Güncel Ethereum Classic (ETC) rehberi: Kapsamlı Ethereum ve Ethereum Classic karşılaştırması!
Ethereum Classic (ETC) nedir? Ethereum Classic, akıllı sözleşme (komut dosyası oluşturma) işlevselliğine haiz, açık kaynaklı, blockchain tabanlı dağıtılmış bir informasyon işlem platformudur. Ethereum Classic, Ethereum ağının orijinal, değiştirilmemiş tarihini korur.
Ethereum Classic (ETC) nedir? Nasıl ortaya çıktı? ETH ve ETC arasındaki farklar neler?
Ethereum ağı şu ana kadar birçok hardfork yaşadı. Ethereum’un tüm ekosistemi, akıllı sözleşmelere dayanarak çalışır.
Kripto yatırımlarına yeni başlayanlar için kısaca özet geçmek gerekirse, akıllı sözleşmeler temelde Ethereum ekosisteminde işlerin iyi mi yapıldığını gösterir. Akıllı sözleşmeler, sözleşmenin şartlarını icra eden ve kolaylaştıran otomatik sözleşmelerdir.
İlgili: En güncel Ethereum Classic (ETC) fiyat tahmini (2022 – 2030)
Merkezi Olmayan Özerk Kuruluş olan DAO, Ethereum’da çığır açacak olan karmaşık akıllı bir sözleşmeydi. DAPPS yönünde finanse edilecek herhangi bir iş yapmak isterseniz, belirli oranda ETH için DAO Token satın almanız gerekir. DAO tokenleri, resmi olarak DAO sisteminin bir parçası olduğunuzun göstergeleridir.
Peki, DAPPS iyi mi onaylanacak ve oluşturulacak? Ilk olarak, temelde Ethereum dünyasının küratörleri tarafınca beyaz listeye alınmaları gerekiyor. Onay aldıktan sonrasında, DAO token sahipleri tarafınca oylanırlar. Oylamada %20 onay alındığı takdirde, adım atmak için lüzumlu fonu almaya hak kazanırlar.
DAO’nun potansiyeli ve sunmuş olduğu esneklik, denetim ve eksiksiz şeffaflık benzersizdi; insanoğlu pastadan hisse alabilmek için atladılar. O tarihte, o güne kadar verilen tüm etken tokenlerin %14’üne sahipti.
Bu noktada şunu merak ediyor olabilirsiniz: Tüm bunlar iyi güzel fakat biri sonrasında DAO’dan iyi mi çıkabilir? Çok da fazla hayranı bulunmadığınız bir DAPP onaylanırsa, o vakit o DAO’yu iyi mi dönem dışı bırakırsınız?
Bunu mümkün hale getirebilmek için, “Bölme İşlevi” (split function) adında olan bir çıkış kapısı oluşturuldu. Aslında, birden fazla DAO’dan ayrılabilir ve kendi Çocuk DAO’nuzu yaratabilir ve teklifleri kabul etmeye başlayabilirsiniz.
Sözleşmede bir koşul vardı, DAO’dan ayrıldıktan sonrasında, elinizdeki ETH’leri harcamak için 28 gün beklemeniz gerekecekti. Bu nedenle şu ana kadar her şey güzel ve heybetli görünüyor.
Ancak bir başka ufak sorun var. Biroldukca şahıs bu ihtimaller içinde boşluğu görmüş oldu ve bu boşluğa dikkat çekti. DAO yaratıcıları ise, bunun büyük bir mesele olmayacağı mevzusunda güvence verdi. Bu sayı toplam 50 milyon doları buluyor. Bilgisayar korsanlarının keşfettikleri bu boşluk, aslına bakarsak oldukça açıktı.
Eğer biri DAO’dan çıkmak istiyorsa, bir talep göndererek bunu yapabilir. Bölme işlevi (split function) sonrasında aşağıdaki iki adımı izleyecektir:
- Kullanıcılarına DAO tokenlerinin karşılığında kendi Eterini geri verir.
