Her cuma günü olduğu benzer biçimde Diyanet İşleri Başkanlığı tarafınca bu haftanın Türkiye Geneli cuma hutbesi mevzusu belli oldu ve yayımlandı. Bu hafta okunacak olan Diyanet İşleri Başkanlığı Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafınca merkezi olarak hazırlanan Türkiye Geneli Cuma Hutbesinin mevzusu ALLAH’IN KİTABINA VE PEYGAMBERİNİN SÜNNETİNE BAĞLILIK. İşte 27 Mayıs 2022 Cuma günü Türkiye geneli tüm camilerde okunacak Diyanet Cuma hutbesi ile cuma günü ve namazı hakkında informasyon.
Cuma namazı; Cum’a günü öğlen namazı vakti içinde bir hutbeden sonrasında cemaatle ve cehren kılınan iki rekat farz-ı ayn namazdır.
Cuma, müslümanlarca bir bayram günüdür. Okunacak hutbeleri dinleyerek faydalanırlar. Hep beraber cuma namazını kılarlar. Sonra ya başka ibadetlerle uğraşır yada ziyaretlerde bulunur ya da günlük işleri ile uğraşmaya koyulurlar.
Bir hadis-i şerifde buyuruluyor:
‘Üstüne güneşin doğduğu en hayırlı gün, cuma günüdür. Adem aleyhisselam O gün Cennet’e konulmuş, O gün Cennetten çıkarılmıştır. Kıyamet de o gün kopacaktır.’
En güzel cuma mesajları 2022 sayfası için tıklayın!
Tüm bu vakalar, nice hayırları ve; hikmetleri toplamaktadır.
Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) hicretleri zamanında Medine’ye yakın bulunan ‘Salim İbni Avf’ yurdunda ‘Ranuna’ denilen vadi içinde ‘Beni Salim Mescidinde’ ilk cuma hutbesini okumuş ve ilk cuma namazını kıldırmıştır.
Cuma namazının vakti tam öğle namazının vaktidir. Camilere gidince ilkin aynen öğle namazının sünneti benzer biçimde, dört rekat cumanın ilk sünneti kılınır. Ondan sonrasında cami içinde bir ezan daha okunması mümkün. Minberde cemaata karşı bir hutbe okunması mümkün. Bu hutbeden sonrasında ikamet alınarak cumanın iki rekat farzı cemaatle aşikare okuyuşla kılınır. Bir farzdan sonrasında gene öğlenin ilk dört rekat sünneti benzer biçimde, cumanın son dört rekat sünneti kılınır. Bundan sonrasında da ‘Zuhrü ahir’ diye dört rekat namaz kılınır. Arkasından da ‘Vaktin sünneti’ niyeti ile aynen sabahleyin namazının sünneti benzer biçimde iki rekat namaz daha kılınır.
Allah’ın Kitabına ve Peygamberinin Sünnetine Bağlılık pdf
Cuma şartlarını kendilerinde toplayan kimseler için iki rekat cuma namazı ‘Farz-ı ayın’dır. Cuma namazının öteki namazlardan başka olarak kendisine özgü on iki şartı daha vardır. Onlara sımsıkı sarıldığınız sürece yolunuzu şaşırmayacaksınız. Bunlar, Allah’ın Kitabı ve Peygamberinin sünnetidir.” 2
Aziz Müminler!
Cenab-ı Hak, insanoğlunu en güzel şekilde yaratmıştır. Dosdoğru yolunu göstermek suretiyle hidayet elçileri görevlendirmiş, katından yüce kitaplar indirmiştir. Âlemlere rahmet olarak gönderilen Peygamberimiz Muhammed Mustafa (s.a.s) nübüvvet zincirinin son halkasıdır. Hz. Âdem’le başlamış olan tanrısal vahiy Peygamberimize nazil olan Kur’an-ı Kerim’le taçlanmıştır.
Kıymetli Müslümanlar!
Resûl-i Ekrem (s.a.s), biz için yegâne yaşam ölçüsü ve en güzel örnektir. Allah Resûlü’nün sünnetini yaşamımıza taşımak, Rabbimize olan sevgimizin nişanesidir. O’nun rızasını ve mağfiretini kazanma vesilesidir. Nitekim Kur’an-ı Kerim’de şu şekilde buyrulmaktadır: “Resûlüm de ki: Eğer Allah’ı seviyorsanız bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın. Allah çok bağışlayıcı, çok esirgeyicidir.” 3
Değerli Müminler!
