Kitap Künyesi

Yazar: Thorsten Botz-Bornstein

Çevirmen: Cem Soydemir

Orijinal Adı: Films and Dreams

Yayın Evi: Metis Yayınları

İSBN: 9789753428125

Sayfa Sayısı: 240

Filmler ve Rüyalar Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

Rüya kuramını film emekleri bağlamında ele almak, bu kuramın içinde geliştiği örneksiz, klinik bağlamdan çıkarak esasen güzel duyu kaygıların şekillendirdiği bir ortama geçmeyi gerektiriyor. İşte Filmler ve Rüyalar’da Botz-Bornstein da tam bunu yapıyor: Rüyaları güzel duyu ifadeler olarak değerlendirip bu hususi ifadelerin ne şekillerde geliştirildiğine odaklanıyor. Rüyaları ruhsal hayatımızın basit vakaları benzer biçimde değil, varlıklarını belli bir rüya-zamanında sürdürmelerinden dolayı garip, kendine yeten fenomenler olarak ele alıyor. Bu noktadan yola çıkarak, Tarkovski’nin güzel duyu rüya fenomenlerini işleyerek geliştirdiği gerçekçilik karşıtlığını, Sokurov’un çağdaş görüntü ideolojisine yönelik yıkıcı saldırılarını, Arthur Snitzler’in alışılmış olanı iyi mi tekinsize dönüştürdüğünü, Kubrick’in bu yapısal modelden iyi mi kaçındığını ve Wong Kar-wai’nin parodileştirilmiş kapitalizm manzaralarını inceliyor. 

(Tanıtım Bülteninden)

Filmler ve Rüyalar Alıntıları – Sözleri

• ”O akşam bir rüya gördüm
  Bulunduğum yer, onun eviydi sanki
  Evden ayrılınca uyanacağım sandım
  Ama bilmediğim bir şey vardı:
  İnsan bazı rüyalardan asla uyanmaz.”
• Aşk ile ölümün her yerde var olduğu doğrudur.
• ”Ingmar Bergman tüm filmlerinin birer rüya bulunduğunu söyler. Tarkovski’ye gore ise filmleri manzaralardır.”
• Tarkovski’nin sineması, her sahnenin kendi zamanını üretebilmesi ilkesine dayanır. Tarkovski’nin bu girişiminde başvurduğu araçlardan biri de “rüya”dır. “Bazen gerçekliği ifade etmenin en iyi yolu, gerçekdışıdır,”
• ”Bazen gerçekliği ifade etmenin en iyi yolu, gerçekdışıdır.”
• ”…her şeyden ilkin, zihnin kendi kendisinin ayırdında değilken bile düşüncelere haiz olabilmesidir.”
• Ingmar Bergman tüm filmlerinin birer rüya bulunduğunu söyler. Tarkovski ise filmlerinin manzaralar bulunduğunu söyler.
• Gece uyumamak, ”istemek” anlama gelir. İstemekten vazgeçin, hayatla bağınızı koparın, ilgilenmeyin: Bu şekilde uyanık ben’den rüyaların ben’ine, öbürü kadar gerilmiş olmasa da ondan daha geniş olan bu ben’e geçersiniz.
• Doğa kendine yeter, şu demek oluyor ki var olabilmek için hayal dünyası yaratan bir hiç kimseye bile gereksinim duymaz.
• Yani rüya, bir zamanlar Barthes’ın iddia etmiş olduğu benzer biçimde, retorik an­lamda bir “şekil” meselesi değildir yalnız. Barthes bu iddiasını şöy­le dile getirir: “Mesela tüm rüyalarda tek bir retorik biçimin olma­sı dahi muhtemeldir…” Tarkovski’nin filmlerinde, gerçek öğelerin “beklenmedik birleşmelerinin” rüyamsı tesirleri vardır; fakat bunun sebebi kendilerine özgü bir biçimsel retoriğe haiz olmaları değil, rüyanın zamanında vuku bulmalarıdır.