- İşlemi muhasebe defterine kaydeder ve iç token bakiyesini günceller.
Bilgisayar korsanlarının yapmış olduğu ise, talep göndererek bir özyineleme yapmaktı, böylelikle bölme işlevi ortaya çıktı:
- Kullanıcıdan DAO tokenlerini alır ve onlara talep edilen Eteri verir.
- İşlemi kaydetmeden ilkin, recursive fonksiyon ile, kodu geri döndürür ve aynı DAO tokenleri için daha çok Eter aktarır.
Bu durum, 50 milyon dolar tutarındaki Eter çıkarılana dek bir Çocuk DAO’ya kaydedilmek suretiyle devam etti ve tahmin ettiğiniz şeklinde tüm Ethereum topluluğunda kıyamet koptu.
Not: Yazıya devam etmeden ilkin bir fark yapalım. Ethereum DAO çalışırken arka planda çalışır. Bu ikisini karıştırmamak gerekir.
Ethereum’un kurucu ortağı Gavin Wood, “DAO saldırısından dolayı Ethereum’u sorumlu tutmak, bir web sitesi her down olduğunda “İnternet bozuldu” demek şeklinde bir şeydir” diyor.
Şimdi, Ethereum’un, DAO’ya olanlardan dolayı hiçbir sorumluluğu olmasa da, vaka genel olarak kripto para dünyasındakilerin inançlarını parçaladı. ETH fiyatı 20 dolardan 13 dolara düştü.
Hacker 50 milyon dolar tutarındaki Ether’i çalmış olmasına karşın harcayamıyordu şundan dolayı minimum 28 gün geçmesi gerekiyor. Bunu akılda tutarak, Ethereum topluluğu ve ekibi harekete geçmeye karar verdiler ve üç ihtimaller içinde çözümün üstünde duruldu:
- Kimse birşey yapmayacaktı.
- Yumuşak çatal (soft fork) yapılacaktı.
- Sert çatal (hard fork) yapılacaktı.
Kimse birşey yapmasıncılar
Bazı insanoğlu, herhangi bir değişim yapmanın, Ethereum’un doğasında ve altında yatan felsefesine aykırı olacağını savundu. Sonuçta, değişmez olması ve “kodun kanun” olması gerekiyordu.
Bununla beraber pek oldukca insan bununla mutlu değildi, oy çokluğu ile Soft Fork (yumuşak çatal) yapılmasına karar verildi.
Yumuşak Çatal (Softfork) Nedir?
Bir zincir güncelleneceği vakit, bunu yapmanın iki yolu vardır: yumuşak çatal yada sert çatal. Yumuşak çatalı şu şekilde bir örnekle açıklayabiliriz; bir yazılım düşünün, bu yazılım üstünde meydana getirilen bir güncelleme sonrasında geri alınabiliyorsa buna yumuşak çatal denir.
Bu ne anlama geliyor? Dizüstü bilgisayarınızda MS Excel 2007 kullanıyorsanız ve MS Excel 2017’te oluşturulmuş bir döküman açmak istiyorsanız, MS Excel 2015 geriye dönük olarak uyumlu olduğundan bu dökümanı açabilirsiniz.
ANCAK, bir fark var. Tekrar MS Excel analojimize geri dönüyoruz, 2017 sürümünde GIF’leri dökümana eklemenize müsaade eden bir özellik bulunduğunu varsayalım, bu GIF’leri 2007 sürümünde göremezsiniz. Temel olarak, tüm metni görürsünüz, sadece GIF’i göremezsiniz.
Esasen Ethereum, kendi blok zincirleri ile yapmayı organize ettiği şey buydu; burada güncelleme alıp almamakta seçim sizin tercihinizdir, sadece güncellenen kullanıcılar ve güncellenmemiş kullanıcılar hala birbirleriyle etkileşime geçebilirler.
