Kitap Künyesi

Yazar: İlhami Durmuş

Yayın Evi: Akçağ Yayınları

İSBN: 9786055413958

Sayfa Sayısı: 242

İskitler Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

İskitlerin tarihte oynadıkları rol, çeşitli kaynaklarda geçen adı, yayılmış olduğu kültür coğrafyası, kimliği, siyasî zamanı ve kültürünün ortaya çıkarılması bu çalışmanın özünü oluşturmaktadır. İskitler, “Atlı Kavimler Medeniyetinin mühim bir halkasını oluşturmakla birlikte, “Bozkır Kavimleri” içinde gerek siyasal tarihleri, gerekse kültürleri bakımından mühim bir yer tutmaktadırlar. Çin Seddi’nden Tuna nehrine kadar fazlaca geniş bir sahaya yayılmış olan İskitlerin, hem de Kafkaslar’dan Anadolu’ya ve hatta Mısır önlerine kadar yayıldıkları hem arkeolojik buluntular hem de yazılı kaynaklarla aydınlatılmaktadır.

İskitler genel anlamda yaşamış oldukları kültür coğrafyasından dolayı bir bozkır kavmidir. Kültürlerinin ana unsuru olan attan dolayı ise atlı kavimdir. Temsil ettikleri kültür atlı kültürdür. Onların coğrafyayla sabitledikleri evleri yoktur. Evleri öküzlerin çekmiş olduğu otomobiller üstündeki çadırlarıdır. Bu özelliklerinden dolayı oplar için göçerevli ya da kağnılı tabiri kullanılabilir. İskit kültürü büyük seviyede kurganlardan çıkarılan buluntularla aydınlatılmaktadır. Kurgan adını verdikleri mezarları onların ellerinden çıkan maddi kültür unsurları bakımından oldukça varlıklı mezarlardır. Bu özelliklerinden dolayı da onların oluşturdukları kültür kurgan kültürüdür. Tüm bu özellikleriyle İskitler hareketli bir kavimdir. Onların yaşam seçimi toplumsal, siyasal, tutumsal, dini, askeri yapısına ve sanat anlayışına büyük seviyede tesir etmiş bulunmaktadır.

İskitler, birçok eski bozkır kavmi benzer biçimde tarihin akışını değiştirmiş, tarihe yön vermiş bir kavimdir. Onlar kendi insanlarının yiğitliği ve kabiliyeti, atlarının hızı, yay ve oklarının mükemmelliği yardımıyla her istedikleri coğrafyayı kendilerine kolayca yurt edebilmişlerdir.

(Tanıtım Yazısından)

İskitler Alıntıları – Sözleri

• “Ölen kişinin gövdesi mumla kaplanmıştır; evvelinde karnı yarılmış, içi boşaltılmış ve maydanoz tohumu, anason ve dövülmüş saparna ve kokulu maddelerle doldurulmuş, sonrasında dikilmiştir”
• Eski Türklerde muhterem hanımefendileri Tanrıça adıyla yâd etme adetinin bulunduğunu da Orhun Kitabeleri’nden anlıyoruz. Bilge Kağan annesini Umay benzer biçimde görüyor.
• “Asli Türk itikadında antropomorfizm (tanrıları insanlaştırma)yoktu. Bundan dolayı da onları muhafazaya mahsus yapılar olan tapınaklar inşa edilmiyordu”
• Arzhan kurganının açılması ve buluntularının değerlendirilmesi İskitler’in ilk yurdunun Asya içleri olduğu hatırlatmaktan öte, artık düşündürüyor.
• Erkekler benzer biçimde belirli ve devamlı eğitim sonucu kazanılabilen dayanıklılık, güç,sürat ,ustalık ve çeviklik Amazonlar için son aşama önemliydi. Bu nedenle genç kızların mezarlarında bile tabanca bulmak şaşırtıcı değildir.
• Birincisinde ölmüş olan kişinin korunduğu yerdir . İkincisinde ise , yaşayanların dış saldırılara karşı korunduğu, şehri korumuş olan müdafa sistemidir.
• İskit atlıları eyer kullanmışlardır. Bu özellikleri, onların Grek ve Roma benzer biçimde süvari birlikleri bulunmayan devletlere karşı büyük bir avantaj elde etmiştir.İskitlerin kullandığı atların iskeletleri arkeolojik kazılar sonucunda kurganlardan çıkarılmıştır.
• Adı geçen kaynaklarda Turanlıların başbuğu olarak Afrasyap geçmektedir. Söz konusu Afrasyap’ın ünlü Alp Er Tonga olduğu, ilgili sahanın uzmanlarınca kabul edilmektedir.
• İskit kültürü büyük seviyede kurganlardan çıkarılan buluntularla aydınlatılmaktadır.

