Kitap Künyesi

Yazar: Mirze Elekber Sabir

Çevirmen: İsa Öztürk

Orijinal Adı: Hophopnamə

Yayın Evi: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

İSBN: 9789944880787

Sayfa Sayısı: 200

Hophopname Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

Kısa ömrüne rağmen, Hophopname’de bir araya getirilen şiirleriyle, pek fazlaca yorumcuya gore Fuzuli’den sonrasında Azerbaycan’ın yetiştirdiği en mühim şairdir. Keskin mizahını Rusya’dan Osmanlı’ya, medrese mollalarından Batı özentilerine dek kimseden esirgemeyen Sabir, İlber Ortaylı’nın Sunuşu’ndaki ifadeleriyle, O “bayağı Azerbaycanlıdaki renkli mizahi ifadeyi” ve “ulusal yaşamın folklorik özelliklerini” “en yüksek seviyede temsil eden”, “Ortadoğu modernleşmesinin tipik öncülerinden biridir.”

Hophopname Alıntıları – Sözleri

• Ne yiyip içmen var, ne de uykun,
  İşin gücün okumak, budur tüm duygun.
• O denli kırdık ki birbirimizi, yorulduk,
  Kırdıkça yorulduk, yoruldukça kırıldık…
• Para kalmadı baktıydım hesaba,
  Gitti kaleme, kağıda, kitaba…
• Derler otur evde, nideyim yoksulum.
  Çalışmazsam kazanabilmiyorum.
• Baştan ayağa ayıp içinde olsan da
  Yeter ki âlemde servetin olsun.
  Adamı adam eyleyen paradır,
  Parasız insanın yüzü karadır.
• Kadınımız erkeğimiz efsaneleşmiş-yi zendir,
  Efsene-yi zen gönül nuru, ruh u bedendir.
  Çünki hanım sevgisi muhabbet-i vatandır.
• Derler usan herze hezeyan deme,
  Dertten kurtulup usanabilmiyorum.
• Derde düştüm, özlem yatağında kaldım hasta hal,
  Sendedir gönlüm gene etsem cihandan irtihal,
  Sen benim ömrüm, hayatım, cevherim, canım mısın?
  Mezhebim, dinim mi, ayinim mi, imanım mısın?
• Oku, öğrenimle hürriyete kavuşur insan…
  Bu söz pek doğrudur, fakat hani mektep, hani irfan?
• Gündüz gece emek verip de derse alışma,
  Canın telef olur!
  Bu şehirde çoktur, bak gör, ilim okuyanlar,
  Onlar ne buldular?

Hophopname İncelemesi – Kişisel Yorumlar

Mirze Elekber Sabir, Azerbaycan edebiyatının Fuzuli’den sonrasında gelen ikinci büyük şairi olarak olarak anılmaktadır. Çoğunluğu yergi, hiciv tarzında şiirler yazmış ve Hophopname kitabı bu yazdığı hiciv dolu şiirlerinden seçmelerden oluşmaktadır.
Tek bir oturuşta okumak mümkün değil, her bir şiiri sindirerek , ara vererek , düşünerek okumak en verimli okuma şekli olacaktır bu kitap için bana kalırsa. Eski kelimeler bendeki Hasan Ali Yücel klasikler dizisi baskısında alt sayfada şimdiki Türkçe karşılıkları verildiği için nispeten anlaşılır ve kolay okuyabildim.
Sayın İlber Ortaylı’nın kitabın başlangıcında yazdığı sunuş kısmı kitabı ve yazarı idrak etmek açısından fazlaca önemliydi benim için.
Yergi şiirlerinden oluştuğu için yorum yapmam mümkün değil , her insanın kendi yolculuğunda alacağı tat bambaşka olacaktır. Farklı edebiyat türleri okumak isteyen kitap dostlarına kesinlikle tavsiye ediyorum. Sevgi ve saygılarımla. (Mine Oral)