Amaç, hacker’ın çalıntı eterinin dolaşıma girmesine destek olacak bir işlem içeren tüm blokları görmezden gelip ayırarak hacker tarafınca çalınan ETH’leri tamamen kilitlemekti.
Bu mükemmel bir plan şeklinde görünüyordu ve Ethereum topluluğunun çoğunluğu onayladı. Yumuşak çatalı hayata geçirmek DoS (Denial of Service) hücum vektörüne niçin olacaktı.
Tüm madencilik faaliyetleri Ethereum ekosisteminde “Gas” ile ödüllendirilir. Madencilerin DoS saldırılarından korunmasının başlıca yolu budur. Birisinin, zor hesaplamalar gerektiren işlemlerle ağa saldırmaya karar verdiğini varsayalım.
Madenciler sonrasında oturup bu hesaplamaları gerçekleştirir ve başarıyla tamamlayamazlarsa yaptıkları bir ekip hesaplamalara eşdeğer bir Gas puanı alacaklardır.
Hesaplama ne kadar oldukca zorlaşırsa ve ne kadar oldukca vakit alırsa, o denli daha çok Gas toplarlar ve bununla beraber hacker bu saldırıları yapabilmek için kendi parasını oldukca fazla harcamak zorunda kalacaktır.
Ancak, olacak olan şey, bu yumuşak çatal uygulandığında hacker bu sistemin çevresinde bir kaçak bulacaktır. Bunun anlamı yumuşak çatalın pek de güzel olmadığıydı. Bu durum, Ethereum topluluğuna tek seçenek bıraktı: sert çatal.
İlgili: Gassız, parasız işlemler Web3 teknolojisinde çığır açacak!
Sert Çatal (Hardfork) Nedir?
Ethereum’daki çatalın emek harcama şekli, çatalın belirli bir noktada (bu durumda DAO saldırısından derhal ilkin) ana blok zincirinden ayrılan bir dal olmasıdır. (Ethereum Classic nedir sorumuzun cevabı tek cümleyle bu aslına bakarsak.)
Bu sert çatal, esas olarak, tek işlevi “geri çekme” olan bir geri ödeme akıllı sözleşmesi kanalıyla DAO tarafınca herkesten çalınan tüm paranın geri ödenmesi için oluşturuldu. Dolayısıyla, DAO token sahiplerine her 100 DAO için 1 ETH verilecekti.
Bu tavsiye toplulukta büyük bir münakaşaya yol açtı ve bir bölünme oldu. Sert çatala karşı çıkan ve kendilerine “Anti-Hard Fork” diyen kullanıcılar yeni blok zincirine geçmeyi reddetti ve “Ethereum Classic” yada “ETC” olarak adlandırılan eski blok zincirinde kalmaya karar verdiler. Bu cenk aslına bakarsak bir anlamda büyüleyici şundan dolayı etik ve ideolojik bir cenk. Ethereum’un kurucu ortağı Gavin Wood bu savaşı “Bitcoin’in meydana çıkışından bu yana kripto para geçmişindeki en önemli an” olarak adlandırdı. Şimdi mikroskobik lenslerimizi takalım ve her ikisini de detaylı bir halde inceleyelim.
Ethereum vs Ethereum Classic
Eveet. Geldik Ethereum Classic nedir sorumuzun yanıtını bulmaya. Sert çatala karşı çıkan kişiler “Ethereum Classic” olarak adlandırılan orijinal zincire sadık kalmaya karar verdiler.
Ethereum kurucular Vitalik Buterin ve Gavin Wood dahil tüm Ethereum ağır oyuncuları yeni zincire taşındıkları halde niçin eski zincire sadık kalan insanoğlu var? Bunun cevabı daha felsefi bir sual.
Ethereum ve kripto paralar genel olarak piyasaya çıktığında, bunun mali yolsuzluklara karşı bir duruş olması gerekiyordu. Şimdi ise, değiştirilmemesi gerek bir zincir, değiştiriliyordu.