İskitler İncelemesi – Kişisel Yorumlar

İskitler: İlkçağ uygarlıklarının tarihlerini mevcut yazılı kaynak eksikliğinden dolayı idrak etmek bir fazlaca zor olsa gerek, bozkır topluluklarında ise bu durum fazlaca daha zor olsa gerek bundan dolayı yazılı kaynak yok denecek kadar azdır. İskitler benzer biçimde geniş coğrafyaya yayılmış bir bozkır topluluğunu da sadece arkeolojik buluntular ve başka toplumların yazılı kaynakları vesilesi ile anlayabiliriz.
Kitap sağlam bir kaynakçaya ve “batılı tarihçilerden” fazlaca daha objektif bir bilimsel bakış açısına haiz bu yüzden tarih araştırması için başucu kitabı olabilecek özellikte.
İlhami Durmuş yazdığı eserde bilimsel niteliği olan fikirlerini açıklarken kitabın okunabilirliğini bozmamış ve her insana hitap edebilecek akıcı bir yapıt meydana getirmiş.
Tarih öğrencileri ve tarih meraklarına şiddetle tavsiye edebileceğim hem kaynak hem de güzel bir okuma kitabı. (Baybars)

Ilhami Durmuş’ un Türk kültür ve Tarihine kazandırmış olduğu yapıt ; iskitler hakkında toplumsal, yaşam siyasal tarih ve kültürüne dair, alaninda meydana getirilen tüm çalışmalardan destek alarak kapsamlı detayları tarih severlerin beğenisine sunuyor. Oldukça akıcı ve varlıklı içeriğiyle birbirinden değişik felsefeci ve düşünürlerin mevzu ile ilgili fikirleri objektif bir sekilde okuyucusuna sunulmuş durumda. İskitler Türk mu ? Irani mı? Yoksa islav mı? Sorularin cevabi alanında meydana getirilen emekler ve savunucusu olduğu filozoflarin dusunceleri eşliğinde varlıklı bir içerik olarak karşımıza çıkmakta. İskitler adlı kitabimiz zamanı bir kaynak olarak oldukça varlıklı bilgilerle hem tarih meraklılarını hemde sevgili tarih kısmı öğrencilerimiz için mükemmel bir seçenek. Verilen her informasyon pek doğal olarak olarak dipnotlar ve kaynakça ile desteklenmiş ve bir fazlaca kaynaktan beslenen bir informasyon hazinesi niteliğini bu kitaba kazandırmıştır. Her Türkün ilgiyle merakla ve gururla okuyacağı sanli tarihimizin essiz kaynaklarından biri. Tarih kitaplarının bunaltıcı olduğuna dair bir önyargi vardir. Ilhami Durmuş hocamınız bu eserle tüm önyargıları yıkmış görünüyor. Keyifli okumalar dilerim.. (mavi /Hicran eda DOĞAN)

