Patlıcan, bilimsel adıyla solanum melongena ılık iklimlerde tek senelik, tropik iklimlerde ise ağaçta yetişen bir kültür bitkisi olup anavatanı Hindistan’dır. Dünyada en oldukca üretilen 6. sebze olup bilhassa Doğu Akdeniz devletlerinde çokça yetiştirilen bir bitkidir. Ülkemizin üretiminde dünyada 3. sırada yer almış olduğu patlıcan besleyicilik açısından oldukca varlıklı olmasıyla birlikte yetiştirmesi de süre alan bir nebat türü olmasıyla bilinir.
Patlıcan iyi mi yetiştirilir?
Ürün vermek için 6 aylık bir bakıma gerekseme duyan patlıcan için temel toprak hazırlığı fidelerin dikilmesinden ortalama 1 ay ilkin adım atar. Geniş yaprakları sebebiyle bol miktarda su alması ihtiyaç duyulan bir nebat olan patlıcan eğer yeteri kadar su alamazsa kökleri kuruyor ve ölüyor. Yeterli su ve ısı sağlandığı takdirde fideler toprağa tutunur ve sonrasında oldukca suya gerekseme duymaz. Bu noktada da toprağı havalandırmak için ara ara çapalama işlemi adım atar. Toplanma zamanı ulaşınca ise hasata fidelerin en alt sıralarından başlanır. Yetiştirme mevzusunda en mühim püf nokta ise bolca su ile beraber topraktaki minerali de bol miktarda çeken patlıcanı sonraki yıl aynı yere ekmemek.
Patlıcan hangi mevsimde yetişir?
Patlıcan sıcak ve ılık iklimlerde yetişen bir bitkidir. Soğuğa karşı son aşama duyarlı olan bitkinin verimli şekilde yetiştirilmesi için averaj 21-35 aşama sıcaklığa gereksinim duyulur. Daha soğuk havalarda ve don vakalarında hasat kırılır. Eğer toprak sıcaklığı 20 aşama altına düşerse bitkinin gelişme hızı yavaşlar. Bu sebeple ilkbahar mevsiminde hazırlıkları başlamış olan patlıcan yaz mevsiminde yetiştirilen bir bitkidir. Genellikle Akdeniz bölgelerinde yetiştirilmesi tercih edilir. Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında hasatı meydana getirilen patlıcan güz mevsimi ile raflardaki yerini alır. Türlerinden minik bir kısmı ise güz sonuna kadar hasat edilmeye devam eder.
Başlıca patlıcan çeşitleri
Genellikle minik, lila rengine yakın bir çiçeğe haiz nebat türü olan patlıcanın başlıca çeşitleri ise şu şekilde karşımıza çıkıyor:
- Kemer patlıcanı: Orta erkenci bir çeşit olan kemer patlıcanı, devletimizde en oldukca Akdeniz’de yetiştirilir.
- Karaok: Parlak morumsu siyah bir renktedir. Raf ömrü uzundur. Közleme patlıcan olarak tercih edilir.
- Karanta: Açık saha üretimine uygundur. Erkenci ve verimli bir çeşittir. Lezzetlidir ve nakliyeye dayanıklıdır.
- Kara baş: Kuvvetli nebat yapısına haizdir. Sapı dikensizdir ve verimlidir.
- Ala çizgili: Morumsu pembe bir renge haizdir. Üstünde krem rengi çizgiler vardır. Halk içinde karnıyarık patlıcanı olarak da bilinir.
- Bıldırcın: Erkenci bir çeşittir ve sofralıktır. Yerde yetişir.
- Bostan patlıcanı: İri ve yuvarlak bir çeşittir. Kalorisi düşüktür ve azca çekirdeklidir.
Patlıcanın gıda değerleri
1 tane (orta boy) patlıcan için gıda değerleri ise:
- Kalori: 34 kcal
- Karbonhidrat: 4,98 gram
- Protein: 2,48 gram
- Yağ: 0,36 gram
- Lif: 5,64 gram
- Sodyum: 6 mg
- Potasyum: 448 mg
- Kalsiyum: 26 mg
- Demir: 0,2 mg
Tavsiye edilen tüketimi
bol miktarda su barındıran patlıcanın doğru tüketim açısından kızartılması sağlıksız bulunan bir yöntem. Bunun yerine közlemek hem tadını hem gıda değerlerini korumak için ideal bir yol. Açık ateşte közlenen ya da fırında azca yağ ile pişirilen patlıcan yiyecekleri hem daha sıhhatli hem de daha besleyici olduğu söylenebilir.
Ali Nazik için patlıcan tencerede
