Devrim otomobillerini belki öğrenirsiniz. Hakikatinde TOGG’dan evvel de Türkiye yerli araba üretmişti. Bu gelişmeler ise Cumhuriyetimizin ilk senelerinde olmaya başlamıştı. Bu makalemizde sizlere Türkiye’nin yerli araba macerasından bahsedeceğiz.
Ford yatırım yapacaktı
Amerika Birleşik Devletleri menşeili Ford işletmesi, Türkiye’de ismini duyurmak için yatırım yapmaya hazırlanıyordu. Ancak Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşanan Büyük Buhran ekonomik krizi sebebi ile bu yatırım tasarıları da suya düşmüş oldu.
Bununla beraber 1929 senesinde yerli kamyonet ve kamyon üretim kuruluşları kurulmuştu.
Ekonomik aile otomobili
Türkiye’nin ilk yerli arabayı Anadol olarak bilinse de hakikatinde ilk yerli araba Anadol değil. Dünyada lisan ile birlikte üretilen Nobel 200, ekonomik aile otomobili olara piyasayı kasıp kavurmuştu. Hatta bu araba o kadar zaferli olmuştu ki Türkiye, İngiltere ve Şili’de Nobel, Almanya ve Güney Afrika’da Fuldamobil, İsveç’te Fram King Fulda, Arjantin’de Bambi, Hollanda’da Bambino, Yunanistan’da Attica, Hindistan’da Hans Vahaar markaları ile yollra çıkmaya başlamıştı.
Türkler araba yapamaz mı?
Dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, yerli araba hayali kurmaktaydı.
4 ay gibi kısa bir müddet içerisinde araba yapacaklarını açıklayan Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, mühendislerin süratli olmasını buyurdu. 1 Milyon 400 bin Türk lirası tahsisat sağlanarak 20 mühendis, 129 gün içerisinde herkesin dilinde olan Devrim otomobillerini yapmıştı dahi. Ancak Devrim otomobillerine neler olduğu konuşulup durdu.
projede bulunan 20 mühendis, bu işi bir misyon olarak değil de aksine bir hayat emeli olarak bakmakta. Bununla beraber itibar ve iftihar çabası olarak adlandırılan bu misyonu başaran 20 mühendis, 129 günde Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in istediği Devrim otomobillerini üretmeyi başarmıştı.
Cumhuriyet Bayramı merasimine yetiştirilmeye çalışılan Devrim Otomobilleri, hazırlanmış bir biçimde Ankara’ya yola çıktı.
Tren, sabaha karşı Ankara’ya erişti. İki taşıt, Sıhhiye’de bulunan Ankara Demiryolu Fabrikası’na indirildi. Kısa mesafede hareket edebilmek için ambarlarına birkaç litre benzin koyuldu.
Otomobillerin hakikat benzin transferi, Sıhhıye’deki Mobil Benzin İstasyonu’nda yapılacaktı. Ardından da Devrim otomobilleri meclise kadar sürülecekti. Merak ile beklenilen tarihi an geldi ve Devrim otomobilleri motorsiklet eskortlar ile birlikte yol açıktı. Ancak Devrim otomobillerine eşlik edenlerin, benzin ikmali yapılacağından haberleri yoktu.
Bunun üzerine de dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, Devrim arabalarının tarihini değiştirecek o cümleyi açıkladı. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in “Garp kafasıyla araba yaptık, şark kafasıyla benzin koymayı unuttuk.” sözleri ile de Devrim arabalarının sonu gelmişti. Zira bunu propaganda eden insanlar, yaşanan bu benzin ikmali krizini de Devrim otomobillerini pislemek için kullanmıştı. 4 adet üretilen Devrim otomobilleri, bir daha da üretilmemek üzere durmuştu.
Anadolu aslanı Anadol
Yarıda kalan otomobil öykülerine karşın, yerli otomobil serüveni son tespit et.
1966 senesinde Otosan, İngiliz Reliant işletmesine prototipini hazırlattığı ve ilkede fiberglas gövdeli, tam mekanik parçaları Ford’dan alınan ve ismi bir müsabaka neticeyi tanımlanan Anadol üretilmeye başladı. Anadol’dan sonra 1968’de Tofaş, 1971’de Murat 124 modellerinin üretimine başlandı. Yeniden 1969’da kurulan Oyak, Fransız Renault lisansı ile ilk modelini 1971’de Renault 12 olarak yaşama geçirdi. Bakacak olursak Anadol, pek çok yerli arabanın üretimine vesile olmuş denilebilir.
1980 senesinde Devrim’den sonra motoru dahil her şeyi Türkiye’de üretilen Modern, Sanayi Tasarım Mükâfatı’ne layık bakıldı.
Anadol sonrası pek çok araba değişik markalar altında üretilse de materyallerinin ithal edildiği taşıtların hiçbiri yerli ve ulusal olamadı. Devrim gibi yerli arabaların üretilmesi Türkiye için bir hayal olarak kaldı.
Şimdi ise TOGG geliyor
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın direktifi ve Türkiye’nin Arabayı Teşebbüs Grubu’nun (TOGG) çalışmaları ile birlikte, Türkiye2nin yerli araba düşü yine yaşam tespit etmeye başladı.
Mehmet Gürcan Karakaş’da TOGG’un CEO’su olarak ceddilmişti. Daha sonralarında ise Gebze’deki Bilişim Vadisi’nde TOGG ile alakalı çalışmalar sürdü. Ardından da yapılacak olan Gemlik’teki üretim kuruluşu ile birlikte TOGG’un seri üretimi reelleşecek.
.