Bir çoxumuz Mirzə Ələkbər Sabir’in satirik şeirləri ilə uşaq vaxtından tanışıq.
O vaxtdan bu yana ..kirli yaxşı ilə əvəz olunubsa, yaxşıda pislə əvəz olunub. Dəyişiklik var fakat yenə hər şey oxşar, eyni səviyyədə qalıb. Təəssüf ki bir çox şeiri bugünümüzə də aid etmək olar. Kitabda əsasən təhsil üzərində durulub, sonrasında bilgisiz mollalar, xalqın avamlığı və Təbriz-İran münasibətləri.
(kitabda 322 səhifədən sonrasında izahlar başlanır) (Qəmər_)

Mirza Elekber Sabir, İslam dünyasında halkın toplamış olduğu bağış ile heykeli dikilen ilk kişidir. Bu heralde halka yakınlığını ve ne kadar halktan birisi bulunduğunu açıklamaya mahal bırakmıyor.Azerbaycanın tüm meşhur şairleri onu Fuzuliden sonda gelen ikinci büyük Azeri şairi sayar.O eserlerinde o denli müstehzi ve ironik bir dil kullanır ki kimi zaman okurken hakkaten halkı küçümseyen bir ozan bulunduğunu bile düşünebilirsiniz.Mirzanın kaleminden nerdeyse hepimiz payını almış. Hophopname tamamen satirizmin zirve yapmış olduğu bir yapıt. Eserinde düzmece dindarları,sermayesi din olanları,bürokratları,aydınları,milliyetçileri,sunnileri,şiileri,zenginleri,mollaları,zahitleri doğrusu davasından işinden uzaklaşıp halkı aldatan,toplumun damarlarına sülük benzer biçimde yapışıp,toplumsal değerlerden beslenen herkesi ciddi şekilde eleştirir.Bizim edebiyatımızda Ozan Eşref,Neyzen Tevfik ve Sünbülzede Vehbi’nin başını çekmiş olduğu Hicviye türünü süper ötesi işlemiş ki yapıt her hecesinde yoğun bir istihza kokuyor. Eserin devamlı aynı mevzulara vurgu yapması ve hacim olarak yoğun olması birazcık bunaltıcı kılıyor. (Ömerce)

Hophopname PDF indirme linki var mı?

Mirze Elekber Sabir – Hophopname kitabı için internette en fazlaca meydana getirilen aramalardan birisi de Hophopname PDF linkidir. İnternette ücretli olarak satılan bir çok kitabın PDFleri bulunmaktadır. Ancak bu PDF’leri yasal olmayan yollarla indirmek ve kullanmak hem yasalara hem de ahlaka aykırıdır. Yayın evlerinin sitesinden PDF satılıyorsa indirebilirsiniz.

Kitabın Yazarı Mirze Elekber Sabir Kimdir?

Sabir, Mirza Alekber Zeynelabidin oğlu Tahirzade (Azerice: Mirzə Ələkbər Zeynalabdin oğlu Tahirzadə, 30 Mayıs 1862 – 12 Temmuz 1911), Azerbaycanlı ozan, yeni satirik akımın kurucusudur.

Tüccar olan babası oğlunu din adamı benzer biçimde görmek istiyordu ve 7 yaşlarında mollahaneye verildi. İlk şiirini 8 yaşlarında yazdı. 1874’te Seyid Ezim Şirvani’nin Şamahı’da açmış olduğu yeni usûl-i cedid okulunda eğitim görmüş oldu.

Bir süre Aşkabat, Buhara, Semerkand, Merv, Horasan şehirlerinde yaşadı. 1903’te Tiflis’te, “Doğu-i Rus” gazetesinde ilk şiiri gösterildi. Bu bununla birlikte Sabir’in yazdığı toplumsal içerikli ilk şiirdi.

