciddi bir yükseliş baskısı oluşturuyor. En son 2008 gıda krizinde dünyada buğday maliyetleri 352 dolara çıkmıştı. Ukrayna, asırlardan beri Avrupa’nın da hububat depoyu olarak öğreniliyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Ocak ayı bilgilerine bakılırsa 2020-2021 döneminde Türkiye’nin buğday ithalatının yüzde 78’i Rusya’dan yüzde 9’u ise Ukrayna’dan reelleşti.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafınca meydana getirilen açıklamada, Rusya ve Ukrayna arasındaki cenk sebebiyle, “başta buğday olmak suretiyle tahıl ve diğeri pişmeden maddelerde talep kasveti yaşanmayacağı” ifade edildi.
Türkiye’deki Yiyecek Ürünlerine Maliyet Olarak Yansıma Riski
Enerji maliyetlerinde yükseliş ve dünyada çoğalan tahıl maliyetleri düşüldüğünde, Rusya ve Ukrayna savaşının Türkiye’deki yiyecek ürünlerine maliyet olarak yansıma riski bulunuyor.
Şu an için un sanayicilerinin ve ambarların elinde yeteri kadar yığın var.
8 Senenin En Üst Seviyesine Terfi etti
Brent petrol maliyeti yüzde 7.25 112 doları aşarak 8 senenin en üst seviyesine terfi etti. Yükseliş Rusya’nın Kiev’i tamamen işgale hazırlanmasının peşinden geldi. Beynelmilel Enerji Ajansı’ndan vaziyetin ciddi olduğu iletiyi geldi. Avrupa’da doğalgazın megavatsaat maliyeti bugün takribî yüzde 60 çoğalarak 194 euro oldu.
Buğday vadeli işlemleri haftanın ilk gününde %8’den fazla yükselirken, Kuala Lumpur’da palm yağı ve Chicago’da soya fasulyesi yağı gelmiş geçmişlerin azami seviyelerinin üzerine yükselmeye başladı.
Rusya’nın geçen hafta komşusunu işgal etmesinden bu yana Ukrayna’daki limanlardaki faaliyetler durma noktasına geldi. Rusya ile hububat ticareti de fiilen askıya alındı. İki ülkenin, dünya buğday ihracatının dörtte birinden aşırısını, darı satışlarının beşte birini ve arpa sevkiyatlarının eş bir hissesini, ayçiçek yağı üretiminin takribî %80’ini sağlamış olduğu düşünüldüğünde ihtilaf zamanının uzamanı halinde küresel ekonomilerde genel dengelerin talep yanlı olarak olasılığı da bulunuyor.
Tarım Maliyetlerinde Rekor Çoğalış
Küresel hububat piyasası, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesiyle ve iki ülkenin uyuşmalar halletmeye gönülsüz olmasıyla beraber süratli dalgalanıyor.
Chicago’da darı vadeli işlemler maliyetleri yükselirken, soya fasulyesi %4,4’e kadar terfi etti. Chicago’da buğday, darı ve soya fasulyesi %2’den fazla terfi etti.
Karadeniz bölgesinden hububat tedarikini sınırlamak, talebin zati negatif hava şartları sebebiyle zorlandığı bir zamanda, üstün dereceli seviyeye yakın olan küresel yiyecek maliyetlerini daha da artırma tehdidinde bulunuyor. Küresel abuhava görünümleri, başlıca tahıl ve yağlı tohum üreten bölgelerde Mart ile Mayıs 2022 tarihleri içinde ortalamanın üstünde yağışın azıcık daha mümkün bulunduğunu gösteriyor.
Tedarik krizi ve küresel ısınmayla geçen yıl yükselmeye süregelen zirai emtia maliyetlerinde ralli bir zaman daha devam edebilir.
.
