Kitap Künyesi

Yazar: Ha-Joon Chang

Çevirmen: Emin Akçaoğlu

Yayın Evi: Epos Yayınları

İSBN: 9789756790915

Sayfa Sayısı: 304

Sanayileşmenin Gizli Tarihi Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

Bu kitapta, adı yalnız dipnotlarda geçen Türkiye adlı bir memleketin ekonomisinden ve bu ekonomik politikaların on senelerdir iyi mi uygulandığından bahsediliyor.

“Derinliği, kadar kolay anlaşılırlığı ve çarpıcı örneklerle canlılık kazanmış, içinize işleyen bu emek verme, ‘dünyada işleyen gerçek iktisat’ olarak adlandırılabilirdi. Sanayi devriminin kökenlerinden günümüze kadar cereyan eden ekonomik gelişme ile standart/egemen doktrinin anlattıkları arasındaki yar giderek büyümektedir, Chang gerçekte ne işe yaradığını gözler önüne sererek bu boşluğu aydınlatmaktadır. Chang’ın zekice analizleri, saltanatları hâlen devam eden doktrinlere dayanan ekonomik reçetelerin, bilhassa oldukça korumasız ve savunmasız olanlara [ülkelere/halklara] hangi amaçla ve iyi mi ciddî zararlar verdiğini ve bu zararların devam edeceğini gösteriyor. Chang, küresel ekonominin fazlaca daha insanî ve medenî bir güzergâhta iyi mi tekrardan düzenlenebileceği mevzusunda, ekonomi teorisine ve somut tarihsel kanıtlara dayanan, akla yatkın, yapıcı tavsiyeler getiriyor. Şâyet telâfî edici eylemler gerçekleştirilmezse meydana gelebilecek olası vahametler mevzusunda uyarıyor.” Noam Chomsky

“Kitapçı rafları, ekonomist ve yorumcuların anlaşılabilir bir üslupla yazdığı, küresel özgür ticaretin dünya ülkeleri tarafınca niçin arzu edilmesi, hattâ niçin olmazsa olmaz bulunduğunu özetleyen kitaplarla dolu. Fakat özgür pazar ortodoksluğuna davranışlarında ölçülü yaklaşan okurlar, “Sanayileşmenin Gizli Tarihi”nin ikna gücüyle keyiflenecekler. Ha-Joon Chang’ın kitabı, küreselleşme amigolarının yaymış olduğu küresel özgür tecim dogmasına karşı varlıklı bir anlatı sunuyor.” Paul Blustein, Washington Post