İskitler: Klasik eserlerde “mumya”, “mumyağ” ve “mumyag” olarak geçen mumya, tıpta ve tahnitte cesetleri korumak için kullanılan bir maddedir. Bu madde Türkleri tarafınca mukaddes addedilmiştir. Eski Türkler, yok olmayı, toprak olmayı bir türlü kabul edememişler,[71] tüm fertlerini değilse bile, ulularını ve hükümdarlarını mumyalamak suretiyle, maddi varlıklarını ebedileştirmek istemişlerdir. Orhun Kitabeleri’nden öğrendiğimize gore, Köl-Tigin mumyalanmıştır. Değiştirdikleri çeşitli dinlerin ruh anlayışına gore, bu sanatlarını kimi zaman tadile lüzum görmüşler, fakat büsbütün bırakmamışlardır. İslamiyetten sonrasında da, bu dinde bu şekilde bir fikir olmadığı halde, mumya yapmakta devam etmişlerdir. Buna en güzel örnek, Anadolu Selçuklularının yaptıkları mumyalardır. II. Kılıç Arslan, I. Keyhüsrev, II. Süleyman Şah, III. Kılıç Arslan ve daha birçokları mumyalanmıştır (Konyalı 1965: 1196-1199). Bu durum, İskitlerde başlayıp, onlardan Göktürklere geçen ve onlardan da Anadolu Selçuklularına kadar ulaşan köklü bir geleneği göstermektedir
# MÖ 539 senesinde Kirus Babil’i zaptetmek ve büyük bir törenle şehre girmek suretiyle Babil devletini krallığına katmıştır. Kirus ömrünün son yıllarını İran’ın kuzeydoğusunda oturan bozkır kavimleri ve en fazlaca Sakalarla savaşmakla geçirmiş ve aşağı Oxus bölgesinde MÖ 529 senesinde ölmüştür (Mansel 1971: 254). Burada Kirus’un ölümüne yol açan harpte Pers ordusu ağır bir yenilgiye uğratılmıştır. Savaş dar bir boğazda yapılmış Saka ordusuna komuta eden Tomris (Sakaların hanımefendi lideri) ve askerleri büyük başarı kazanmışlardır (Durmuş 1996: 89). Bu harpte “turan taktiği” ya da “kurt oyunu” isminde olan bozkır harp taktiği ustaca uygulanmıştır.
# ilişki içinde bulunmuş olduğu kavimlerden birisi de kendileri benzer biçimde bir bozkır kavmi olan Sarmatlardır. Sarmatlar İskitlerin doğusunda bulunan sahada yaşamışlardır. Herodotos’un bildirdiğine gore, İskit ve Sarmatların yaşam tarzında yakın benzerlik bulunmaktaydı (Herodotos IV: 117). Sarmat kızları ata biniyor, ok atıyor, at üstünde kargı savuruyor, düşmanla savaşarak, üç düşman öldürmedikçe evlenmiyorlardı (Hippokrates’?’: XVII).
Herodotos Amazonların Sarmat hanım savaşçıları bulunduğunu bildirmektedir (Herodotos IV: 110). Bunu Tiflis’ten sekiz mil uzaktaki Zemo Avchala’da, 1928 senesinde, bir grup ziraat işçisi tarafınca bulunan bir bayan savaşçıya ilişkin mezarın keşfi ispatlamaktadır. Kadın çömelmiş bir vaziyette gömülmüş olup, silahları derhal yanına konulmuştu. Bu mezarın bir Sarmat Amazonu’na ilişkin olması kuvvetle muhtemeldir (Memiş 1987: 31-32).
# anane ve göreneklerine fazlaca bağlı olup, yabancıların geleneklerine tamamen kapalıydılar (Herodotos IV: 76). İskitlerin genç hanımefendileri da ata binmekte, ok atmakta ve at üstünde kargı savurmaktaydılar. Ayrıca onlar üç düşman öldürmedikçe evlenemiyorlardı (Hippokrates 1863: LXXXIX
#İskit hükümdarları için iyi mi bir cenaze merasimi yapıldığını anlatmaktadır. O, hükümdar mezarlarının Gerrhos{26} topraklarında bulunduğunu, oranın Borysthenes{27} üstünde gemilerin gidebildikleri son bölge bulunduğunu bildirmektedir. İskitler hükümdarları öldüğü süre, o bölgede kare şeklinde büyük bir gömüt kazmakta ve gömüt hazır olduğunda ölü getirilmektedir. Gövdesi mumyalanan ölü bir otomobile konulmaktadır. Merasime katılanlar kulak memelerini kesmekte, saçlarını çepeçevre kazımakta, kollarını çizmekte ve burunlarını yırtmaktadır. Hükümdar mezara konulunca onunla birlikte karılarından birisi, bir haberci ve atları da boğulup aynı mezara konulmaktadır. Kullandığı bazı eşyalardan da birer tane konulmaktadır (Herodotos IV: 71)
#İskitlerden herhangi birisi öldüğü süre ise, ölü en yakınları tarafınca bir otomobile konulmakta ve diğer yakınlarına götürülerek dolaştırılmaktadır. Bu esnada kafilenin yanlarına geldiğini görenler yiyecek vermektedir. Kırk gün süresince ölüler böylece birinden öbürüne gezdirildikten sonrasında gömülmektedir (Herodotos IV: 73).
#Daha da belirgin olanı Türkiye Selçuklularında mumya geleneğinin varlığıdır. Selçuklu Sultanlarından II. Kılıç Arslan, I. Keyhüsrev, II. Süleyman Şah, III. Kılıç Arslan ve daha birçokları mumyalanmıştır. Bu durum köklü bir ananeyi ve kültürel sürekliliği belirgin bir halde göstermektedir (Konyalı 1965: 1196-1199).
#LXXXXIX. Avrupa’da İskit kavmi bulunur. Azak denizi çevresinde otururlar. Diğer kavimlerden farklıdırlar. Sauramatlar diye de adlandırılırlar. Bunların hanımefendileri kızoğlankız kaldıkları sürece ata biner, ok atar, at üstünde kargı savurur ve düşmanla savaşırlar. Üç düşman öldürmedikçe evlenmezler. Töre gereğince hayvan kurban etmeden kocalarıyla aynı evde oturmazlar. Bir kız kocaya varınca, genel bir seferberlik zorunluluğu ortaya çıkmadığı sürece, ata binmeyi bırakır..
# XC. Kadınların sağ memeleri yoktur. Zira kızlar daha çocukken anaları, bu iş için yapılmış tunçtan bir aleti şiddetle kızdırıp sağ memeye bastırarak dağlarlar. Böylece memenin büyümesi önlenir. Tüm kuvvet sağ omuz ve kola gider. (Tuncay Elyay)

