Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, NTV’deki canlı yayında soruları yanıtladı ve gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulunmuş oldu.

Kalın, Semerkand ve New York temaslarının, Türk dış politikasında artık alışılagelen yoğun ve dinamik diplomatik girişimlerin bir halkası bulunduğunu söylemiş oldu.

Rusya’nın Ukrayna’nın bazı bölgelerinde yapmak istediği referanduma değinen Kalın, tek taraflı bu tür girişimleri doğru bulmadıklarını belirterek, “Biz 2014 senesinde meydana getirilen Kırım referandumunu ve sonucunu şu demek oluyor ki Rusya ilhakını tanımadığımız benzer biçimde bu tür referandumlarda da durumumuz belli. Daha geniş çerçevede büyük fotoğrafa bakmış olduğunuzda, Rusya ile Batı içinde devam eden mücadelenin bir yeni safhasını oluşturuyor.” ifadelerini kullandı.

Kalın, Rusya-Ukrayna savaşının sona ermesi için internasyonal hukuk temelinde bir diplomatik görüşme sürecinin başlaması icap ettiğini, bunu samimiyetle ve ciddi bir halde icra eden tek ülkenin Türkiye bulunduğunu dile getirdi.

Esir takası süreci

AA’nın aktardığına bakılırsa; Türkiye’nin arabuluculuğundaki süreçle ilgili MİT’in takas sürecinde oldukça mühim bir rol oynadığını aktaran Kalın, şu detayları paylaştı:

“Aslında bu süreç ortalama 3,5 aydır devam eden görüşme süreciydi. İsimler, listeler, kimlerin bırakılacağı, nereye gideceği mevzusunda oldukça fazla detay var. Biz sorun neticelenene kadar kamuoyuna oldukça izahat yapmadık fakat Cumhurbaşkanımız bu mevzuyu, önder dış ilişkiler düzeyinde oldukça sıcak tuttu. Sayın Putin ve Sayın Zelensky ile çokça görüşmeleri oldu. 200 isim vardı fakat 15 isimde anlaşılamıyordu. İhtilaf oldu. Sonra o sıralama daraldı, Lviv’e yetişmedi. O vakit biz dedik ki birazcık daha müzakereye devam edelim. O vakit da 5 isme kadar düştü. O 5 isim de Türkiye’ye geldi ve cenk bitene kadar bizim güvencemizde olacaklar.”

Tahıl koridorunda Rusya’nın kendi gemilerine el koyulur endişesi bulunduğunu belirten Kalın, Rusların sevkiyatında kısmi bir azalma bulunduğunu söylemiş oldu.

Rusya yaptırımları deldi iddiası

Rusya’nın Türk bankaları üstünden yaptırımları deldiği iddiası sorulan Kalın, “Bu iddiaların bir aslı yok. Mir kartı dediğimiz şey, Rus turistlerin Türkiye’ye geldikleri vakit günlük harcamaları için sınırı olan olan bir karttır. Rus turistlerin ülkemize gelmesini yasaklayacak halimiz yok. Buraya gelen gezgin iyi mi başka kartları kullanıyorsa öteki kartları da kullanabilir.” dedi.

Semerkand’da Rus heyetiyle selamlaşırken, Putin’in şaşırması videosu sorulan Kalın, görüntüleri sonradan izlediğini söylemiş oldu.

Kalın, “Biz salona girdiğimiz vakit, Rus heyeti karşıdaydı. Orada benim iki tane mevkidaşım onlar merhaba der benzer biçimde el ettiler. Vaktimiz de vardı. Bir mevzu da vardı açıkçası, toplantı başlamadan konuşmamız ihtiyaç duyulan. Öyleki yarım omuzla selamlaşma durumu oldu, benim mevkidaşım yapınca ben de karşılık verdim, diğeri de yapmış oldu. O sırada Sayın Putin arkadan ‘Ne yapıyor bunlar?’ der benzer biçimde, bizim Hakan Fidan Bey’e söylüyor.” diye konuştu.