1906’da Celil Memmedguluzade’nin başyazarlığında Tiflis’te Molla Nasreddin mizahi dergisi çıkmaya başladı ve Sabir’in edebî başarısının ortaya çıkması da bu dergide yayınlattığı mizahî şiirleri ile gerçekleşti. “Hophop”, “Ağlar güleyen”, “Abunasr Şeybani”, “Boynuburuk”, “Sevdayi” ve öteki takma adları ile 1906-1911 yıllarda gösterilen ve geriliği, cehaleti kamçılayan bu satirik şiirler ateş benzer biçimde yakıcıydı ve Azeri şiiri tarihinde yeni bir devrin başlangıcı oldu.

1908’de Şamahı’da “Ümid” adındaki okulu açtı, 1910’da Bakü’ye göçerek Balahanı okulunda öğretmenlik yapmış oldu. Ağır hasta olan ozan aynı yılda tedavi için Tiflis’e gitti, sadece artık tedaviye geç kalındığından Şamahı’ya getirildi ve 12 Temmuz 1911’de burada 49 yaşlarında yaşamını yitirdi. “Şahi Hendan” mezarlığında defnedildi.

Sağlığında hiçbir kitabı basılmadı. Ölümünden sonrasında 1912 senesinde birçok Azerbaycan aydınlarının ortaklaşa çabalarıyla gün yüzü gören “Hophopname” adlı kitabı kısa bir süre içinde Azerbaycan’da fazlaca popüler oldu.

Sabirabad şehri ve Sabirabad Rayonu adlarını Sabir’den aldı, Bakü’de Sabirabad’da ve Şamahı’da heykelleri dikildi.

