‘Altay Kartalı’ nâmıyla malum ‘ikinci Şeyh Şamil’ Osman Batur, Çinliler tarafınca şehit edilişinin 71. senesinde anılıyor. Çin’in bugün devasa bir hapishaneye dönüştürdüğü Sincan bölgesinin merkezi Urumçi’de 1940’lı seneler süresince kendisi ve halkının onuru için harp veren Osman Batur, Müslümanlara düşmanlık edenlere boyun eğmemiş, adamlarıyla beraber Doğu Türkistan’da gerilla harbi yürütmüştü.
BUGÜN SİLAHINI VEREN YARIN CANINI VERİR
İslâm Bey ile Ayça Hanım’ın evliliğinden dünyaya gelen Batur, çocuklarını Altay’ın Köktogay bölgesi Öndirkara mevkiinde geçirdi. 12 Şubat 1940’ta Sarıtogay’da Akit Hacı Camii’ne yönelik saldırılar üstüne Çin’e karşı protestolara katıldı. Çin polisinin buna cevabı gecikmedi; babası İslâm Bey’i bularak ondan tüm aile üyelerinin silahlarını toplamasını ve teslim etmesini istediler.
Oğlu Osman’dan silahını vermesini isteyen İslâm Bey, beklemediği bir karşılık buldu: “Bugün tabanca veren yarın canını da verir, istiyorlarsa kendileri gelip alsın!”
BÜYÜK AYAKLANMANIN FİTİLİNİ ATEŞLEDİ
Osman Batur sonraki günlerde dağa çekilerek gerilla harbi başlattı. Halk içinde adı seneler süresince efsaneleşmiş haline geldi. Doğu Türkistan madenlerinin Çin tarafınca Rusya’ya peşkeş çekilmesi üstüne bölgeye gelmiş Rusları kurşuna dizdirdi. 1941’den itibaren bölgede millî ayaklanmanın lideri haline geldi. Çinliler karısını, üç oğlunu ve beş kızını hapse attı. Tek adam kardeşi Delilhan İslâmoğlu ise esasen Pekin güçlerince öldürülmüştü.
1944’e kadar pek fazlaca harpte ardı ardına zaferler kazanan Osman Batur’a Hür Altay/Erikti Altay Teşkilât Divanı tarafınca ‘Han’ rütbesi ile kahramanlıklarından dolayı ‘Batur’ unvanı verildi. Çin’e karşı cenginde Moğolistan yönetiminden de destek alan Osman Batur, Çin’e bağlı Urumçi idaresinin taarruzlarını başarıyla püskürttü ve bölgedeki Türklerin büyük isyanında fitili ateşleyen isim oldu.
DOĞU TÜRKİSTAN CUMHURİYETİ KURULDU AMA…
Büyük ayaklanma sonrası Doğu Türkistan Cumhuriyeti kuruldu. Ali Han Töre liderliğindeki ayaklanmayla cumhurbaşkanı olan Ali Han, Osman Batur’u Altay eyalet valiliğine getirildi. Çin ise bu vaka sonrası Batur’un 18 yaşındaki kızı ile 14 yaşındaki oğlunu anneleriy Mamey’in gözü önünde katletti. 11 yaşındaki oğlu ile 9 yaşındaki kızını da derin bir kuyuya attılar.
Takvimler 1949’u gösterirken bölgeyi komünist Çin yönetimi salgın etti. Az sayıda adamıyla beraber Makay bölgesinde dağlara çekilen Osman Batur, 1951’de Çin güçleriyle Kayız bölgesindeki bir harp esnasında tutsak düştü. Mart 1951’de Urumçi’ye götürülen Osman Batur, ağır işkenceler ve Urumçi sokaklarında yaralı halde dolaştırılması sonrası 29 Nisan 1951’de kurşuna dizildi. İsmi Doğu Türkistan tarihiyle özdeşleşen ‘Altay Kartalı’ Osman Batur, birçok yönüyle Şeyh Şamil’e benzetiliyor.