Sanayileşmenin Gizli Tarihi Alıntıları – Sözleri

• Sanayileşmiş ülkeler geçmişte başarıyla kullandıkları ulusalcı politikaları kullanarak yükselen daha fazlaca rakip istemiyorlar.
• Ticaret, en yalın ifadesiyle tecim yanlısı iktisatçılara bırakılamayacak kadar önemlidir.
• Küreselleşmeyi yönlendiren teknolojiden ziyade siyasettir.
• Serbest tecim, çoğu zaman zayıf ülkelerce tercih edilmekten ziyade onlara dayatılmıştır.
• Zengin ülkelerin yoksul ülkeleri özgür piyasa ve özgür tecim politikalarına zorlayarak, kendilerinin yukarı tırmanmalarını elde eden ‘merdiveni
  itmişlerdir’.
• “19’uncu yüzyılın ortalarında Guatemala’nın zenginliğinin deposu olan cochinilla (koşineal) böceğinden çıkarılan fazlaca pahalı kızıl boya, Avrupalıların suni boyayı buluş etmesiyle neredeyse anında yok olmuştu.”
• “Son dönemde pek fazlaca kişinin Afrika ve Latin Amerika’yla ilişkilendirdiği ‘günü gününe yaşamak’ yada ‘tasasız’ olmak da ekonomik koşulların sonuçlarıdır. Yavaşça değişen bir ekonomide gelecek için plan yapmak pek de lüzumlu değildir. İnsanlar yalnız, eğer yeni fırsatları (mesela yeni bir kariyer vb.) yada beklenmeyen şokların (mesela, yeni ithal ürünlerin aniden ülkeye girişi vb.) ortaya çıkacağını düşünüyorlarsa gelecek planları yaparlar.”
• “Fakat dünyanın en benzeşik toplumlarından kabul edilen Kore benzer biçimde bir ülkede bile bölgeler içinde belirgin kültürel farklılıklar vardır. Bilhassa, Cenup-doğulular (Kyung-sang) Cenup-batılıların (Cholla) parlak zeka fakat tamamıyla güvenilmeyecek ikiyüzlü kişiler olduklarını düşünürler. Buna karşılık cenup-batılılar, güneydoğuluların kaba ve saldırgan fakat azimli ve iyi organize olduklarını söylerler. Bu iki Kore bölgesine ilişik klişelerin Fransızlar ve Almanlar’ın birbirleri hakkında klişelerine benzer bulunduğunu söylemek abartılı olmayacaktır. Kore’nin iki bölgesi arasındaki kültürel düşmanlık öylesine yoğundur ki bazı aileler evlatlarının öteki bölgeden kişilere evlenmelerine izin vermezler. Öyleyse tek bir ‘Kore’ kültürü var mıdır, yok mudur? Ayrıca, eğer sorun Kore için bu kadar karmaşıksa, öteki ülkeler hakkında konuşmamıza gerek dahi var mıdır?”
• “Her şeyin piyasaya bırakılması yoksullar hayatta kalmayı bile başaramazken, zenginlerin arzularının en anlam ifade etmeyen unsurlarını dahi gerçekleştirebilmeleri anlamına gelir. Dolayısıyla dünya, zayıflama ilaçları için meydana getirilen araştırmalara sıtmaya harcanan paranın 20 katını harcamaktadır.”
• “Günümüzün bir ev eşyası markası olan Hollandalı elektronik şirketi Philips faaliyetine 1891’de, bir patent yasasının yokluğundan istifade ederek Amerikalı mucidinden ‘ödünç alınan’ bir patentle, ampul imalatçısı olarak başladı.”

Sanayileşmenin Gizli Tarihi İncelemesi – Kişisel Yorumlar

Anlaşılır bir üslupla, gelişmekte olan ülkelerin kalkınma problemi irdeliyor. Sadece 4. Bölüm dil bakımından birazcık zorlayabilir. Minik hikayeler ve zamanı vakalar ile genel anlamda keyifliydi.
Küresel kurumların ne-liberal tavsiyeleri gelişmekte olan ülkelerin önünü tıkıyor hipotezini gelişmiş ülkelerin tarihteki politikalarından örnekler vererek iyi mi geliștikleri üstünden cevaplıyor.
Yazar kuramsal ekonomi gözüyle bakıyor. Genelde karşılaştığımız Marksist temelden gelen eleştiri yerine daha piyasa içinden çıkmış eleştiriler sunmasıyla yararlı bir pencere oluşturuyor diyebiliriz. (Fatih Morca)

Kitap sanki değişik örnekler üstünden bununla beraber Türkiye’yi de konu alıyor. Gelişmiş ülkeler elbet ki öteki ülkelerin kalkınmasını ve ilerlemesini istemez ve onların üstün endüstri ve teknoloji yatırımı yapmalarını engellemeye çalışır. Az gelişmiş ülkelerin ise işte tam da bunun aksine daha fazlaca bu alanlara yönelmeleri gerekir ki aradaki makası kapatabilsinler. Fakat bunun için gereksinim duyulan bilhassa nitelikli insan deposu ve işgücünün yetiştirilmesi, başta kamu olmak suretiyle likayata dayalı istihdam sisteminin hayata geçirilmesidir. Ve bundan daha önemlisi ve öncesi daha fazlaca hukuk ve hakkaniyet ve de kaliteli demokrasi gerekmektedir. Bir yerden kesinlikle ciddi ve disiplinli bir halde başlamaları elzemdir ki zaman içinde eğitim-hukuk-demokrasi-nitelikli işgücü devamlı birbirini beslesin ve üstün nitelikli ve de üretken bir cemiyet yavaş yavaş ortaya çıksın. Zahmetli ve maliyetli olmasıyla birlikte, müreffeh yarınlar için bugünü feda etmeyi göze almak gerekir. Bu da her toplulukta olmayan ayrı bir vizyon ve erdem zannedersem.
Syf. 277’den “İnsanlar yoksul olduklarında onların onurlarını satın almak kolaydır. Oldukça düşük ücretlerle çalışan devlet memurlarının rüşvetin albenisine karşı koymamaları benzer biçimde aç insanların bir poşet un için oylarını satmaları zor değildir.” Syf. 279’dan “Daha iyi yaşam şartlarıyla insanoğlu daha yüksek davranış standartlarına erişebilirler.” Syf.346’dan “Geleceği iyileştirmek için mevcuttan taviz vermek rahat fakat kuvvetli bir ilkedir.” Syf. 349’dan “Tarih yine yine, varlıklı ülkeleri yoksul olanlardan ayıran en mühim tek şeyin daha yüksek imalat kapasiteleri bulunduğunu göstermiştir.” (Enver Özaydın)

