Karabağ savaşı esnasında Azerbaycan sivillerinin Ermeniler tarafınca 26 Şubat 1992 tarihinde öldürülmesi vakasına Hocalı Kırımı denir.
26 şubat 1992 tarihinde Azerbaycan ve Ermenistan içinde Karabağ Savaşı yaşandı. Binlerce insanoğlunun yaşamını kaybetmiş olduğu bu muharebeye Hocalı Kırımı denildi.
Hocalı Kırımı nedir? Hocalı Kırımı ne zaman oldu?
Hocalı Kırımında, 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı nahiyesinde Azeri siviller Ermenistan’a bağlı güçler tarafınca toplu halde öldürüldü.
1275 ferdin ise rehin alındığı vakada 150 kişi ise kayboldu.
Avrupa İnsan Hakları Duruşmasının 22 Nisan 2010 tarihindeki sonucunda, Hocalı’da yaşananlar, harp kabahatleri yada insanlık aleyhine kabahatlerle eşdeğer eylemler olarak bakılıyor.
Bugüne kadar 15 ülkenin meclisi ve Amerika Birleşik Devletlerinin 16 eyaletinin meclisi Hocalı’da yaşananları ayıplayan ve soykırım olarak bakan kararları kabul etti.
Aylar devam eden ataklarını 25 Şubat 1992’de yoğunlaştıran Ermeniler, gece, Sovyet Rus ordusunun o zaman Hankendi’de bulunan 366. motorize alayının da desteğiyle üç koldan hücum etti.
Yalnızca işgalle kanaat et Ermeniler, sivilleri toplu halde katlederek tutsaklara acımasızsa eziyet yaparak 20. asrın en kanlı kırımlarından birine imzalaydı. O dönemde çekilen görüntüler ve resimler, kırımın büyüklüğünü ortaya koyuyor.
Kırım “soykırım” bağlamında ele alındıkmalı
Birleşmiş Milletlerin 1948 tarihindeki “Soykırım Kabahatinin Önlenmesine ve Cezalandırılmasına Ait Kontratı”ne nazaran, 1992’de Hocalı’da Ermeniler tarafınca Türklere yönelik meydana getirilen kırım, soykırım bağlamında ele alındıkmalıdır.
Hocalı Katliamı’nda, hamle kabahati ve sulha karşı kabahatler açısından da beynelmilel hukuk prensipleri ihlal edilmiştir.
Birinci Karabağ Savaşı sonunda Karabağ bölgesi Ermenistan işgali altında kaldı, bir milyona yakın Türk, Azerbaycan’a firar etti, binlerce suçsuz sivil katledildi. Taraflar içinde 1994 Bişkek Protokolü ile çatışmalar sonlanmış oldu. Ermenistan’a bağlı kurulan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, Dağlık Karabağ bölgesinin çoğunu egemenlik etmenin yanı sıra etraftaki Türk popülasyonlu Ağdam, Cebrayıl, Füzuli, Kelbecer, Kubadlı, Laçın ve Zengilan’ı da işgal etmiş oldu.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) 1994’te Minsk Grubu tarafınca uzun zaman devam edecek olan beynelmilel arabuluculuk teşebbüsleri başlatıldı.
Ancak bu kararların uygulanmasına yanaşmayan Ermenistan Cumhuriyeti, beynelmilel kararlara rağmen sığınmacı gidişatındaki Türklerin evlerine dönmelerine de izin ver.
.
