Termometre Çeşitleri
Isınınca genleşmeleri sıcaklıkla orantılı olan katı, akışkan, gaz maddelerden muhtelif termometreler yapılmıştır. Çok yaygın olarak kullanılan akışkanlı ve metal termometrelerdir.
Akışkanlı Termometreler:
Akışkanlı termometrelerde genleşmeleri gelişen ve sıcaklıkla orantılı olan akışkanlar kullanılır.
Cıvalı termometreler ile 39 santigrat derece ile 357 santigrat derece arasındaki sıcaklıkları ölçebiliriz. Çok soğuk kış günlerinde bu termometreler kullanılmaz. Bunu yerine donma sıcaklığı daha düşük olan içkili termometreler kullanılır. Zira içki takribî olarak-115 santigrat derecede donar. Bu termometreleri kutuplarda kullanmak muhtemeldir. Ancak kılcal boru içindeki akışkanın iyi bakılabilmesi için kırmızı, mavi, sarı vb. renkli boya maddeleri ile boyanması gerekir.
Duvar termometresi, laboratuar termometresi ve hasta termometresi gibi.
Hasta Termometresi:
Cıvalı bir termometredir. Beden sıcaklığını ölçmede kullanılır. 35 santigrat derece ile 42 santigrat derece arasındaki sıcaklıkları 1/10 incelikle ölçer. Bu termometrelerin haznesi ile kılcal borunu birleştiği yerde bir boğum bulunur. Beden sıcaklığı ölçüldükten sonra termometre sapından yakalanarak sallanır. Neden? Yeni bir ölçmeye hazır olan termometre ağız içi ya da koltuk altına konularak beden sıcaklığı ölçülür.
Metal Termometre:
Cıvalı ve içkili termometreler ile ölçülemeyen sıcaklık derecelerini ölçmek için metal termometreler kullanılır.
Fabrika ve fırınlar kullanıldığı yerlerdir.
TERMOMETRENİN YAPILIŞI ;
1 – Yapılacak Projenin Ismi:
Kolay bir Gazlı Termometrenin Yapılması ve Çalışması
2 – Materyal :
Bir deney tüpü veya ilaç tüpü,
1 – 2 mm çaplı ince,
Tüp boyutunda sırça boru,
Mantar tıpa.
3 – Yapılışı:
Tüp içerisinde 4 5 cm renkli su konur.
İnce boru üzerinde kağıt şerit veya bölmeli karton yapıştırılır.
İnce boru mantar arasından geçirilir.
Tüpe yerleştirilir.
Bu havalı veya gazlı bir termometredir.
Derecelemek için mantara kadar buza daldırılır.
3 – 5 dakika beklenir, renkli akışkanın ince boruda geldiği yere (0° C) yazılır.
Sonra tüp su buğusuna 3 5 dakika yakalanır, renkli suyun geldiği yere (100° C) yazılır.
Bu sıcaklık böyle bir termometre için çok olabilir.
Bu sebeple buğu yerine sıcaklığı 25° C – 30° C olan suya değişik bir termometre ile birlikte batırılır.
Değişik termometreden okunan sayı, yapılan tüp termometreye de yazılır.
Değişik termometre 30 sayısını göstermiş ise 0° C ile bu sayı arası 30 denk bölmeye ayrılır
Bir kağıt veya kartona çizilerek ince boru üzerine yapıştırılır.
4 – Çalışması ve Bilgi:
Tam cisimler ısı ile genişler ve hacimlerini artırırlar.
Termometreler çoğunlukla metallerin ve akışkanların sıcaklıkla orantılı olarak genleşmelerinden faydalanılarak yapılır. AB arasındaki hava ısınma ile genleşir. Tüpteki su yüzeyine tazyik yapar. Bu tazyik, renkli akışkanı ince boruda yükseltir veya bütün tersi hava soğursa, tüpteki hava da büzülür su yüzeyine tazyiki eksilir ve ince borudaki renkli su seviyesi düşer, termometre minik sayılar gösterir. Burada havanın (gazın) genleşme ve büzülme ölçüleri sıcaklıkla orantılıdır.
.
