Kahverengi Orman Toprakları:Nemli orta kuşağın, geniş (yaprak döken) yapraklı ormanlarla kaplı bölgelerini bakılır. Organik madde toprağın üst kısmındaki mineral maddeye dönüşmüş gidişattadır.Kalın bir humus katmanı bulunur. Humus bakımından zengin de oldukları için verimli topraklardır.
Türkiye’de topraklar çoğu zaman zonal, azonal ve intrazonal topraklar olmak üzere üç ana grupta ele alınır. İntrazonal topraklar anakaya yapısına, jeomorfolojik koşullara ve drenaja bağlı olarak oluşurlar. Azonal topraklar ise horizonlaşma göstermeyen dış etkenler ile taşınmış alüvyon, kil ve moren ambarları gibi dolgu maddelerinden alana gelmiş topraklardır.
Ana kayanın bulunduğu yerde ayrışması neticeyi oluşmuş topraklardır.
Bu topraklar genellikle düz ve az meyilli yerlerde oluştuğu için başka bölgelere taşınmaz. Bu topraklar; abuhava, yer biçimleri, nebat örtüsü gibi etkenlere bağlı olarak kısa mesafelerde değişik özellikler gösterirler. Kalker, marn, kil ve serpantinlerden oluşan kayaçlar üzerinde ve genelde güney Marmara kısmı, Ege, Akdeniz bölgelerinde bakılan Terra-Rossa Toprakları kil ve demiroksitler bakımından zengin topraklardır.
Kayalık kalker arazi üzerinde yer yer dikkati sürükleyen uvala ile polye tabanlarında bakılan bu toprakların genelde Toros dağlarının 1000 m.’in üzerinde olan kesimlerinde organik maddelerin çok olması sebebiyle renkler çok daha koyu kırmızıdır. Bu topraklar yer yer verimli tarım topraklarını alana getirirler.
Kahverengi Orman Toprağı
Orman altında gelişen, bol ölçüde organik madde kapsayan, koyu renkli olan topraklardır. Yağışın tesiriyle yüzeyde bulunan kireç alt kısımlara iner. Bunun neticesinde toprak gri (boz) renkli olur. Asitli tepkin gösterirler.
Kahverengi Bozkır Toprakları
Bozkır sahalarında, senelik yağış ölçüsünün 400 mm’nin altında olduğu yerlerde oluşan bu topraklar, organik madde bakımından fazla zengin değildir.
Organik madde (humus) bakımından muhtaç topraklardır. İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’nun çöküntü ovalarında yaygındır. Sulama ve gübreleme lüzumu fazla olan bu toprakların verimi azdır.
Kestane Renkli Bozkır Toprakları
Bozkır nebat örtüsü altında, senelik yağış ölçüsünün 400-600 mm olduğu yerlerde oluğan bu topraklar, organik madde bakımından zengindir. Bunun neticesinde kahverengi bozkır topraklardan, organik madde (humus) azıcık daha fazla olduğu için kahverengi bozkır topraklarına göre daha verimlidir.
Bu topraklarda uzun boylu otlar ve bazı yerlerde meşe ormanları yer alır. Erzurum – Kars platosundaki düzlük alanlarda, bazalt ve killi yapıdaki arazilerde, mera nebat örtüsünün altında oluşmuş topraklardır. Uzun boylu mera örtüsü altında oluştuğundan humus bakımından oldukça zengindirler.
Bu topraklar tarım için çok uygun olsalar da bulundukları yerlerde yaz mevsiminin kısa sürmesinden dolayı gerektiği gibi kullanılamamaktadır. Tarım açısından gerektiği gibi kullanılamasa da üzerinde yetişen gür meralar u alanlarda büyükbaş hayvancılığın gelişmesini sağlamıştır.
Türkiye’de daha çok dağlık alanlarda ve dağ eteklerini bakılır. Ana kaya kumlu ise kumlu toprak, kireçli ise kireçli topraklar, killi ise killi topraklar oluşur. Ülkemiz yüzölçümünün % 2’sini kaplayan bu toprakların yüksek yamaçlar önünde uzananlar kumlu, çakıllı olarak filiş serileri ile volkanik sahalar üzerinde gelişme gösterirler. Toros dağlarının eteklerinde İç Anadolu bölgesinde (Karacadağ, Ürgüp, Nevşehir) göller yöresinde (Gölcük) İzmir-Foça etrafında bariz bir biçimde karşımıza çıkan topraklarda Kum oranı çok yüksektir.