Din-i Mübin-i İslam’ın Kur’an-ı Kerim’den sonrasında ikinci deposu sünnettir. Allah Resûlü (s.a.s), söz ve davranışlarıyla Kur’an-ı Kerim’de bildirilen hakikatlerin izahını yapmıştır. Kur’an onun sünnetiyle anlaşılmış, gene onun örnekliğinde yaşam bulmuştur. Kur’an bizlere imanı emretmiş; sünnet, imanı kemale erdirmenin yollarını göstermiştir. Kur’an, bizlere ibadetleri; namazı, orucu, haccı, zekâtı emretmiş; sünnet, bu ibadetleri iyi mi yerine getireceğimizi öğretmiştir. Kur’an, bizlere güzel ahlâkı emretmiş; sünnet ise kıymetli ve uyulmaya layık bir terbiye modeli sunmuştur.
Muhterem Müslümanlar!
Kur’an ve sünneti rehber edinen bir mümin, imanına şirk bulaştırmaz; Rabbine verdiği ahde, vefa gösterir. Salih amel ve güzel ahlakla ömrünü bereketlendirir.
Allah’a ve Resûlüllah’a gönülden itaat eden bir mümin, hak ve adaletin yanında, haksızlık ve zulmün karşısındadır. Asla gönül incitmez; elinden ve dilinden tüm insanoğlu emindir. Mümin, cana yakındır. Yumuşak huylu ve kolaylaştırıcıdır. Güzel bir sözün, içten bir tebessümün sadaka bulunduğunun bilincindedir. O, işini sağlam ve güzel yapar. Helal lokmanın bereketini unutmaz, kazancına haram bulaştırmaz.
Aziz Müminler!
Bugün Kur’an ve sünnetin rehberliğine her zamankinden daha oldukca ihtiyacımız vardır. Kur’an ve sünnetin önüne hiçbir anlayışı geçirmeyelim. Kurtuluş reçetemizin Kur’an ve sünnette bulunduğunun bilincinde olalım. Kur’an ve sünnetten esin alarak, İslam medeniyetini tekrardan inşa etmek için çaba gösterelim.
Kıymetli Kardeşlerim!
Kahraman Mehmetçiğimiz, vatanımızı ve milletimizi savunma için canı pahasına mücadeleye devam etmektedir. Cenâb-ı Hak, mazlum, mağdur ve kimsesizlerin umudu olan şanlı ordumuza nusret kayra eylesin. Mukaddesatı uğruna fedâ-yı cân eyleyen aziz şehitlerimize rahmet eylesin. Gazilerimize acil şifalar lütfetsin.
1 Bakara, 2/151.
2 Muvatta’, Kader, 3.
3 Al-i İmran 3/31.
Cuma namazının sahih olmasının şartları nedir?
• Cumanın öğle vaktinde kılınması,
• Namazdan ilkin hutbe okunması,
• Cuma kılınan yerin her insana açık olması,
• İmamdan başka minimum üç adam cemaat bulunması (Hanefi mezhebine bakılırsa),
• Cuma namazını kıldıranın, devletin görevlendirdiği yada izin verdiği şahıs olması,
• Cuma kılınacak yerin kent yada kent hükmünde olması.
Cuma namazı kimlere farzdır?
Şu şartları taşıyan kişiye Cuma namazı kılmak farz olur:
