Kitap Künyesi

Yazar: Zafer Toprak

Yayın Evi: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

İSBN: 9786257070881

Sayfa Sayısı: 528

Atatürk Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

Özgürlük ve istiklâl benim karakterimdir. Ben yaşayabilmek için kesinlikle müstakil bir milletin evlâdı kalmalıyım. Bu sebeple millî istiklâl bence bir yaşam meselesidir. Millet ve memleketin menâfii [menfaatleri] icab ettirdiği takdirde beşeriyeti teşkil eden milletlerden her biriyle uygarlık muktezâsından [gereklerinden] olan dostluk ve politika münasebâtını büyük bir hassasiyetle takdir ederim. Ancak benim milletimi tutsak etmek isteyen herhangi bir milletin de bu arzusundan sarf-ı nazar edinceye kadar bîaman düşmanıyım. Atatürk – 24 Nisan 1921 ,Hâkimiyet-i Milliyye gazetesi yazarıyla söyleşi

Cumhuriyet’in kurucu felsefesinin ardında, toplumsal ve beşeri bilimler alanında Tanzimat sonrası yüz yıl süresince birikmiş telif ve çeviri eserler vardı. Aydınlanma felsefesi, Fransız Devrimi, 19. yüzyılın düşün ortamı ve Üçüncü Cumhuriyet Fransası’nın pozitivist, solidarist, seküler dünya görüşü Jön Türkleri ve Kemalist kadroları derinden etkiledi. Milli Savaşım Batı’ya karşı verilmiş, Düvel-i Muazzama alt edilmişti. Ancak uygar ve laik bir yapılanma sürecinde Atatürk gene Batı’nın düşün ortamından esinlendi. Cihan Harbi kaotik bir ortam yaratmış, cenk ertesi yeni bir çağ doğmuştu. İmparatorluklar bitmiş, millet-devletler çağa damgasını vurmuştu. Osmanlı’nın küllerinden ise Atatürk’ün önderliğinde yeni bir Türkiye doğuyordu. Yüz senelik gelişimi süreklilikler ve kesintiler bağlamında ele alan Atatürk – Kurucu Felsefenin Evrimi ana kaynaklara iniyor, Atatürk’ün Çankaya kitaplığının ve sofrasının uygar Türkiye’nin oluşumunda ne denli mühim işlev gördüğünü ortaya koyuyor.

Prof. Zafer Toprak Koç Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi (Emeritüs) öğretim üyesidir.

Atatürk Alıntıları – Sözleri

• İki dünya savaşı arası Türkiye’de gözlenen siyasal ve zihinsel dönüşümde kuşkusuz Atatürk’ün tesiri büyüktü. Yeni bir cemiyet inşa sında onun entelektüel birikimi yönlendirici oldu.
• Atilla, Cengiz, Teoman, Mete şeklinde adların soyadı kanunu ile beraber revaç bulmasının ardında kuşkusuz Atatürk vardı. Kazım Özalp’ın oğlunun adını bir gecede değiştirip Teoman meydana getiren Atatürk’tü.
• Osmanlı Devleti’de kapitalizmin görece gelişmiş kenti Selanik sayılıyordu. İşçi hareketleri orada gündeme gelmişti. 1 Mayıs ilk kez orada kutlanmıştı.
• Atatürk son yarım yüzyılın Batı esintilerini özümsemiş, hem de Osmanlı pratiğini görmüş ve kendine nazaran anlamlandırmış aydın bir zabitti. 19. yüzyılın son çeyreğinden itibaren Türkçeye aktarılmış Fransız yazını içinde özelliklr İctimai Mukavele* Cumhuriyet’in inşa sürecinde Atatürk’ün “egemenlik” anlayışını şekillendirecekti.
• Kongrenin bir başka mühim boyutu Türkiye tarihinde ilk kez bu tür bir toplantıya hanım temsilcilerin de seçilmiş olmasıydı.
• Lord Curzon, görüşmeler ertesi yenilgiyi kabul etmiş görünüyordu: “Şimdiye kadar sulh antlaşmalarını biz dikte ettik; bu sefer, ayakta duran bir ordusu olan bir düşmanla maalesef bizde bu şekilde bir ordu yok masaya oturduk; bu duyulmuş bir şey değildir” diyecekti.
• Ceza kanunnamelerinin garip yönü, Batı’dan alınırken pek engelle karşılaşmamış oluşuydu. Oysa çağdaş hukuk Batı’dan aktarma edilmek istendiğinde büyük muhalefetle karşılaşmış, anane ve fıkıh ağır basmıştı. Mecelle bu şekilde bir anlayışın ürünüydü.
• Sakarya Muharebesi ertesi Atatürk Jean-Jacques Rousseau’nun Mukavele-i İctimaiyye yahud Hukuk-ı Siyasiyye Kavaid-i Esasiyyesi adlı eserini okumuştu ve bu kitaptaki egemenlik anlayışını harfiyen Meclis’teki konuşmasına almıştı. Egemenlik, doğrusu “hâkimiyet-i milliyye” “kabil-i ayrım ve kabili tevdi” olamazdı. Yani “tek”ti ve “devredilemez”di.
• Osmanlı’yı çökertenin Sevr, Cumhuriyet Türkiyesi’ni kuranın ise Lozan bulunduğunu kaydetmek abartı sayılmazdı. Her ikisi arasındaki bağ ise Milli Savaşım’nin ta kendisi, Atatürk’ün önderliğinde silahlı mücadeleydi. Her iki antlaşma neticeleri açısından değerlendirilirse, Sevr cenk çığırtkanlığı meydana getiren, Lozan ise barışın güvencesini oluşturan bir düzenleme olarak tarihe geçti.
• Atatürk ve mensup olduğu nesil için siyasal şiar, Aydınlanma devriyle filizlenen ve Fransız Devrimi’yle somutlaşan ulusal egemenlik anlayışıydı. Fransa’nın 19. yüzyılda yaşamış olduğu inişli çıkışlı devrimsel süreci ve onun peşinden gelen Üçüncü Cumhuriyet Fransası’nın pozitivist, solidarist, laik dünya görüşü Cumhuriyet’e damgasını vuracaktı.