Sanayileşmenin Gizli Tarihi PDF indirme linki var mı?

Ha-Joon Chang – Sanayileşmenin Gizli Tarihi kitabı için internette en fazlaca meydana getirilen aramalardan birisi de Sanayileşmenin Gizli Tarihi PDF linkidir. İnternette ücretli olarak satılan bir çok kitabın PDFleri bulunmaktadır. Ancak bu PDF’leri yasal olmayan yollarla indirmek ve kullanmak hem yasalara hem de ahlaka aykırıdır. Yayın evlerinin sitesinden PDF satılıyorsa indirebilirsiniz.

Kitabın Yazarı Ha-Joon Chang Kimdir?

Cambridge Üniversitesi Kalkınma Emekleri’nda yönetici yardımcısıdır. Çeşitli BM kurumları (UNCTAD, WIDER, UNDP VE UNIDO), Dünya Bankası ve Asya Kalkınma Bankası dahil pek fazlaca internasyonal organizasyonda danışmanlık yapmıştır. Devlet, pazar ve kurum teorilerinden, geçiş ekonomilerine kadar pek fazlaca mevzuda yazıları yayınlanmıştır.

Ha-Joon Chang Kitapları – Eserleri

• Kapitalizm Hakkında Size Söylenmeyen 23 Şey
• Sanayileşmenin Gizli Tarihi
• Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü
• Ekonomi Rehberi
• Kalkınma Yeniden

