Borç ödemelerindeki sorun, icra batkı istatistiklerine de yansıdı. İcra dosyalarının sayısı 24 Mayıs itibariyle 23,5 milyona terfi etti.
Hüseyin GÖKÇE
Pandemi sürecinin getirmiş olduğu ekonomik sıkıntılara, kur krizinin de eklenmesiyle gerek ticari ilişkiler kaynaklı gerekse bireysel borçların ödeme güçlüğünde tahribata yol açtı. Borç ödemelerinde yaşanmış olan sorun, icra ifl as istatistiklerine de yansıdı. Mahkemelerdeki icra dosyası sayısı 24 Mayıs 2022 itibarıyla önceki 2021 yılı sonuna gore 926 bin artarak 23 milyon 497 bine terfi etti. E. Gelir İdaresi Strateji Başkanı Nazmi Karyağdı, krizin KOBİ’leri negatif etkilediğinin altını çizerek, zombi durumundaki şirketlerin gerçek ekonomiyi ve finans kesimini negatif etkilememesi için kırılgan olmak icap ettiğini söylemiş oldu. Güncel Grup Yönetim Kurulu Başkanı Yılmaz Sezer ise finansal tekrardan yapılandırma (FYY) sürecinden daha çok kişinin yararlanabilmesi icap ettiğini aktardı.
DÜNYA’nın Adalet Bakanlığı verilerinden yapmış olduğu derlemelere gore pandemi engellemelerinin yaşandığı ve icra işlemlerine sınırlama getirilen dönemler haricinde mahkemelerdeki icra dosyalarında ciddi artışlar yaşandı. 2017 yılı sonunda 15 milyon 846 bin olan icra dosyası sayısı, 2018 sonunda 2 milyon 834 bin tane artarak 18 milyon 680 bine çıktı. 2019 sonunda 20 milyon 312 bine yükselen icra dosyası sayısı 2020 yılı sonuna gelindiğinde 22 milyon 196 bine çıktı.
Cumhurbaşkanı sonucu ile icra işlemleri durdurulmuştu
2020 yılı Mart ayında piyasaya çıkan Cumhurbaşkanı Kararı ile COVID-19 salgın hastalığının yayılmasını önlemek amacıyla alınan tedbirler kapsamında nafaka alacaklarına yönelik olanlar haricinde tüm icra ifl as takipleri durdurulmuştu. Daha sonrasında bir süre daha uzatılan yasaklar, normalleşme süreciyle beraber kaldırılmıştı. İcra yasağının kaldırılmasıyla beraber mahkemelerdeki icra dosyası sayısı da tekrardan tırmanışa geçti. 2021 sonunda 22 milyon 571 bine çıkan icra dosyası sayısı 24 Mayıs 2022 itibarıyla, kısaca yılbaşından bugüne ortalama 1 milyon artarak 23 milyon 497 bin 126’ya ulaştı.
“Zombi şirketler reel sektördeki tedarikçileri olumsuz etkileyebilir”
İcra dosyalarındaki artışlara yönelik uzmanlardan da çeşitli tavsiye ve yorumlar geldi. E. Gelir İdaresi Strateji Başkanı Nazmi Karyağdı, tüm dünyada olduğu şeklinde Türkiye’de de COVID-19 salgının en oldukca etkilediği kesimlerin başlangıcında KOBİ’lerin yer aldığını söylemiş oldu. Hem kısıtlı ana para yapıları, hem azalan satışlar hem de krediye ulaşmada yaşanmış olan zorlukların işletmeleri negatif yönde etkilediğinin altını çizen Karyağdı, “Öte yandan salgın döneminde ülkemizde uygulanan doğrudan gelir desteklerinin sınırlı olması da işletmeleri etkiledi” dedi.
Geçtiğimiz senenin son çeyreğinde kurda ve enflasyonda yaşanmış olan yükselişlerin de nakit dengesi ve işletme sermayesi açısından bazı KOBİ’leri negatif etkilediğini vurgulayan Karyağdı, “Bu aşamada mümkün olduğu kadar zararın yaygınlaşmaması ve zombi durumundaki şirketlerin reel ekonomiyi ve finans kesimini olumsuz yönde etkilememesi için hassas olmak gerekiyor” uyarısında bulunmuş oldu.
Zombi şirketleri, “Görünüşte canlı olsalar da finansal olarak hayatiyetlerini kaybeden şirketler” olarak tanımlayan Karyağdı, bunlar “Düşük performans gösteren, almış olduğu kredileri veya borçları döndürebilme imkanı kalmayan, kendileri battığında hem finansal kesime de hem de reel kesine zarar veren şirketlerdir” diye konuştu.
Konkordato imkanını haksız yere kullanma yoluna başvurarak, gerçek kesimdeki tedarikçileri zor durumda bırakma olasılığı olan zombi şirketlere de rastlanabildiğini vurgulayan Karyağdı, (*1*) değerlendirmesinde bulunmuş oldu.
“Finansal tekrardan yapılandırma bilinirliği artırılmalı”
Ekonominin iyi gitmediğinin göstergelerinden birisinin de icra dosyalarındaki artış bulunduğunu belirten Güncel Grup Yönetim Kurulu Başkanı YMM Yılmaz Sezer, koşullar düzelmediği sürece artışın önlenmesinin mümkün olmadığını bildirdi. Senenin bilhassa ikinci yarısında kur baskısı kaynaklı sıkıntıların yaşanabileceğini dile getiren Yılmaz Sezer, finansal kaynak yaratmanın soruna engel olabileceğini belirterek, buna örnek olarak da Finansal Yeniden Yapılandırma uygulamasını gösterdi. Finansal Yeniden Yapılandırma müessesesinin 2023 yılı Temmuz ayına kadar uygulanacağına değinen Sezer, “Süreli olarak getirilen bu imkandan faydalanarak işletmelerin veya şahısların ifl as etmeden önce müracaat edecekleri bir müessese olarak, ifl as etmelerine engel olabilir” diye konuştu. Yılmaz Sezer, FYY sürecinin bilinirliğinin artırılarak, gereksinim sahiplerinin mevzu hakkında daha çok bilgilendirilmesinin sağlanabileceğini beyan etti.