İskitler PDF indirme linki var mı?

İlhami Durmuş – İskitler kitabı için internette en fazlaca meydana getirilen aramalardan birisi de İskitler PDF linkidir. İnternette ücretli olarak satılan bir çok kitabın PDFleri bulunmaktadır. Ancak bu PDF’leri yasal olmayan yollarla indirmek ve kullanmak hem yasalara hem de ahlaka aykırıdır. Yayın evlerinin sitesinden PDF satılıyorsa indirebilirsiniz.

Kitabın Yazarı İlhami Durmuş Kimdir?

Lisans

Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Kısmı 1982- 1986.

Yüksek Lisans

Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, 1986- 1989.

Doktora

Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, 1989- 1993.

İş Deneyimi

Ankara Üniversitesi Rektörlüğü , Uzman, 1987- 1991.

Gazi Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Tarih Kısmı, Araştırma Görevlisi, 1991- 1993.

Gazi Üniversitesi, Fen- Edebiyat Fakültesi, Tarih Kısmı, Yardımcı Doçent Doktor, 1993- 1997.

Gazi Üniversitesi, Fen- Edebiyat Fakültesi, Tarih Kısmı, Doçent Doktor, 1997- 2003.

Gazi Üniveristesi, Fen- Edebiyat Fakültesi, Tarih Kısmı, Profesör Doktor, 2003- 2011.

Gazi Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Kısmı, Profesör Doktor, 2011-

İlhami Durmuş Kitapları – Eserleri

• İskitler
• Türk Tarihinin Öncüleri
• Sarmatlar
• Bilge Kağan
• Türk Kültürüne Giriş