Kumlu ve Tüflü Topraklar
Bu cins topraklar, volkanik kumların ya da ince materyalin bulunduğu araziler üzerinde oluşmuş topraklardır.
İç Anadolu’da; Erciyes, Karadağ, Karacadağ, Hasan Dağı, Melendiz Dağı, Nevşehir – Ürgüp, Niğde, Aksaray, Ankara, Konya ve Karapınar etrafında da kumlu topraklar bulunur. Bu topraklarda her ne kadar düşük yağış sebebiyle nem beceriksizliği bakılsa da sulama ile vertisoller çok verimli tarım topraklarına dönüşebilir.
Örneğin Trakya’da (Ergene Havzası) karakepir toprağı olarak belirlenen vertisoller üzerinde buğday ve ayçiçeği tarımı yapılır. Trakya dışında, Bursa – Karacabey arası (Güney Marmara), Menemen (İzmir), Muş ve Konya ovalarını bakılır. Bu topraklara Anadolu’da ise taş doğuran toprak denir. Kil oranı fazla olan bu toprakların işlenmesi güçtür.
Kil ve kireç oranı fazla olan bu cins topraklar III. Yağışlı dönemde, çatlaktaki killi toprak suya doygun
hale gelerek şişer, toprağı yukarıya doğru sıkıştırarak iter. Böylece zamanla yüzeydeki toprakla çatlaktaki topraklar yer değiştirir. Bu dönüşünden dolayı bu cins topraklara dönen toprak ya da vertisoller denir.
Rendzina (Kireçli Topraklar)
Rendzina toprakları ülkemizde yumuşak kireç taşının yaygın olduğu alanlarda bakılır.
Bünyesinde bol ölçüde kireç bulunduran alt katlarında ise kil ve kireç birikimi olan bu topraklar, koyu renkli ve kalınlığı fazla olmayan topraklardır. İç Anadolu’da tahıl, Ege’de zeytin yetiştiriciliğinde seçilir.
Tuzlu Topraklar (Halomorfik Topraklar)
Kapalı havza ve daha önceki göl tabanlarında oluşurlar. Bünyelerinde bol ölçüde tuz bulunur. Taban suyunun toprak üzerine çıktığı ya da çok yaygın olduğu yerlerde oluşurlar.
Yalnızca tuzcul nebatların yetişebildiği bu topraklar tarıma uygun alanlar değildir.
Alüvyal topraklar dereler tarafından taşınmış olan materyallerin biriktirilmesiyle oluşur. Türkiye’de en tesirli ve yaygın dış gücün dereler olması sebebiyle yaygın olarak bakılır. Çukurova, Büyük Menderes ve Ufak Menderes, Gediz, Bakırçay, Bafra, Çarşamba ve Silifke delta ovaları ile Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerindeki tüm çöküntü ovalarında (Düzce, Bolu, Erbaa, Niksar ile Erzurum vb.) bakılır.
Kolüvyal Topraklar (Yamaç Toprakları)
Dağların yamaçlarında ufalanan muhtelif materyaller, meylin eksildiği dağların eteklerinde oluşan birikinti konilerinde bakılan topraklardır.
Nebat örtüsünden yoksun yamaçlardan dereler ya da su baskın suları tarafından yıprandırılan materyallerin birikmesiyle oluşmuşlardır. Ayrıca Toros Dağları’nın güney yamaçlarında, Bolu çevresinde ve Kaçkar Dağları’nda da yaygın olarak bulunurlar.
Litosoller (Taşlı Topraklar)
Dağlık alanların meyilli yamaçlarında yıpranmanın kesintisiz olması sebebiyle ana kayanın ayrışmasından oluşmuş taşlı topraklar mevzubahisi olur.
Meyilli sahalarda yüzeysel akışa geçen sularla ince materyallerin taşınmasına ve çakıl miktarının çoğalmasına neden olmaktadır. Bu çehreden çakıllı alanlar nebat örtüsü doğrultusundan cılızdır.