Filmler ve Rüyalar İncelemesi – Kişisel Yorumlar

Filmler ve Rüyalar
Kİtabın temel amacı, rüyaların beyaz perdede iyi mi kurulduğunu Tarkovski, Bergman, Sokurov, Kubrick ve Wong Kar Wai benzer biçimde yönetmenler vasıtasıyla anlatmak.
Kitapta bulunan 10 bölümün ne anlatmak istediğini inceleyip, beğendiğim ve beğenmediğim yada noksan bulduğum noktalara değinmek isterim.
1.Bölüm
BİÇİMCİLİĞİN YADIRGATMASINDAN TARKOVSKİ’NİN “RÜYA MANTIĞI”NA
Tarkovski’nin montaj karşıtlığı ve estetiği ne şekilde ele almış olduğu bölümün ana konusu. Tarkovski’nin rüyaya bakışı, rüyaların: soyutluk ile somutluk arasındaki bir alanda var olduğuyla ilgilidir. Bilhassa Tarkovski ve Fellini’nin estetiğe bakış açıları iki yönetmen hakkında mühim farklar bulunduğunu ortaya koyuyor:
>>
Bu ses kaydında geçen tüm diyalogları bir sahneye aktardığımızı düşünelim. İşte o vakit muhteşem “yazılmış” ve “oynanmış” bir oyunla karşılaşamayız. Bu sebeple beyaz perde olanı olduğu benzer biçimde verme yeri değildir ya da tamamen gerçeklikten soyutlanan bir alan da değildir.
Genel olarak bölümden anladıklarım Tarkovski’nin rüyaya bakışı, Freud’da birçok noktadan ayrılsa bile gene de benzer noktalarının olduğu, simgelemeye karşı olduğu ve filmlerde ritmi savunduğu şeklinde özetlenebilir.
2. Bölüm
UZAM VE RÜYA: HEIDEGGER, TARKOVSKI VE CASPAR DAVID FRIEDRICHEN MANZARALARI
Heidegger ve Friedrich’in doğaya bakış açılarıyla Tarkovski’nin bakışı içinde bir yakınlık kurularak hem felsefe hem de fotoğraf sanatı üstünden açıklamalara yer veriliyor. Estetik bir fenomen olan manzaranın tinsel bir niçin taşımış olduğu ve bunu resmederken yada anlatırken tinsellikten kopuk bir halde aktarmanın anlamsızlığına bilhassa ressam Friedrich’e ayrılan bölümde ve Khora adlı bölümde yer veriliyor.
Bölümde en sevdiğim kısım ressam Friedrich’e ayrılan bölümdü. Aynı Tarkovski’nin beyaz perdeye bakış açısını paylaşır.
>>
3. Bölüm
ÇİZGİLERİN BULANIKLAŞMASINA DAİR: ALEKSANDR SOKUROV
Sokurov’nun hiçbir filmini izlememiş biri olarak kısmı hakkıyla anladığımı söyleyemem. Ama yönetmenin filmlerini seyretme mevzusunda ben de bir ilgi uyandığı kati.
Bölümde genel olarak Sokurov’un yeni Tarkovski olarak addedilmesinin gerekçeleri üstünde duruluyor ve bunu Sokurov’un resme ve fotoğrafa bakış açısıyla konu alıyor.
4. Bölüm
FREUD’DAN SONRA RÜYA VE INGMAR BERGMAN
Rüyaların bakışın kısa bir tarihini ela alan bölüm, bilhassa öteki bölümlerde de bir oldukca kere adı zikredilen Strindberg’in Rüya Oyunu adlı tiyatro eseri çerçevesinde; beyaz perdenin bir rüya mı olduğu, rüyalarda kimin ne söylediği, kimin rüyası olduğu şeklindeki sorulara cevaplar vermeye çalışılıyor.
Freud’a ayrılan bölümün azlığı gene kitabın psikanalize girmemesiyle yakından ilgili diye düşünüyorum. Bergman’nın “Persona”sı üstüne bir fazlaca kafa yorulması bölümün en güzel yanıydı.
5. Bölüm
İSKANDİNAV KÜLTÜRÜ VE RÜYALARA DAİR KISA BİR SUNUM