Atatürk İncelemesi – Kişisel Yorumlar

Atatürk İlke ve İnkılapları Tarihi dersi bir kez verilsin. Onda da bu kitap işlenirse, hepimiz Atatürk’ü anlamış olur. Oldukca teşekkür ederim emeği için Prof. Dr. Zafer Toprağa (Selim Dönmez)

Kitap, Cumhuriyetin kuruluşunun arkasında yatan fikir dünyasını inceliyor.
Atatürk’ün fikir dünyasını etkileyen düşün insanlarının fikirlerini ve Türk düşün insanlarını ektilemiş Avrupalı düşün adamlarının fikirlerini mukayeseli olarak karşılaştırıyor.
Kitabın varlıklı bir kaynakçaya haiz bulunduğunu ve Cumhuriyet Türkiyesi’nin müessese evresinde en güncel kitaplık olan Çankaya kitaplığının, kitabın temel kaynağını oluşturduğunu belirtmek gerekiyor.
Kitap, Mustafa Kemal Atatürk’ün harf devrimi sonrası kültür devrimine yoğunlaştığı 30 lu yılların başlangıcında millet-devlet inşasındaki ‘yeni insan’ arayışını aktarıyor.
Yazarın bu eseri için kendisinin de ifade etmiş olduğu şeklinde ‘Atatürk’ün informasyon dağarcığını sorgulayan arkeolojik emek harcama’ olarak değerlendirilebileceği düşünülürse; gerek varlıklı kaynakçasıyla bilimsel nitelikli okurların, gerekse yazarın akıcı anlatımıyla tarih meraklılarının ilgisini çekebileceğini düşünüyorum. (Ali Kemal MELTEM)

Atatürk’ü ve fikirlerine esin veren düşüncelerin kökenini idrak etmek isteyenler için bir başucu kitabı. Bu alanda yazılmış en yetkin kaynaklardan birisi. (Turkmaestro)

Atatürk PDF indirme linki var mı?

Zafer Toprak – Atatürk kitabı için internette en oldukça meydana getirilen aramalardan birisi de Atatürk PDF linkidir. İnternette ücretli olarak satılan bir çok kitabın PDFleri bulunmaktadır. Ancak bu PDF’leri yasal olmayan yollarla indirmek ve kullanmak hem yasalara hem de ahlaka aykırıdır. Yayın evlerinin sitesinden PDF satılıyorsa indirebilirsiniz.

Kitabın Yazarı Zafer Toprak Kimdir?

1946 senesinde dünyaya geldi. 1969 senesinde Ankara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Kısmı’nü tamamlamış oldu. 1971’de Londra Üniversitesi’nde ‘Alan Araştırmaları’ mevzusunda yüksek lisansını tamamladı. 1981 senesinde Londra Üniversitesi’nde iktisat doktorasını verdi. Boğaziçi Üniversitesi’nde Ekonomi ve Toplum Tarihi profesörü olarak vazife yapmış oldu. Tarih Vakfı’nın başkan yardımcısı ve Boğaziçi Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü’nün kurucu başkanıdır.