1. Akıllı olmalı,
3. Ergenlik çağına gelmiş olmak,
4. Erkek olmak,
5. Hür ve özgür olmak,
6. Mukim olmak (konuk olmamak),
7. Sağlıklı olmak,
8. Kör olmamak,
9. Ayakları sağlam olmak.
Cuma Namazının Hükmü
Cuma namazı, farziyyeti Kitap, sünnet ve icma ile durağan(durgun) olan ve hutbeyi de ihtiva eden iki rekatlı, cemaatle kılınan bir namazdır. Yüce Allah, ‘Ey inananlar! Cuma günü namaz için davet yapıldığında, alışverişi bırakıp derhal Allah’ı anmaya koşun. Namaz kılınınca artık yeryüzüne dağılın ve Allâh’ın lütfundan nasibinizi arayın. Allâh’ı oldukca zikredin ki kurtuluşa eresiniz.’ buyurmaktadır (Cumu’a 62/9-10). Hz. Peygamber, ‘Cuma namazına gitmek, buluğluk çağına ulaşmış her Müslüman’a farzdır.’ (Nesâî, Cumu’a, 2; Ebû Dâvûd, Taharet, 129), ‘Cuma namazını kılmayan bazı kişiler, ya bundan vazgeçerler ya da Allâh kalplerini mühürler de gafillerden olurlar.’ (Müslim, Cumu’a, 12; Nesâî, Cumu’a, 2), ‘Allâh, önemsemeyerek üç Cuma’yı terk eden kişinin kalbini mühürler’ (Ebû Dâvûd, Salât, 210; Nesâî, Cumu’a, 2) buyurmaktadır. Peygamber döneminden günümüze kadar tüm Müslümanlarca kılınmış ve bunun farz olduğu mevzusunda herhangi bir ihtilafa düşülmemiştir.
Cuma namazının hicretten ilkin farz kılındığına dair rivayetler bulunmakla beraber, Hz. Peygamber ilk Cuma namazını hicret esnasında Medine yakınındaki Rânûna denilen bir vadide kıldırmıştır.
Cumanın Sağlık (Geçerlilik) Şartları
Fıkıh bilginleri, Cuma namazının geçerli olması için bazı şartlar ileri sürmüşlerdir. Hutbe
Hutbe, Cuma ve bayram namazlarında, genel olarak, Allâh’a hamd, Rasûlüne salât ve Müslüman’lara nasihatten oluşan konuşmayı ifade eder.
Hutbe Cuma namazının geçerlilik şartlarındandır. Cuma suresinin 9. ayetindeki ‘Allâh’ı anma’ ifadesini, Hz. Peygamber’in hutbe ile ilgili hadislerini ve uygulamalarını göz önünde bulunduran müçtehitler, hutbenin cumanın sıhhatinin şartı bulunduğunu ittifakla kabul etmişlerdir (İbn Hümâm, Fethu’l-Kadîr, II/28; İbn Kudâme, el-Muğnî, III/170-171; Şirbînî, Muğni’l-Muhtâc, I/549; Kâsânî, Bedâi’u’s-Sanâ’î, II/195-198; Nevevî, Mecmû’, IV/382383).
Hutbenin, Cuma vaktinde ve namazdan ilkin okunması gerekir. Peygamber, hutbeyi Cuma namazından ilkin öğrenim görmüştür (Ebû Dâvûd, Salât, 240; Abdürrazzâk San’anî, el-Musannef, III/222, H. No: 5413). Bu yüzden tüm fıkıh bilginleri hutbenin namazdan ilkin okunması gerektiği mevzusunda görüş birliği içindedirler. Günümüze kadar uygulama da bu şekilde olmuştur (İbn Hümâm, Fethu’l-Kadîr, II/28; İbn Kudâme, el-Muğnî, III/170-171; Şirbînî, Muğni’l-Muhtâc, I/549; Kâsânî, Bedâi’u’s-Sanâ’î, II/195-198; Nevevî, Mecmû’, IV/382383).
2. Peygamber, ilk Cuma namazını, Mekke’den Medine’ye hicreti esnasında Salim b. Avf oğullarının ikamet etmiş olduğu Rânûnâ isminde olan bir vadide kıldırmıştır (İbn Hişam, es-Sîretü’n-Nebeviyye, III/22).
Buna bakılırsa, farzı eda edecek sayıda cemaatin bulunmuş olduğu mezra, köy, belde, kent benzer biçimde büyük yada ufak tüm yerleşim birimlerinde kılınan Cuma namazı sahihtir. Nitekim Diyanet İşleri Reisliği Müşavere Heyetinin (Din İşleri Yüksek Kurulunun) 16/04/1933 tarih ve 190 sayılı sonucunda da bu husus vurgulanmıştır.
3. Hasen eş-Şeybânî’ye bakılırsa, imamın haricinde minimum üç, Ebû Yusuf’a bakılırsa ise, iki kişinin bulunması gerekir (İbn Hümâm, Fethu’l-Kadîr, II/31; İbn Abidin, Reddu’l-Muhtâr, I/545). Şafiî ve Hanbelîlere bakılırsa, minimum kırk (Şafiî, Ümm, I/328; Nevevî, el-Mecmû’, IV/353; Şirbinî, Muğni’l-Muhtâc, I/545; İbn Kudâme, el-Muğnî, III/204); Malikîlere bakılırsa de on iki kişinin bulunması şarttır (Huraşî, Şerhu Muhtasari Halîl, II/76-77).
