En kısa biçimde neyin doğru olarak ele alındığabileceği ve neyin yanlış olarak ele alındığacağıyla ilgilenilmesi sürecidir. Bu kavram bir bakıma da kültürel, dini, felsefi ve seküler topluluklar aracılığıyla insanların pek çok tavrının neye göre doğru neye göre yanlış olduğunu nitelendirebilecek bir ilkeler ve yargılar sistemi olduğu bilgisi karşımıza çıkmaktadır.
Kabul edilmiş olunan doğrular ve yanlışlar toplumda var olan bir grup ya da bir kültür şekli tarafından tertip edilir ve yasa kalitesinde kabul edilmektedir.
Genel kapsamda kabul edilen edep yargılarını uygulamayanlar ise toplum içerisinde dışlanarak “dejenere” denilen sınıflar şeklinde bakılmaktadır.
Edep felsefesinin içeriği nedir?
Edep denilen normu felsefi süreçler içerisinde araştıran ve açıklama uğru bulan düşünce sistemi edep felsefesi olarak açıklanabilmektedir. Edep felsefesiyle birlikte edebin bütün olarak ne olduğu, insanların bulundukları eylemlerin esaslarını, ahlaki eylemlerin neye katlandırılarak oluşturulduğu, fena eylemlerde bulunulmasının sebeplerini ve de iyi eylemlerde bulunulmasının sebeplerini araştırmaktadır.
Etik dediğimiz gidişat, insanların bulunabilecekleri özel vaziyetlerde terbiyelilik normlarını ne biçimde gözetebileceklerine dair araştırmalar yapmaya devam etmekte ve bunun ismine de uygulamalı etik demektedir.
- Fena : Yapılmasının uygun bak, faydasız ve anlamsız bakılan değerlerin tamıdır. Şahısların hiç bir zaman yapmaması gereken tutumlar genel yapı olarak fena biçiminde nitelendirilmiştir.
- Iyi : İnsanların hem kendilerine, hem var olan değerlere hem de topluma katkı sağlayacağı ve değerli olarak adlandırılabilecek hareketlerin tamı iyi olarak belirlenmiştir.
Terbiye felsefesinde en fazla öne çıkartılan, methedilen ve gururlandırılan değerler fazilet ve kendisiyle alakalı olan değerlerdir. Bilgelik, cesaret, alçakgönüllülük vb.
- Vicdan : İnsanlara bulundukları hareketlerde bütün olarak neyin fena ya da neyin iyi olabildiğini ayırt etmelerini sağlayan efora vicdan denilebilmektedir. İnsanları dış dünyada iyi davranan bir insan olmaya sevk eden bir iç hesaplaşma olduğu da söylenebilmektedir.
- Mesullük : Şahsın tamamen kendi hür istemiyle bulunduğu eylemlerin iyi ya da fena sonuçlarına direnmesi durumu mesullüktür.
Ayrıca bir ferdin mesullük sahibi olduğunu açıklayabilmek için de bazı kaliteleri barındırması gerektiği göz ardı edilmemelidir. Bu kaliteler; us sıhhatine sahip olmak, iyi ve fenanın ayırdına varabilmek ve yaptığı eylemlerinde serbest olması gidişatıdır.
.