Zafer Toprak Kitapları – Eserleri

• Türkiye’de Yeni Hayat
• Atatürk
• Türkiye’de Popülizm
• Darwin’den Dersim’e : Cumhuriyet ve Antropoloji
• Türkiye’de Kadın Özgürlüğü ve Feminizm
• Türkiye’de Milli İktisat
• İttihat Terakki ve Cihan Harbi
• Cumhuriyet ve Antropoloji
• Türkiye’de Ekonomi ve Toplum: Milli İktisat – Milli Burjuvazi (1908-1950)
• Anatomi Dersleri: Osmanlı Kültürü
• Bir Muhalif Kimlik Tevfik Fikret

Zafer Toprak Alıntıları – Sözleri

• Atatürk son yarım yüzyılın Batı esintilerini özümsemiş, hem de Osmanlı pratiğini görmüş ve kendine nazaran anlamlandırmış aydın bir zabitti. 19. yüzyılın son çeyreğinden itibaren Türkçeye aktarılmış Fransız yazını içinde özelliklr İctimai Mukavele* Cumhuriyet’in inşa sürecinde Atatürk’ün “egemenlik” anlayışını şekillendirecekti. (Atatürk)
• Türk milletinin evvel ve ahar umumi yaşamı göz önüne getirilirse hanımefendileri adamların yaptıkları, yapabilecekleri işlerin en ağırında dahi faaliyette görürüz. Tarlada, ormanda, sürüde, pazarda, her yerde ve her işte erkeklerle yan yana ve kimi zaman onlardan daha çok çalışmaktadırlar. (Türkiye’de Kadın Özgürlüğü ve Feminizm)
• Ceza kanunnamelerinin garip yönü, Batı’dan alınırken pek engelle karşılaşmamış oluşuydu. Oysa çağdaş hukuk Batı’dan aktarma edilmek istendiğinde büyük muhalefetle karşılaşmış, anane ve fıkıh ağır basmıştı. Mecelle bu şekilde bir anlayışın ürünüydü. (Atatürk)
• Tek parti döneminde kırsal kesimin omzuna yüklenen gelişme sorunsalına bu kez kentlerde çözüm aranıyor, vergi yükü kentlinin sırtına yükleniyordu. (Türkiye’de Milli İktisat)
• Ancak 1935 yılı Türkiye’de hanım hareketi için paradoksal bir yıl oldu. Meclisin kapıları bayanlara açılırken Türk Kadınlar Birliği’nin kapıları kapatılıyordu. Siyasal haklarının kazanımının peşinden Uluslararası Kadınlar Birliği on ikinci kongresini İstanbul’da gerçekleştirmişti. Bu, Türk Kadın Birliği’nin internasyonal alanda ne denli etkin bir konum kazandığının göstergesiydi. Kongrenin derhal peşinden, on gün sonrasında, Türk Kadın Birliği TEK PARTİ tarafınca kapatılacaktı. (Türkiye’de Yeni Hayat)
• İki dünya savaşı arası Türkiye’de gözlenen siyasal ve zihinsel dönüşümde kuşkusuz Atatürk’ün tesiri büyüktü. Yeni bir cemiyet inşa sında onun entelektüel birikimi yönlendirici oldu. (Atatürk)
• Arzın talebi karşılamadaki yetersizliği, cenk ortamının törpülediği piyasa rekabeti, tutarları kısa sürede başıboş bırakmaya yetiyordu. Fiyatlarındaki artış , talebi frenleyici bir etmen olmaktan çıkıyor , tersine esneklik diye malum bir durum yaratılıyordu. (Türkiye’de Milli İktisat)
• Sınırı olan bir enflasyona katlanarak istihdam problemininin çözümlenebileceği düşüncesi yanlıştı. Hayek’e nazaran ekonomideki dengesizlikler büyüyerek ileride önlemenmeye çalışılan işsizlikten daha büyük oranda işsizlik yaratacaktı. Böylece siyasetçiler, enflasyonu unutup işsizliği önlemek adına yeniden enflasyona başvurmak zorunda kalacaklardı. (Türkiye’de Milli İktisat)
• Osmanlı Devleti’de kapitalizmin görece gelişmiş kenti Selanik sayılıyordu. İşçi hareketleri orada gündeme gelmişti. 1 Mayıs ilk kez orada kutlanmıştı. (Atatürk)
• İttihatçıların en büyük başarısı bir “millet” yaratmaktı. Milli Savaşım bu şekilde bir birikimi devraldı ve Cumhuriyet’le taçlandırdı. (Türkiye’de Milli İktisat)
• Dilbilimsel farklılıklar, dil aileleri, karşılaştırmalı dilbilim, etimoloji ve filoloji tarihsel antropojik dilbilimin ilgi alanlarıydı. (Darwin’den Dersim’e : Cumhuriyet ve Antropoloji)