Bu nedenle, birçok ETC sempatizanı için sert çatal, kripto paraların çıkış felsefesine tersti. Yasaları bir kez delerseniz, hep delinir. Sert çatal ile bir nevi blok zincirin insanoğlunun kaprislerinden etkileneceğini ispatlamış oluyorsun. Ve bu, bir oldukca “kripto-idealist” için kabul edilemezdi. Grayscale’nin CEO’su Barry Silbert şeklinde bazı oldukça büyük adlar de bu sebeplerden dolayı ETC’yi destekledi.
Şimdi tüm bunların hepsi kulağa iyi geliyor, sadece Ethereum Classic ile göz ardı edilemeyecek bazı problemler da var.
Ethereum Classic Sorunları
Ethereum Classic nedir, ne değildir öğrenmiş olduk. ETC’nin ana problemi, Ethereum sert çatal ile olan geriye dönük uyumluluk eksikliği. Ethereum topluluğunun tüm ağır topları yeni zincire yöneldi. Bu da ETC’nin bir parçası olan her insanın ETH tarafınca meydana getirilen güncellemelere erişemeyeceği anlamına geliyor.
En iyi örnek, ETH’nin İş Kanıtı (PoW)’dan Proof of Stake (PoS)’e geçişi. ETC, yazılımları güncellemelerin kullanılmasına izin vermediği için bu update’leri uygulayamayacaktır.
ETH ile ilgili problemler
Daha ilkin de belirttiğimiz şeklinde, ETH’nin oluşumu, blok zincirin değiştirilemezliği ve “kod kanunu” felsefesi fikrine ters düşüyor. Şunu unutmamak gerekir, Ethereum mutlak bir felâket karşısında görkemli bir dönüş yapmış oldu. Ethereum’un gerçek gücü, her şeyden oldukca, tam kapsamındadır. Ethereum bir tek bir para birimi değil; insanoğlunun geleceği belirleyecek projeler inşa edebileceği bir platformdur.
ETH ve ETC için bunun anlamı nedir? ETH kendi tarafında tüm büyük geliştiricilere haizdir ve kuvvetli bir halde büyüyor. Şimdi EEA’nın da desteğiyle, daha da iyi hale gelecektir. Herhangi bir para biriminin kıymeti, insanların ona duyduğu güvenden kaynaklanıyor ve tüm bu faktörlerden dolayı ETH’ye olan itimat giderek büyüyecek.
ETC için maalesef aynı şey söylenemez. Şu an itibariyle, ETH, ETC’den kat kat daha kıymetli ve daha iyi bir netice alamayacak durumdalar.
Ayrıca, ETC’nin dolandırıcılarla dolu olduğu biliniyor olması, insanların itimatını azaltıyor. Bu da kıymetini azaltır. Piyasadan tamamen silinecek midir? Hayır. Peki gelişme potansiyelinin fazla olmadığını söyleyebilir miyiz? Belki, bir ihtimal değil.
ETC, orijinal zinciri korumayı ve onunla devam etmeyi seçti; bu, blok zincir mekaniği ve özgür kapitalizmin güzelliği aslına bakarsak.
Gelecek, ETH için parlak ve büyümeye devam edecek. Ciddi bir krizle yüzleştiler, birbirlerine yapıştılar ve hakikaten zarif bir çözüm buldular. ETH gelecektir ve eğer Ethereum’u destekliyorsanız ve bunun ne anlama geldiğine inanıyorsanız, kesinlikle ETH kampında bulunmalısınız.
Neden ETH’yi desteklemelisin?
Sert çatal, saldırganın çaldırmış olduğu eter miktarını büyük oranda devalüasyonla karşılamakla kalmadı, bununla beraber her DAO tokeni de geri ödedi.
Argüman 2: Bu oldukca sayıda sert çatalın başlangıcı olacaktır
Bu kuşku, temel bir nedenden dolayı asılsızdır: Ethereum topluluğu merkezsizleşmiştir ve bir demokrasidir.