Aslında Bergman’a ayrılan bölüm burası diyebiliriz. Onun İsveç’li olmasının tesirinin sinemasına verdiği katkı değerlendiriliyor. Ama bölüm verdiği bilgiler açısından beni doygunluk etmedi ya da şöyleki demek daha doğru olur. İskandinav kültürü hakkında yazılacaksa bu kadar kısa bir yazı benim benzer biçimde İskandinav Kültürü hakkında pek bir şey bilmeyen kişiler için yetersiz kalır.
6. Bölüm
ETNO-RUYA”DAN HOLLYWOOD’A: SCHNİTZLER’İN RÜYA ROMAN ‘l KUBRICK’İN GÖZÜ TAMAMEN KAPALI’ SI VE “YERSİZ YURTSUZLAŞMA” MESELESİ
Bölüm tamamen “Gözü Tamamen Kapalı” filmi ile bu filmin esinlendiği kitap olan “Rüya Romanı” arasındaki benzerlikler, farklılıklar; yazmanın serbestliği ile sergilemenin sınırlığı arasındaki düşüncelerden oluşuyor.
“Rüya Romanı” kitabını okumamama karşın anlatılmak istenileni anlayabildim. Ancak kitabı okusam bu bölüm daha güzel gelebilirdi.
>>
Bölümde ek olarak majör ve minör edebiyat ayrımı bilhassa Deleuze ve Guattari düşünceleriyle aktarılıyor.
7. Bölüm
WONG KAR-WAI VE KAWAII KÜLTÜRÜ
Rüya konusunu Rusya, Amerika ve İsveç sineması üstünden anlattığı öteki bölümlere ek alarak yazar bu sefer rüyayı Çin üstünden konu alıyor.
Wong Kar Wai ‘nin filmleri bölümün alt bölümleri olan: Kawaaii Alanı, Rüya Alanı, Manga bölümlerinde oldukça açıklayıcı anlatılmış. Yine yeniden etmekte yarar var. Bu bölümden maksimum bir yarar sağlamak istiyorsak bölümde yer edinen filmleri izlemekte yarar var. Bu sebeple yazar daima örnek verdiği filmleri izlediğinizi düşünerek konu alıyor.
>> (Kawaii Alanı)
Bölümde yer edinen yönetmenin Doğu ile Batı arasındaki konumunun sorgulanması oldukca fazla uzatılmış benzer biçimde geldi.
8. Bölüm
ESTETİK VE GİZEMCİLİK: PLOTINOS, TARKOVSKI VE “ZARAFET” MESELESİ
Yeni- Plotoncu felsefeci Plotinos’u Tarkovski ile ilişkilendirilerek anlatıldığı bölüm bir iki benzetme haricinde pek de ilgilimi çekmedi. Bu doğal olarak ki benim Plotinos’u asla bilmemeden kaynaklı.
9. BÖLÜM
İMAJ VE ALEGORİ: TARKOVSKI VE BENJAMIN
Bölümde yer edinen Rüya ve Gerçeklik, Rüyanın Ritmi, Rüya ve Modernlik, Alegori alt başlıkları ile yönetmen ve düşünür arasındaki paralellikler başarı göstermiş ve açıklayıcı bir halde anlatılmıştır.
>>
10. BÖLÜM
FİLM-RÜYA İLE İLGİLİ ON ANAHTAR SÖZCÜK
Bölümler şu şekilde:
Gerçeküstücülük, Dışavurumculuk, Üst üste Bindirme, Hülya, Tekinsiz, Rüya Aktarımları, Rüya Renkleri, Rüya Gerçekçiliği, Rüya Ritüelleri, Rüya Kesinlikleri.
Kitabı okurken telefonum devamlı yanımdaydı. Bu sebeple oldukca fazla bilmediğim teknik kelimeler vardı. Aynı zamanda felsefeciler, ressamlar hakkında informasyon edinmek için de google’u oldukca fazla kullandım. Kitabı idrak etmek için oldukca fazla çaba gösterdiğimi düşünsem bile tam anlamıyla kafi olmadı. Sinemayla şöyleki bu şekilde ilgilenenlerin değil daha oldukca bilimsel nitelikli olarak ilgilenenlerin okuyabileceği bir kitap diye düşünüyorum. Tarkovski sineması için kitabı okumak isteyenlere, bilhassa Tarkovski hakkında detaylı bir kitap yazmış olan Babek Ahmedi , Kayıp Umudun İzinde- Andrey Tarkovki Sineması kitabını tavsiye ederim. (Serkan Mutlu)