• Geçmişte türlerin hiçbir değişikliğe maruz kalmadığı, “türlerin sabitliği teorisi” yle her türün ek olarak yaratıldığı kabul ediliyordu. Bu evrede gerek bitkiler, gerekse hayvanlar, linnaeus tarafınca suni bir yöntemle sistemleştirilmiştir. (Darwin’den Dersim’e : Cumhuriyet ve Antropoloji)
• Kongrenin bir başka mühim boyutu Türkiye tarihinde ilk kez bu tür bir toplantıya hanım temsilcilerin de seçilmiş olmasıydı. (Atatürk)
• Cumhuriyet için sıhhat politikası önemliydi. Anadolu on yılı kabul eden savaşlar sonucu beş milyona yakın beşeri sermayesini yitimişti. Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında Anadolu çöl görünümündeydi. Bundan bu şekilde Cumhuriyet’in en başarıya ulaşmış politikalrından biri sıhhat politikası oldu. Halk sağlığına ehemmiyet verildi. Salgın hastalıkların önü büyük seviyede kesildi. Anadolu’da bebek ve çocuk ölümlerinin oranı görece düşürüldü. Yaşam umudu terfi etti. Türkiye 1940-1980 arasındaki gerçekleştirdiği demografik devrimini büyük seviyede Cumhuriyet’in ilk evresindeki sıhhat politikalarına borçludur. (Darwin’den Dersim’e : Cumhuriyet ve Antropoloji)
• İlk hanım hekim İngiltere’den çıktı; fakat senelerce hekimliği kabul olunmadı, bir tek bir ebe sayıldı. Fakat bu sırada feminizm bir tek yüksek ve orta sınıfların içinde bir moda idi. (Türkiye’de Kadın Özgürlüğü ve Feminizm)
• Atatürk hakkında yazılanların çoğunluğu onu Türkiye’nin coğrafyasına hapsediyor. Oysa günlük siyasal ve askeri olayların ötesinde, bu denli karmaşık bir evrede yılların birikimiyle oluşan entellektüel kimliğin tekdüze bir çizgi izlemeyeceği de bir başka gerçek. Entellektüel kimlik tortusal öğeler taşısa da bazen köklü dönüşümlere uğruyor, yaşanmış olan dönem ve ortamın tesirleri altında değişik yönelimler içeriyor. Dolayısıyla Atatürk’ün yaşamında 1919 siyasal dönüşümün, olarak 1928 yılı da kültürel devrimin başlangıcını oluşturuyor. Atatürk yaşamının son on yılını ise Cumhuriyet’in ”yeni insan”ını kurgulamayla geçiriyor. (Darwin’den Dersim’e : Cumhuriyet ve Antropoloji)
• Sakarya Muharebesi ertesi Atatürk Jean-Jacques Rousseau’nun Mukavele-i İctimaiyye yahud Hukuk-ı Siyasiyye Kavaid-i Esasiyyesi adlı eserini okumuştu ve bu kitaptaki egemenlik anlayışını harfiyen Meclis’teki konuşmasına almıştı. Egemenlik, doğrusu “hâkimiyet-i milliyye” “kabil-i ayrım ve kabili tevdi” olamazdı. Yani “tek”ti ve “devredilemez”di. (Atatürk)
• Anadolu’dan İstanbul’a okumaya gelen genç kızlara yardım elini uzattı; yoksul ve kimsesiz öğrencilere yiyecek çıkardı. Yabancı dil öğrenmek isteyen bayanlar için ise kurslar açtı. Ama kadının siyasal beklentilerini hiçbir vakit gündeminden düşürmedi. (Türkiye’de Kadın Özgürlüğü ve Feminizm)
• Batı literatüründe her ne kadar propagandanın Cihan Harbi ile beraber İngilizler tarafınca buluş edilmiş olduğu söylense de Balkan Harbi bu bağlamda göz ardı edilmemelidir. Propaganda Balkan Harbi’nde Balkan ülkeleri tarafınca buluş edilmişti. Osmanlı da kısa sürede bu aracı kullanmaya başladı. Resmin uzun yüzyıllar yasak olduğu bir coğrafyada II. Meşrutiyet ile beraber görsellik meşru bir zemin kazanmıştı. (Türkiye’de Popülizm)
• Atilla, Cengiz, Teoman, Mete şeklinde adların soyadı kanunu ile beraber revaç bulmasının ardında kuşkusuz Atatürk vardı. Kazım Özalp’ın oğlunun adını bir gecede değiştirip Teoman meydana getiren Atatürk’tü. (Atatürk)