“Şam ile siyasal temas ne vakit ve ne seviyede olur?” sorusunu yanıtlayan Kalın, şu anda öyleki bir plan olmadığını belirterek, “Cumhurbaşkanımızın da ifade etmiş olduğu benzer biçimde danışma birimlerimiz gerektiği vakit, gerektiği kadar ilgili yerlerle görüşmelerini yaparlar.” ifadelerini kullandı.

ABD’nin GKRY’ye yönelik tabanca ambargosunu kaldırması sonucu

ABD’nin Cenup Kıbrıs Rum yönetimine (GKRY) yönelik tabanca ambargosunu kaldırma kararını değerlendiren Kalın, “Amerikan yönetiminin, Kıbrıs Rum Yönetimine dönük tabanca ambargosunu kaldırmasını oldukça yanlış bir karar olarak görüyoruz. Bunun bölge barışına, Doğu Akdeniz’de sulh ve istikrara katkı sağlaması mümkün değil. Kıbrıs sulh sürecine katkı sağlaması da söz mevzusu değil.” diye konuştu.

İsrail ile normalleşme

Kalın, İsrail’e iadeiziyaret yapılıp yapılmayacağı sorusuna, gündemleri oldukça yoğun olduğundan yakın vadede bu şekilde bir ziyaretin olamayacağını, İsrail’de de seçimlerin olacağını hatırlattı.

Kalın, sözlerine şu şekilde devam etti:

“İsrail ile normalleşmeyi hem ikili ilişkilerimiz hem Filistin meselesi hem de bölge açısından mühim görüyoruz. Daha ilkin de ifade ettik, ikili ilişkilerimiz tüm sıkıntılara karşın, ticari ve insani boyutta iyi bir halde devam etti fakat bunun kadar mühim olan bir öteki mevzu da Filistin meselesinde adil ve kalıcı bir çözümün bulunabilmesi ve iki devletli çözümün hayata geçirilebilmesi, Türkiye’nin bu sürecin içinde olması büyük öneme haiz.”

“Avrupa’nın enerji güvenliği Türkiye’ye bağlı”

Enerji iş birliği mevzusunda yalnız İsrail-Türkiye içinde değil, Avrupa tarafında da ciddi bir isteklilik bulunduğunu kaydeden Kalın, “Ukrayna-Rusya savaşından sonrasında Avrupa yeniden bir enerji kriziyle karşı karşıya. İki alternatif var. Birisi TANAP’ın güçlendirilmesi. Azerbaycan gazının Türkiye üstünden Avrupa’ya gitmesi. İkinci alternatif de Doğu Akdeniz’den elde edilecek gazın İsrail, Lübnan, Mısır olur, Türkiye üstünden Avrupa’ya gitmesi. İki durumda da Avrupa’nın enerji güvenliği Türkiye’ye bağlı” diye konuştu.

Kalın, İran’da genç bir kadının gözaltında ölmesiyle ilgili büyük üzüntü duyduğunu, toplumsal sulh ve huzuru önceleyen yaklaşımın hakim olmasının temel arzuları bulunduğunu dile getirdi.

Azerbaycan-Ermenistan içinde sulh anlaşmasının görüşme edildiğini belirten Kalın, şu değerlendirmede bulunmuş oldu:

“Aslında birazcık nesnel şartlara baktığımız vakit da bundan sonrasının artık yeniden müzakereler yöntemiyle ilerleyeceğine dair güçlü bir irade var. Burada doğal temel mesele bildiğiniz benzer biçimde şu demek oluyor ki geçen yıl yaşanmış olan o 44 günlük Karabağ Savaşı’ndan sonrasında bir ateşkes anlaşması yapılmış oldu fakat hemen hemen bir sulh anlaşması yapılmadı. Şu anda sulh anlaşması görüşme ediliyor. Ermenistan ve Azerbaycan içinde. Bu doğal oldukça kapsamlı bir antak kalma. Yani artık iki devletin normalleşmeye gidecek süreçte atacağı adımları, sınırları, sınır güvenliğini, koridoru, Azerbaycan toprakları içinde kalan Ermeni vatandaşların durumunu, hepsini belirleyecek oldukça mühim bir antak kalma. Bu anlaşmanın doğru yapılması, Kafkaslar’da sulh ve istikrarın belirlenmesinde oldukça eleştiri bir rol oynayacak.”