İdari Yargıda İptal Davası Nedir ?

İptal Davası Nedir?

“İptal davası nedir?” dendiğinde Yönetin yaptığı işlemin yetki, biçim, neden, mevzu ve emel güzergahından hukuka ters olmasıyla şahısların çıkarlarını ihlal etmesi halinde yönetimsel yargıda açılacak olan dava olduğu söylenebilir.
Açılan iptal davasında yönetimsel yargı işlemde hukuka ters bir vaziyet tespit ederse bu işlemi iptal eder. Yönetimsel işlemin cinsine göre dava yönet duruşması, vergi duruşması, bölge duruşması veya Danıştay’da bu davalar bakılabilir.

İptal Davası Neden Açılır?

İptal davası neden açılır sualine yanıt olarak yönetimsel işlemin yetki, biçim, neden, mevzu ve emel unsurlarını ihlal etmesi ve hukuka ters davranması dolayısıyla oluşan yeni vaziyetin ortadan kaldırılması için açıldığı söylenebilir.
Yönet yetkisi olmayan bir mevzuda işlem yaparsa bu işlem sakat kabul edilir. Yönet hukukun esas ilkeyi yetkisizliktir. Yetkisizlik hakikat yetki imtiyazdır. Yönet bu hususa dikkat ederek yalnızca yasada kendisine verilen yetkileri kullanabilir. Yönet yetki gasbı yoluyla işlem yapamaz. Yönetin yaptığı yetkisiz işleme başka bir makam onay veremez. Yönet kamu hizmetini yerine getirirken yetki prensibine riayet etmelidir. Yönetimsel işlemler için yasada öngörülen belirli biçim koşulları varsa bu biçim koşullarına uygun işlem yapılması gerekir.
Yönet yaptığı her işlemin sebebini alenen belirtmelidir. Yönet nedensiz yere iş yapmaz. Yönetin yaptığı her işlemin bahanesi olmak zorundadır. Yönet hangi kamu hizmetini ne nedenle yaptığını belirtmek gidişatındadır. Yönetimsel işlem kamu yararına yapılmış olsa dahi bahanesizse işlem hukuka ters kabul edilir ve iptali gerekir. Yönetimsel işlem mevzu doğrultusundan da hukuka uygun olmalıdır. Yönetin kanuni takviye olmadan şahıslara ek külfet yüklemesi hukuka terstir.
Bu gibi hallerde yönetimsel işlemin iptali için dava açılabilir. Yönetimsel işlemlerin genel emeli kamu yararıdır. Yönet yapacağı her işlemde kamu çıkarını korumak vaziyetindedir. Yasada bazen özel emeller belirtilmiş olabilir. Bu gibi hallerde yönet bu özel emele uygun işlem kuruluş etmelidir. Kamu yararı ve yasayla tanımlanmış özel emel dışında yapılan yönetimsel işlemler emel istikametinden hukuka terstir. Yönetimsel işlemin emel istikametinden hukuka ters olduğu hususu şikayetçi tarafından ileri sürülmelidir.

İptal Davası Açma Süresi

İptal davası açma süresi işlemin kalitesine göre değişir.
İşlemin şahsa şartnamesinden itibaren 60 gün içinde yönetimsel yargıda iptal davası açılabilir. İptal davası açabilmek için uygar hukuktaki gibi yalnızca ehliyet sahibi olmak yeterli değildir. Ayrıca yönetin iptale mevzu olan işleminin şahsın çıkarını ihlal etmiş olması gerekir. Bu dava şartına subjektif ehliyet de denir. Yönetin eylemlerinden etkilenmeyen veya çıkar dengesi sarsılmayan bireyler iptal davası açma ehliyetine sahip değildir. Bu biçimde açılan iptal davaları dava koşulunu taşımadığı için temelden yalanlanır.