Mirze Elekber Sabir Kitapları – Eserleri

• Hophopname
• Hophopnamə 2. Cilt
• Təmsillər
• Seçilmiş Əsərləri

Mirze Elekber Sabir Alıntıları – Sözleri

• Derler otur evde, nideyim yoksulum.
  Çalışmazsam kazanabilmiyorum. (Hophopname)
• Babam sünni, nənəm şiə, dürək mən, Nə farsam mən, nə hindəm mən, türək mən!
  Muğanda – müğbeçə, məsciddə – əkbər, Təfavüt yoх… həqiqətdə zirək mən!.. (Hophopnamə 2. Cilt)
• Ne yiyip içmen var, ne de uykun,
  İşin gücün okumak, budur tüm duygun. (Hophopname)
• Baştan ayağa ayıp içinde olsan da
  Yeter ki âlemde servetin olsun.
  Adamı adam eyleyen paradır,
  Parasız insanın yüzü karadır. (Hophopname)
• Oylə bir tərcümə kim, ruhi-Şekspir1 görcək Ağladı ruhi-Otelloyla2 bərabər özünə.
  “Aх, mütərcim!” deyə bir odlu tüfürcək atdı, Şübhəsiz, düşdü o da tərcüməkarın gözünə. (Hophopnamə 2. Cilt)
• Əşhədü billahi əliyyül əzim, Sahibi-imanəm, a şirvanlılar!
  Yoх yeni bir dinə yəqinim mənim, Köhnə müsəlmanəm, a şirvanlılar!
  Şiəyəm, əmma nə bu əşkaldən, Sünniyəm, əmma nə bu əmsaldən.
  Sufiyəm, əmma nə bu əbdaldən, Həq sevən insanəm, a şirvanlılar!
  Ümməti-mərhuməvü məğfur ilə, Əmrdəyəm taəti-məzbur ilə, Küfrümə hökm eyləməyin zur ilə, Qaili-Qur’anəm, a şirvanlılar! (Hophopnamə 2. Cilt)
• Oku, öğrenimle hürriyete kavuşur insan…
  Bu söz pek doğrudur, fakat hani mektep, hani irfan? (Hophopname)
• Millət necə tarac olur olsun, nə işim var?!
  Düşmənlərə möhtac olur olsun, nə işim var?!
  Qoy mən tox olum özgələri ilə nədir karim,
  Dünyavü cahan ac olur olsun nə işim var?!
  Səs salma, yatanlar ayılar, qoy hələ yatsın,
  Yatmışları razı deyiləm kimsə oyatsın,
  Tək-tək ayılan varsada həq dadıma çatsın,
  Mən salim olum cümlə cahan batsada batsın (Seçilmiş Əsərləri)
• Kadınımız erkeğimiz efsaneleşmiş-yi zendir,
  Efsene-yi zen gönül nuru, ruh u bedendir.
  Çünki hanım sevgisi muhabbet-i vatandır. (Hophopname)
• “Olmasaydı cəhanda sarsaqlar, Ac qalardı, yəqin ki, yaltaqlar”-. (Hophopnamə 2. Cilt)
• Dəhr bir müddət oldu mənzilimiz, Onda həll olmaz oldu müşkilimiz;
  Yaşadıqca çoхaldı düşmənimiz, Nə edək, doğru söylədi dilimiz!.. (Hophopnamə 2. Cilt)
• Gündüz gece emek verip de derse alışma,
  Canın telef olur!
  Bu şehirde çoktur, bak gör, ilim okuyanlar,
  Onlar ne buldular? (Hophopname)
• Ey tökən mollaların kamına şərbət, novruz!
  Əğniyalarla quran məclisi-işrət, novruz!
  Səndə hər kəs sevinir, bəs niyə ancaq füqəra
  Çəkir övladını gördükdə хəcalət, novruz?! (Hophopnamə 2. Cilt)
• O denli kırdık ki birbirimizi, yorulduk,
  Kırdıkça yorulduk, yoruldukça kırıldık… (Hophopname)
• Tutdum orucu irəməzanda,
  Qaldı iki gözzərim qazanda,
  Mollam da döyür yazı yazanda… (Hophopnamə 2. Cilt)
• Millət necə tarac olur olsun, nə işim var?!
  Düşmənlərə möhtac olur olsun, nə işim var?!
  Qoy mən tox olum özgələri ilə nədir karim,
  Dünyavü cahan ac olur olsun nə işim var?!
  Səs salma, yatanlar ayılar, qoy hələ yatsın,
  Yatmışları razı deyiləm kimsə oyatsın,
  Tək-tək ayılan varsada həq dadıma çatsın,
  Mən salim olum cümlə cahan batsada batsın; (Seçilmiş Əsərləri)
• Derde düştüm, özlem yatağında kaldım hasta hal,
  Sendedir gönlüm gene etsem cihandan irtihal,
  Sen benim ömrüm, hayatım, cevherim, canım mısın?
  Mezhebim, dinim mi, ayinim mi, imanım mısın? (Hophopname)
• Para kalmadı baktıydım hesaba,
  Gitti kaleme, kağıda, kitaba… (Hophopname)
• Derler usan herze hezeyan deme,
  Dertten kurtulup usanabilmiyorum. (Hophopname)
• Həmdülillah ki, bu gün bəхtəvər oldu başımız, Gəldi novruz, demək, artdı bir il də yaşımız, Tüm əqvamə görə gərçi çoх azdır yaşımız, Bavücud-in ikidir bir sənədə il başımız:
  Biri novruz, biri mahi-məhərrəmdir, əmu!
  Birisi mayeyi-işrət, birisi qəmdir, əmu!
  Bu səbəbdən bir ili biz də iki hisse edərik:
  Bir oranı on bir, ikinci oranı bir ay edərik, On bir ay nalə çəkib, ağlayıb aх-vay edərik, Bir ayı ləbləbi-kişmiş yeyib, oхqay, edərik;
  Çünki bu eyd biz islamdə ə’zəmdir, əmu!
  Şiveyi-məzhəbi-Zərdüşt1, əsəri-Cəmdir2, əmu! (Hophopnamə 2. Cilt)