Şafiîler ve Hanbeliler görüşlerini, Hz. Zürâre tarafınca Medine’de kıldırılan ilk Cuma namazında kırk kişinin hazır bulunduğunu bildiren rivayetlere dayandırmaktadırlar (Ebû Dâvûd, Salât, 216; İbn Mâce, Salât, 78). Bu mezheplere bakılırsa, bundan sonrasında Rasulullah zamanında kılınan Cuma namazlarında sayı kırk kişinin altına düşmemiştir. Ayrıca bunlar, Ubeydullah b. Abdullah b. Utbe’den rivayet edilen ‘kırk şahıs bulunan her yerleşim biriminde, Cuma namazı kılmak farzdır’ haberi ile Ömer b. Zira, Hz. Peygamber’in Medine’ye gelmesinden ilkin, Medine’de kılınan Cuma namazında kırk kişinin hazır bulunması, bundan aşağı sayıda kişiyle Cuma namazı kılınamayacağını göstermez. Nitekim Mus’ab b. Umeyr’in, Hz. Peygamber’in emri ile Medine’de 12 kişiye Cuma namazı kıldırdığı rivayet edilmektedir (Beyhakî, es-Sünenü’l-Kübrâ, III/179, H.No: 5407). Ayrıca Rasulullah’ın kıldırdığı bir Cuma namazında, tecim kervanının geldiğini haber alan cemaatten on iki şahıs haricindekilerin dışarı çıkmış olduğu rivayeti sahih hadis kaynaklarında yer almıştır (Buhârî, Cumua, 38).
Öte taraftan Hz. Cuma cemaatinin asgari sayısı hakkında varit olan haberler genel anlamda zayıf kabul edilmekle birlikte, fiilî uygulama ile Cuma namazının farziyyetini mutlak olarak ifade eden ayet ve hadisler dikkate alınınca, bir sayı şartı olmadığı anlaşılmaktadır. Ayrıca, Cuma namazının kılınabilmesi için 40 kişinin bulunması gerektiği mevzusunda Hz. Peygamber’den menkul bir rivayet bulunmamaktadır.
Kur’an-ı Kerim’de Cuma namazı mutlak olarak tüm mü’minlere farz kılınmıştır (Cumua 62/9). Peygamber bunlardan kimlerin muaf tutulduğunu hadislerinde belirterek ayetin genel hükmünü tahsis etmiştir (Ebû Dâvûd, Salât, 215; Beyhakî, Sünen, III/183-184, H.No: 5422, 5425, 5426; (*27*)î, Sünen, II/2, H.No: 2; İbn Ebî Şeybe, Musannef, I/446, H.No: 5148; ) ve O’nun haricinde kimsenin, ayetlerin hükmünü tahsis etme yetkisi de yoktur.
Bu itibarla, bir yerleşim biriminde İmamla beraber minimum dört kişinin bulunması halinde Cuma namazı kılınması gerekir.
b) Bir yerleşim biriminde birden fazla yerde Cuma namazı
Bir yerleşim biriminde birden fazla yerde Cuma namazı kılınıp kılınmayacağı mevzusunda değişik görüşler bulunmaktadır. Diğer üç mezhebe bakılırsa ise, zorunluluk bulunmadıkça, bir yerleşim yerinde bir tek bir yerde Cuma namazı kılınır; bir gereksinim bulunması halinde ise, birden fazla yerde Cuma namazı kılınabilir. İhtiyaç yokken, birden fazla yerde kılınması halinde, namaza ilk başlayanların Cuma namazları sahih olur, diğerlerininki sahih olmaz. Bu durumda diğerlerinin öğle namazını kılmaları gerekir (Şirbînî, Muğnî’l-Muhtâc, I/544; Nevevî, el-Mecmû’, IV/451-452; Sahnûn, el-Müdevvene, I/277-278; İbn Kudâme, el-Muğnî, III/212; Hurâşî, Şerhu Muhtasari Halîl, II/74-75).
Zuhr-i ahir namazı yada o günkü öğle namazının iade edilmesi mevzusu, bir yerleşim biriminde birden fazla yerde Cuma namazının kılınmasından meydana gelmektedir.
.