İptal Davası Arzuhal Örneği

İptal davası arzuhal örneği olarak hakikat emel yönetin yaptığı işlemin iptalini arz etmektir.
Şikayetçi ve davalı arzuhalde yazılır. Yasal nedenler, yasal kanıtlar ve arz arzuhal içerisinde belirtilir. İşlemin beyanname tarihi, işlem kaliteyi ve istem arzuhalde açık olarak yazılmalıdır.

Yönetimsel İşlemin Özellikleri

Yönetin yaptığı her işlem iptal davasına mevzu olamaz.
İşlemin kamu yöneti tarafından tek taraflı olarak yapılmış olması koşuldur. Yönet işlemi kamu hizmetini reelleştirmeye yönelik olarak yapmış olmalıdır. Yönetin işlemleri ikiye ayrılır; birel işlemler, tertip edici işlemler. Birel işlemler doğrudan fertlerin çıkarlarını ilgilendirir. Tertip Edici işlemler ise yönetin işleyişini sağlamak için yapılan işlemlerdir. Yönetin tertip edici işlemine karşı Danıştay’a doğrudan dava açılabilir.

Yönetimsel İşlemden Çıkarı Hasar Bakanlar

Yönetimsel işlemin bireyin çıkarını ihlal etmesi halinde bireyin dava açma ehliyeti bulunur.
Şikayetçinin yönetle parasal ve manevi bir ilişki içinde olması hasar için yeterli sayılır. Çıkar ilişkisi yasal çıkar, şahsi çıkar ya da güncel çıkar olabilir. Reelleşecek mümkün çıkar ihlali endişesiyle iptal davası açılamaz. Ayrıca açılan her davada duruşma somut vakadaki çıkarın varlığını ve ihlal edilip edilmediğini inceler.

Toplum Meselelerinde Dava Açma Ehliyeti

Toplumun genelini ilgilendiren mevzularda çıkar ihlali kavramı daha geniş açıklanır.
Danıştay kamuyu ilgilendiren mevzularda şahıslarla birlikte o kısımda bulunan dernek, iş kuruluşu veya odaların da iptal davası açma ehliyetine sahip olduğunu muhtelif kararlarında kabul etmiştir. Bir yönetimsel işlem Türkiye’nin tamamını ilgilendiriyorsa her yurttaşın iptal davası açmaya yetkisi olduğu kabul edilir.

Yürütmenin Durdurulması

Yönetimsel işlemlerin iptali için açılan davalarda yürütmenin durdurulması kararı büyük ehemmiyet taşır.
Yönetin hukuka ters işleme devam etmesi giderilmesi efor hasarlara sebep olacaksa yürütmenin durdurulması gerekir. Yürütmenin durdurulmasına karar verilen davalar öncelikle bakılır. Yürütmenin durdurulması kararına karşı bir keze mahsus itiraz hakkı bulunur. Karara yedi gün içinde itiraz edilmesi gerekir. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.

Yönetimsel Yargıda İptal Davası

Yönetimsel yargıda iptal davası yönetimsel işlemin hukuka ters ve çıkar ihlaline neden olduğu gerekçesiyle duruşma tarafından işlemin iptali kararı verilmesi için açılan davadır.
Başka Bir Deyişle işlem hiç yapılmamış kabul edilir. Yönetimsel işlemin iptali yalnızca alakalı birey için değil herkes için aynı neticeyi doğurur.

https://www.youtube.com/watch?v=x0PFK1X6RtoBütün yargı davası yönetin verdiği hasarı tazmin etmesi için açılan tazminat davasıdır. Bütün yargı davası sonucunda yönet hukuka ters işlem kuruluş ederek şahısları hasara uğrattıysa tazminata mahkum edilir.
İptal davasıyla birlikte şikayetçi hasarının giderilmesi için bütün yargı davası da açabilir. İptal davasında kararın netleşmesinden sonra altmış gün içinde bütün yargı davası açılarak hasarın tazmin edilmesi istenebilir.

.