Filmler ve Rüyalar PDF indirme linki var mı?

Thorsten Botz-Bornstein – Filmler ve Rüyalar kitabı için internette en oldukca meydana getirilen aramalardan birisi de Filmler ve Rüyalar PDF linkidir. İnternette ücretli olarak satılan bir çok kitabın PDFleri bulunmaktadır. Ancak bu PDF’leri yasal olmayan yollarla indirmek ve kullanmak hem yasalara hem de ahlaka aykırıdır. Yayın evlerinin sitesinden PDF satılıyorsa indirebilirsiniz.

Kitabın Yazarı Thorsten Botz-Bornstein Kimdir?

Münster Üniversitesi’nde Rus Dili ve Edebiyatı okudu. Sorbonne ve Oxford üniversitelerinde felsefe eğitimi aldı. Doktora tezini yorumbilgisi, yapısalcılık ve Wittgenstein’da oyun ve üslup kavramları üstüne yazdı. Rus yapısalcılığı ve göstergebilimi, Nishida Kitarb’ın felsefesi üstüne araştırmalar yapmış oldu; Rus Biçimciliği ve Andrey Tarkovski, Ingmar Bergman ve Rüya Biçembilimi, Rüya Uzamı, Rus ve Japon Kültür Ortamındaki Felsefi Gelişmeler temalı seminerler verdi. Halen Zhejiang ve Tuskegee üniversitelerinde öğretim görevlisi olarak çalışıyor. Başlıca eserleri ise şunlar: Place and Dream: Japan and the Virtual (Mekân ve Rüya: Japonya ve Sanal, 2004); Vasily Sesemann: Experience, Formalism and the Question of Being (Vasily Sesemann: Deneyim, Biçimcilik ve Varlık Meselesi, 2006), Virtual Reality: The Last Human Narrative? (Sanal Gerçeklik: İnsanın Son Anlatısı?, 2008).

Thorsten Botz-Bornstein Kitapları – Eserleri

• Filmler ve Rüyalar

Thorsten Botz-Bornstein Alıntıları – Sözleri

• Tarkovski’nin sineması, her sahnenin kendi zamanını üretebilmesi ilkesine dayanır. Tarkovski’nin bu girişiminde başvurduğu araçlardan biri de “rüya”dır. “Bazen gerçekliği ifade etmenin en iyi yolu, gerçekdışıdır,” (Filmler ve Rüyalar)
• ”Bazen gerçekliği ifade etmenin en iyi yolu, gerçekdışıdır.” (Filmler ve Rüyalar)
• Aşk ile ölümün her yerde var olduğu doğrudur. (Filmler ve Rüyalar)
• Yani rüya, bir zamanlar Barthes’ın iddia etmiş olduğu benzer biçimde, retorik an­lamda bir “şekil” meselesi değildir yalnız. Barthes bu iddiasını şöy­le dile getirir: “Mesela tüm rüyalarda tek bir retorik biçimin olma­sı dahi muhtemeldir…” Tarkovski’nin filmlerinde, gerçek öğelerin “beklenmedik birleşmelerinin” rüyamsı tesirleri vardır; fakat bunun sebebi kendilerine özgü bir biçimsel retoriğe haiz olmaları değil, rüyanın zamanında vuku bulmalarıdır. (Filmler ve Rüyalar)
• Gece uyumamak, ”istemek” anlama gelir. İstemekten vazgeçin, hayatla bağınızı koparın, ilgilenmeyin: Bu şekilde uyanık ben’den rüyaların ben’ine, öbürü kadar gerilmiş olmasa da ondan daha geniş olan bu ben’e geçersiniz. (Filmler ve Rüyalar)
• Doğa kendine yeter, şu demek oluyor ki var olabilmek için hayal dünyası yaratan bir hiç kimseye bile gereksinim duymaz. (Filmler ve Rüyalar)
• ”Ingmar Bergman tüm filmlerinin birer rüya bulunduğunu söyler. Tarkovski’ye gore ise filmleri manzaralardır.” (Filmler ve Rüyalar)
• ”…her şeyden ilkin, zihnin kendi kendisinin ayırdında değilken bile düşüncelere haiz olabilmesidir.” (Filmler ve Rüyalar)
• Ingmar Bergman tüm filmlerinin birer rüya bulunduğunu söyler. Tarkovski ise filmlerinin manzaralar bulunduğunu söyler. (Filmler ve Rüyalar)
• ”O akşam bir rüya gördüm
  Bulunduğum yer, onun eviydi sanki
  Evden ayrılınca uyanacağım sandım
  Ama bilmediğim bir şey vardı:
  İnsan bazı rüyalardan asla uyanmaz.” (Filmler ve Rüyalar)