Sonda Karbon Düzenlemesi Sistemi 1 Ekim’de başlıyor

Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması (SKDM) gelecek yıllarda küresel ticaretin dinamiklerini değiştirecek. Bu düzenleme Türk ihracatçısını da yakından ilgilendiriyor. Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması (SKDM) uygulamasıyla beraber Avrupa’ya ihracat icra eden şirketleri yeni vergi yükü riski beklemektedir.

İlk etapta demir-çelik, gübre, alüminyum ve çimentoya uygulanacak SKDM, AB’ye ihraç edilen tüm ürünleri kapsayacak.

Geçtiğimiz mayıs ayında Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Sevil Acar’ın değindiği “Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri” başlıklı makalede, SKDM’nin Türk ihracatçıları üstüne etkilerine dikkat çekiliyor.

Prof. Dr. Acar makalesinde, SKDM’nin Türk ihracatçılara senelik maliyetinin minimum 1,1 ila 1,8 milyar Euro içinde olacağını belirtti. Bu hesaplamanın ton CO2 başına ödenecek verginin 30 yada 50 Euro olacağından hareketle yapıldığına vurgu icra eden Prof. Dr. Acar, “Ancak karbon fiyatının şimdiden 80 Euro seviyelerine ulaşmış olması, esas maliyetin çok daha yüksek olacağı anlamına geliyor. SKDM ile ilgili önlem alınmazsa 2030 yılında Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’da (GSYH) yüzde 2,7 ile 3,6 oranında azalma olacak ve cari açık artacak” ifadelerini kullanmıştı.

1 OCAK 2026 İTİBARİYLE MALİ YÜKÜMLÜLÜKLER DE DEVREYE GİRECEK

Avrupa Yeşil Mutabakatı Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’nın 1 Ekim 2023 tarihinde emisyonların raporlanması yükümlülüğü ile uygulamaya gireceğine dikkat çeken TÜV AUSTRIA Global Sürdürülebilirlik Müdürü Burcu Çelebi ise 1 Ocak 2026 itibariyle mali yükümlülüklerin devreye girmiş olduğu aslolan uygulama sürecinin başlayacağını söylemiş oldu.

İlk aşamada şirketlerin Kapsam 1 ve Kapsam 2 emisyonlarının hesaplanmasının istendiğini kaydeden Çelebi, “Doğrudan emisyonların ve tüketilen enerji kaynaklı emisyonların hesaplanması önceliklendirildi. Firmaların karbon ayak izlerini 2026 yılından ilkin hesaplamaya başlamış olması; firmanın emisyon kaynaklarını tespit etmesi, verilerini 2026 yılına kadar eksiksiz elde edebilecek hale gelmesi ve karbon ayak izi hesaplanması sistemine adapte olması için oldukça mühim” diye konuştu.

Öte taraftan kamu tarafı da şirketlerin ihracatının etkilenmemesi için mühim adımlar atıyor.

Ticaret Bakanlığı, ihracata giriş adı altında ISO 14067 ve ISO 14064 benzer biçimde belgelendirmelerde teşvik veriyor. Bu belgelendirmeler için ilk denetimci kuruluşa ödenen ücretin yarısını şirkete ‘teşvik’ adı altında ödüyor.

Bakanlığın açıklamış olduğu teşvik kriterlerine baktığımızda; Şirketlerin “İhracat yapması ve ihracatçılar birliğine kayıtlı olması, aynı anda 2 teşviğe birden başvurmamış olması ve akredite belgeyi aldıktan sonra en geç 6 ay içinde başvuru yapmış olması” gerekiyor.

Belgelendirme teşviğinde üst sınır 1.202.340 TL/yıl kadar olan faturanın yüzde 50’si karşılanıyor” şeklinde izahat icra eden TÜV AUSTRIA Global Sürdürülebilirlik Müdürü Burcu Çelebi: (*1*) belgesi için son düzenleme ile beraber 31 Aralık 2023 evveliyatına kadar alınması mecburi hale getirildi” dedi.