İlhami Durmuş Alıntıları – Sözleri

• Lord Byron sözleri ise şu şekildedir:Türkler ne ikiyüzlüdür,ne de yalancı;gerçi bircok milletlerin hürriyetlerini yıktılar ve onları alçaltmış oldular.Lakin kendileri hicbir süre alçalmadılar.Harbederken öldürmeği bildiler.Savas haricinde ve yurtlarında ise asla katil olmadilar.Kılıcı insafsız bir maharetle kullanan Türk eli yenik ettigi insanların yarasını sarmakta da ustadır. (Türk Kültürüne Giriş)
• Mo-tun’un babası tarafınca Yüeçiler’e rehin olarak gönderilmesi ve oradan kurutularak yeniden ülkesine dönmesi, onun düşmanlarını yakından tanımasına da imkân elde etmiştir. (Türk Tarihinin Öncüleri)
• Türklerin öteki toplumların üstünde kolayca siyasal egemenlik kurmalarini demir madeni sağlıyordu…. (Türk Kültürüne Giriş)
• Bozkır harp taktiğinin uygulanmış olduğu en güzel örnek Massagetlerle (İskitlerin bir boyu) Perslerin mücadelesidir. Pers Kralı Kyros ile Massaget lideri Tomris içinde gerçekleşen harpte, harp taktiğinin her üç safhası da (yıpratma, yanıltma, imha) görülmektedir. Bilhassa düşmanın dar bir vadide sıkıştırılarak etrafının kuşatılması, ok yağmuruna tutulması ve düşmanın hareket kabiliyetinin tamamen ortadan kaldırılması, galibiyette mühim bir yer tutmaktadır. (Türk Tarihinin Öncüleri)
• Zamanı Tanrı yaşar.İnsanoğlu hep ölmek için türemiş. (Türk Kültürüne Giriş)
• Türkler,devlet yıkmakta ve devlet kurmakta birinci derslik üstadlardır.Ülkeleri değil,kıt’aları altüst etmişler ve bunu korkulu savletler içinde sarsılması {hiç de} kolay olmayan hakimiyetler yaratmışlardır.Tarih,Türklerden fazlaca şey öğrendi,onların elinden çıkma öyleki eserler var ki uygarlık için birer süs teşkil etmektedir. (Türk Kültürüne Giriş)
• “Türk milleti için gece uyumadım, gündüz oturmadım.” (Türk Tarihinin Öncüleri)
• Türk Ulusu için gece uyumadım, gündüz oturmadım… Ondan sonrasında Tanrı irade ve lütfettiği ve Talih ve kısmetim olduğundan ölecek Ulusu diriltip kaldırdım çıplak ulusu giyimli ettim yoksul ulusu varlıklı ettim nüfusu azca Ulusu fazlaca ettim başka 50 uluslar başka kağanlı uluslar içinde onları pek üstün kıldım dört Bucak’ta ki Tüm uluslari hep Barışa Mecbur ettim ve düşmanlıktan vazgeçerdim. (Bilge Kağan)
• Kiros, büyük Saka birliğine dahil olan Massagetler üstüne sefer düzenlemiştir. Bu sırada hükümdarlarının ölümünden dolayı onların başlangıcında Tomris bulunuyordu. Kiros yapmış olduğu plan ve stratejisinin bir gereği olarak, bu durumdan faydalanarak onlar üstüne bir sefer düzenleme ihtiyacı duymuştur. Bu mücadeleyi Pers ordusu yitirmiştir. Büyük Balhan dağlık arazisinin boğazında sıkıştırılan Persler ağır bir yenilgiye uğratılmıştır. (Sarmatlar)