Ha-Joon Chang Alıntıları – Sözleri

• Lincoln köleliğe daima karşı olmasına rağmen daha ilkin köleliğin güç kullanılarak kaldırılmasını savunmuş değildi; siyah ırkın daha aşağı bulunduğunu düşünüyordu ve siyahların oy vermesine karşıydı. (Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü)
• culture is more of an outcome, rather than a cause, of economic development. (Kapitalizm Hakkında Size Söylenmeyen 23 Şey)
• Bu insanoğlu mutlu olduklarını zannederler şu sebeple baskı kuranların/ayrımcılık yapanların değerlerini kabul etmişlerdir; “içselleştirme” bunun için kullanılan süslü bir kelimedir. (Ekonomi Rehberi)
• Küreselleşmeyi yönlendiren teknolojiden ziyade siyasettir. (Sanayileşmenin Gizli Tarihi)
• Hiç kimse buğdayı altı ay yerine altı dakikada yetiştirmenin bir yolunu bulamamıştır ki eğer son iki yüz elli yılda buğday endüstrisindeki verimlilik iğne yapımındaki kadar süratli gelişmiş olsaydı olması ihtiyaç duyulan ortalama süre buydu. (Ekonomi Rehberi)
• Bu ülkelerdeki yüksek öğretim sistemi bazı insanların daha iyi görmek için ayağa kalkarak ötekinin görüşünü engellediği bir tiyatroya benzedi. Yeterince insan ayağa kalktığı süre, hepimiz ayağa kalkmak zorunda kalıyor. Ve bu da kimsenin görüşünün bir diğerine nazaran daha iyi olmadığı fakat her insanın ayakta olduğundan daha rahatsız olduğu anlamına geliyor. (Kapitalizm Hakkında Size Söylenmeyen 23 Şey)
• Ancak insan doğasının kusurlarını kabul edersek “gerçek” tercihlerden bahsedebiliriz. (Ekonomi Rehberi)
• Sanayileşmiş ülkeler geçmişte başarıyla kullandıkları ulusalcı politikaları kullanarak yükselen daha fazlaca rakip istemiyorlar. (Sanayileşmenin Gizli Tarihi)
• İnsanlar hakkında en kötüsünü düşünürsek, başımıza en kötüsü gelir. (Kapitalizm Hakkında Size Söylenmeyen 23 Şey)
• ” Ancak, dünya sahnesinde yalnız Amerikalıların ve Avrupalıların yerinin bulunduğunu düşünen Üçüncü Dünyalı bir okul evladı için bu liderlerin içinde bir de Türk liderinin bulunması garip bir durumdu. Bu Türk önder, General Kemal Paşa ya da Kore’de daha fazlaca malum adıyla Kemal Atatürk’tü. ” (Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü)
• “19’uncu yüzyılın ortalarında Guatemala’nın zenginliğinin deposu olan cochinilla (koşineal) böceğinden çıkarılan fazlaca pahalı kızıl boya, Avrupalıların suni boyayı buluş etmesiyle neredeyse anında yok olmuştu.” (Sanayileşmenin Gizli Tarihi)
• Ticaret, en yalın ifadesiyle tecim yanlısı iktisatçılara bırakılamayacak kadar önemlidir. (Sanayileşmenin Gizli Tarihi)
• Ekonomi bilimi politik savlar ihtiva eder. Bildiğimiz anlamda bilim değildir ve asla da olması imkansız. (Ekonomi Rehberi)
• Serbest tecim, çoğu zaman zayıf ülkelerce tercih edilmekten ziyade onlara dayatılmıştır. (Sanayileşmenin Gizli Tarihi)
• Hristiyan bir ülkede değişik mesleklerin temsilcileri bir araya gelmiş dünyadaki en eski mesleğin ne işe yaradığını tartışıyorlarmış:
  Doktor çıkıp şöyleki demiş: “Tanrı insanlara öncelikle ne yapmış oldu? Bir ameliyat gerçekleştirmiş oldu, Adem’in kaburga kemiğinden Havva’yı yarattı. Doktorluk en eski meslektir.”
  Mimar itiraz etmiş: “Hayır, bu doğru değil. İlk ilkin dünyayı kaostan kurtardı. Mimarlar da bu şekilde yapar, kaostan seviye yaratırlar. Dünyadaki en eski meslek bizimki.”
  Sabırla dinleyen siyasetçi sırıtarak şöyleki sormuş: “Sizce, o kaosu kim yarattı?” (Kapitalizm Hakkında Size Söylenmeyen 23 Şey)
• 1930 senesinde ABD özgür ticareti terk edip ünlü Smoot-Hawley tarifesini yasalaştırdı. De Clercq’e nazaran, bu tarifenin “internasyonal tecim üstünde hemen sonra da Amerika’nın tutumsal büyümesi ve istihdamı üstünde feci tesirleri oldu”. Bugünlerde bazı iktisatçılar Büyük Bunalım’ın aslolan sebebinin bu tarifeler olduğuna bile inanmaktalar. Almanya ve Japonya benzer biçimde ülkeler, ticarete koydukları engelleri yükselttiler ve daha sonraki yıllarda ülkelerinin dışarıya karşı saldırganlaşmasıyla ve faşizmle de yakından ilişkili kuvvetli karteller oluşturdular. En sonunda 1932’de o ana dek özgür ticaretin şampiyonu olan Britanya da tarifelerin albenisine dayanamadı ve tekrardan tarife uygulamaya başladı. Bunların sonucu olarak dünya ekonomisinde ortaya çıkan daralma ve istikrarsızlık, ve hemen sonra da İkinci Dünya Savaşı, Birinci Dünya liberal düzeninden kalanları da yok etti. (Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü)
• Popüler algının aksine, yatırım finansmanının ana deposu yeni hisse senetleri ve banka kredileri çıkarmak değil, dağıtılmamış kârlardır. (Ekonomi Rehberi)
• Artık endüstri sonrası çağda yaşıyor olduğumuz efsanesi pek fazlaca hükümetin sanayisizleşmenin negatif etkilerini göz ardı etmesine niçin oldu. (Kapitalizm Hakkında Size Söylenmeyen 23 Şey)
• Bir borsadaki fiyat hareketleri çoğu zaman bir borsa endeksi ile temsil edilir, bu endeks göreli boyutlarına nazaran değerlendirilmiş mühim firmalardan oluşan bir grubun hisselerinin averaj fiyat hareketlerini kaydeder. (Ekonomi Rehberi)
• İnsanları çılgınlıktan korumanın tek sonucu, aptallarla dolu bir dünya olacaktır. Herbert Spencer (Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü)