Türklerde bir anane haline dönüşen “mukabele” mahalle mescit ve camilerinde okunması mümkün. Kadınlar da genel anlamda komşu günü şeklinde toplanarak her gün bir evde Kur’an mukabelesi yaparlar.
Müslümanlar için Ramazan ayı, yalnız oruç tutma ayı değildir. Bedenen ve ruhen arınma ayıdır hem de. Ve Ramazan, Müslümanlar için “Kur’an ayı”dır hem de.
Ramazan ayı ile beraber oruç tutulan tüm evlerde kesinlikle kuran okunması mümkün okumayı bilmeyenler dahi gösterim araçlarından tv, radyo yada web üstünden Kur’an-ı Kerim dinlerler. Bilhassa Türkiye’de, oruç tutulan tüm evlerde istisnasız Kur’an-ı Kerim okunması mümkün.
Türkiye’de oruç tutan ve zamanı olan milyonlarca insan her yıl Ramazan ayında hem de Kur’an-ı Kerim’i hatmederler. Türklerde bir anane haline dönüşen “mukabele” mahalle mescit ve camilerinde okunması mümkün. Kadınlar da genel anlamda komşu günü şeklinde toplanarak her gün bir evde Kur’an mukabelesi yaparlar.
Mukabelenin kelime anlamı nedir?
Mukabele kelimesi sözlükte “karşılama, karşılık verme” anlamında kullanılmaktadır. Yani bir kişiye bir söze karşılık vermek anlamındadır. İslam literatüründe de, bir şahsın yüksek sesle Kur’an-ı Kerim’i ezberden yada kitabından okumasından sonrasında onu dinleyen şahısların onu sessiz şekilde takip edip okuduğunu kısık sesle yine etmesine Mukabele denir. Karşılıklı okuma, şu demek oluyor ki birbirinin tekrarını yapma, karşılıklı Kur’an-ı Kerim’i hatmetme çalışmasına da mukabele denir.
Arapça kökenli olan mukabele kelimesi, iy anlamda” karşılık verme” olarak tanım edilir. Bu karşılık verme sözlü ve fiil şeklinde olur.
Mukabele ile hatim nasıl yapılır?
Mukabele, şu demek oluyor ki Kur’an-ı Kerim’i karşılıklı okuyarak hatim indirme eylemi, Müslümanlar için oldukça mühim bir yakarma ritüelidir. Bundan dolayı mukabele Hazreti Muhammet aleyhisselam ile Cebrail aleyhisselamınCenabb_ı Allah tarafınca Kur’an-ı Kerim Hazreti Muhammed aleyihsselama gönderildiğinde bilinmiş olduğu şeklinde peygamber okuma yazma bilmiyordu. Ve ona okumayı dört büyük melekten önde gelen Cebrail aleyhisselam öğrettiği biliniyor. Ilkin Cebrail aleyhisselam ayetleri söyleniş ediyor, akabinde peygamber efendimiz onu tekrarlardı. Ve bu tekrarlama Arapça’da mukabele olarak adlandırılıyor.
Mukabele nasıl ortaya çıktı?
Kur’an-ı Kerim, Hazreti Ebubekir’in hilafet döneminde toplanarak kitap haline getirilmiştir. Ondan ilkin Kur’an ayet ve sureleri dağınık olarak deriler ve yapraklar yüzeyinde yazılı olarak bulunuyordu. Ve hazreti Ebubekir, Peygamber efendimizin vefatından önceki son Ramazan ayında okumuş olduğu şekliyle Kur’an-ı Kerim’i bugünkü haliyle toplayıp kitap haline getirdi. Ve Kur’an-ı Kerim’in rahat okunup okumanın sıhhatli bir halde takip edilebilmesi için 20’şer sayfalık cüzlere ayırdı. Ve Tevafuken Kur’an 30 cüz haline geldi. Böylece Ramazan ayında her güne bir cüz denk gelecek şekilde Müslümanlar Kur’an-ı Kerim’i mukabele usulüyle hatmetmeye çalışıyorlar.
Mukabele İle Hatim Yapılır mı?
Ramazan mukabeleleri ile ilgili bir oldukça sual soruluyor. Bilhassa “radyo, televizyon veya mahalle camisinin hoparlöründen okunan Kur’an’ı mukabele ile okumak caiz midir ve bu şekilde hatim indirmek mümkün müdür” sorusu her ramazanda sorulur. Bu probleminin cevabı özetlemek gerekirse “evet”tir. Bundan dolayı hatimi indiren şahıs, okunan ayetleri aynen yine etmektedir. O yüzden bu şekilde hatim indirmede bir mesele, bir beis yoktur. Hatta mukabeleyi eksiksiz dinlemek bile hatim sevabı ile denk sevapla Allah tarafınca ödüllendirilir.
Mukabele geleneği, İslam dünyasında Osmanlı’nın güçlenip yayılması ile beraber en yayılan ve her Ramazanda eksiksiz yerine getirilen dini ritüellerden biri haline geldiği bilinmektedir.