• Türk,Oğuz beyleri,millet,isintin:Üstte gök basmasa altta yer delinmese,Türk milleti,ilini töreni kim bozabilecekti?Türk milleti,vazgeç, pisman ol! Disiplinsizliğinden dolayi, beslemis olan bilgili kaganınla, hür ve mustakil iyi iline karsı kendin hata ettin, fena hale soktun. (Türk Kültürüne Giriş)
• Birincisinde ölmüş olan kişinin korunduğu yerdir . İkincisinde ise , yaşayanların dış saldırılara karşı korunduğu, şehri korumuş olan müdafa sistemidir. (İskitler)
• “Ölen kişinin gövdesi mumla kaplanmıştır; evvelinde karnı yarılmış, içi boşaltılmış ve maydanoz tohumu, anason ve dövülmüş saparna ve kokulu maddelerle doldurulmuş, sonrasında dikilmiştir” (İskitler)
• Türk destanlarında “Tonga Alp Er”, İran destanlarında “Afrasyab” adı ile tanınan kahraman bu büyük Saka devletinin en şevketli devrini ve susku çağını yaşatan büyük kahramanı olarak kabul görmektedir. (Türk Tarihinin Öncüleri)
• Tomris bu harpte coğrafyayı fazlaca iyi kullanmıştır. Tomris savaşırken Kyros’tan korkuyormuş benzer biçimde yaparak kendi birliklerince iyi malum dar geçide Kyros’u çekmeyi başarmıştır. Orada ansızın karşısına çıkıp yerin doğasının da yardımıyla kati bir zafer kazanmıştır. (Türk Tarihinin Öncüleri)
• Türk kelimesinin kökeninin yanında taşımış olduğu anlam üstünde de durulmuştur. Türk sözünün “güç, kuvvet, kudret, kuvvetli, güçlü, kudretli” vb. anlamlarına dikkat çekilmiştir. (Türk Tarihinin Öncüleri)
• Herodotos’un anlattigına gore,iskitler basta at olmak uzere butun hayvanlari kesmektedir.Yine o onlarin domuz kurban etmeleri bir tarafa ,onu topraklarinda beslemelerinin bile soz konusu olmadigini ifade etmektedir………
  ………….Burada Türklerin bu hayvana karşi duydukları nefretin bir tek İslami kanaatle ilgili olmadığı sonucu çıkarılabiliriz…. (Türk Kültürüne Giriş)
• Bilge Kağan’ın vermiş olduğu savaşım ve millet için yaptıkları Çinliler tarafınca da takdir edilmiştir. “Bilge Kağan milletini sever, Türkler de ondan memnundur” denilmektedir. Bu sözler Bilge Kağan’ın “Türk milleti için gündüz oturmadım, gece uyumadım” sözlerini desteklemektedir. (Türk Tarihinin Öncüleri)
• Kraliçe Tomris, Massaget hükümdarı öldükten sonrasında başa geçmişti. Toplumun ani ölüm ya da muhteşem bir durum karşısında başsız kalmaması gerekiyordu. Ayrıca, hanımefendilerin yaşantısı erkeklerinkinden fazlaca değişik olmadığından, doğrusu sulh zamanında ava gidip avlanabilmeleri, harp zamanında da düşmanla savaşım ederek, kendilerini kabul ettirmeleri en üst derecede yönetici olmalarına temel oluşturuyordu. (Sarmatlar)
• Yasaları değil adaleti gözetirler. (Türk Tarihinin Öncüleri)
• İskit kültürü büyük seviyede kurganlardan çıkarılan buluntularla aydınlatılmaktadır. (İskitler)