Kitap Künyesi

Yazar: Jack Weatherford

Çevirmen: İnönü Korkmaz

Tasarımcı: Gülay Tunç

Orijinal Adı: The History of Money

Yayın Evi: Maya Kitap

İSBN: 9786057605009

Sayfa Sayısı: 304

Para Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

Kültürel antropolog ve araştırmacı Jack Weatherford, bu kitabında parayla olan ilişkimizin tarihsel dönüşümünü inceliyor. Daha ilkel çağlarda ödeme aracı olarak kullanılan deniz kabuklarından günümüzde kullandığımız kredi kartlarına kadar paranın biçiminin tarihsel süreçteki değişiminin yanı sıra Timbuktu pazarlarından New York Borsası’na paranın coğrafi yayılımını gözler önüne seriyor. Ayrıca paranın ülkeleri, internasyonal ilişkileri, toplumsal, siyasal ve kültürel hayatımızı iyi mi derinden etkilediğini ve etkilemeye devam edeceğini ortaya koyuyor.

Para ilk olarak nerede ve ne vakit ortaya çıktı? Paradan ilkin ödeme aracı olarak hangi nesneler kullanılıyordu? Tapınak Şövalyelerinin bankacılık tarihinde iyi mi bir önemi oldu? Bankacı aileler Rönesans’ı iyi mi etkiledi? Oz Büyücüsü’nün parayla ve bankacılıkla ne ilgisi vardı?

Weatherford, paranın insan ilişkilerini iyi mi şekillendirdiğini bir kültürel antropoloğun geniş bakış açısıyla ele alıyor.

–Publishers Weekly-

(Tanıtım Bülteninden)

Para Alıntıları – Sözleri

• Senelik yalnız yüzde 5 durağan(durgun) olan enflasyon oranıyla para, değerinin yarısını kaybeder ve fiyatlar da bu yüzden yalnızca on dört yılda iki katına çıkar. Böylece, yüzde 5’lik senelik enflasyon oranıyla, 1985 senesinde 100.000$ eden bir ev, 1999 senesinde 200.000$’a satılacaktır. Yüzde 10 senelik enflasyonla, aynı evin tutarı yedi yılda iki katına çıkacaktır. Böylece, 1985’te 100.000$ eden bir ev 1999’da 400.000$’a mal olur.
• Günümüz İngilizcesinde maaş anlamındaki salary sözcüğü ile İtalyanca, İspanyolca ve Portekizcedeki salario sözcüğü tuz anlamındaki sal ya da tam olarak “tuzdan” anlamına gelen Latince salrius sözcüğünden türemiştir.
• İnsanı hayvanlardan ayıran şey paradır. Gertrude Stein
• Piyasa için bir vasıta olmaktan ziyade para, artık piyasa olmuştur. William Greider’in de söylediği şeklinde, “Para, ticaretin yansız aracısı olmak için yaratıldı. Ancak şimdi sinir hastası işveren oldu.”
• “Yirminci yüzyılın başlarında Fransız yazar Anatole France ‘Nakit ödeyen yalnız fakirdir, bu da erdemliliğinden değil kredi alması reddedildiği içindir’ demişti.”
• Para tek başına tüm dünyayı harekete geçirir
• “İnsanları hayvanlardan ayıran şey paradır.”

Para İncelemesi – Kişisel Yorumlar

Orijinal dilinde 1997 senesinde basılan kitabın Türkçeye kazandırılması 2019 yılına rastlıyor. Haliyle kitap, 1997’nin bilgilerini içeriyor. Yani kitapta mark, liret, gulden şeklinde, artık kullanılmayan ülke paralarından bahsediliyor. Kitabın alt başlığı “Deniz Kabuğundan Sanal Paraya” adını taşıyor. 1997 senesinde sanal para hemen hemen buluş edilmemişti. Bilinen ilk sanal para olan Bitcoin, 2009 senesinde yaşamımıza giriyor. Türkçe baskısında sanıyorum elektronik para ile sanal para ayrımı doğru yapılmamış. Şundan dolayı orijinal isminde bu şekilde bir alt başlık yok. Bu ayrıntının haricinde kitap, keyifli bir okuma deneyimi sunuyor. Bilhassa, çevirmen İnönü Korkmaz’ın bu deneyimdeki katkısı büyük.
Paranın geçirdiği evrimi görmek isteyenler için bulunmaz bir kaynak. Hem data dolu hem de kendini okutan bir dili var. Çoğunlukla Google araması yaptıran da bir kitap. 18 bölüm ve üç kısımdan oluşan kitap, klasik nakit paradan kâğıt para ve elektronik paraya olan değişimi ele alıyor. Paranın tarihiyle beraber insanlığın, Doğu ile Batı’nın iyi mi ayrıştığının tarihini de okurun gözleri önüne seriyor. (Ferdi Bişkin)

Para PDF indirme linki var mı?

Jack Weatherford – Para kitabı için internette en oldukça meydana getirilen aramalardan birisi de Para PDF linkidir. İnternette ücretli olarak satılan bir çok kitabın PDFleri bulunmaktadır. Ancak bu PDF’leri yasal olmayan yollarla indirmek ve kullanmak hem yasalara hem de ahlaka aykırıdır. Yayın evlerinin sitesinden PDF satılıyorsa indirebilirsiniz.

Kitabın Yazarı Jack Weatherford Kimdir?

Jack Weatherford

Profesör

Doğum: Columbia, Cenup Karolina, ABD

Eğitim: Kaliforniya Üniversitesi, Duke Üniversitesi, Cenup Karolina Üniversitesi

Jack Weatherford Kitapları – Eserleri

• Cengiz Han
• Para
• Cengiz Han’ın Kızları
• Vahşiler, Barbarlar ve Uygarlık
• Genghis Khan and the Making of the Modern World
• The Secret History of the Mongol Queens

Jack Weatherford Alıntıları – Sözleri

• Cengiz Han’ın yaşamı esnasında yapılmış bir portresi bulunmamaktadır. Cengiz Han, tarihteki öteki fatihlerden değişik olarak hiçbir vakit portresinin çizilmesine, heykelinin yapılmasına yada isminin ve resminin madeni para üstüne konmasına izin vermedi. Çağdaşlarının onunla ilgili tanımları data vermekten oldukça ilgi çekiciydi. Modern bir Moğol şarkısının sözlerinde de söylediği şeklinde: “Senin görünümünü hayal ettik sadece zihnimiz bomboştu.”
  Cengiz Han’ın yada herhangi bir Moğol’un portresi olmadığı için dünya onu istediği şeklinde hayal edebilirdi. Ölümünden yarım yüzyıl sonrasına kadar asla kimse resmini çizmeye cesaret edemedi, hemen sonra ise her kültür kendi izlenimine gore ortaya bir Cengizhan portresi çıkardı. (Cengiz Han)
• “Yirminci yüzyılın başlarında Fransız yazar Anatole France ‘Nakit ödeyen yalnız fakirdir, bu da erdemliliğinden değil kredi alması reddedildiği içindir’ demişti.” (Para)
• “Değer vereceğin onca şey olmasına rağmen, başka kimse kendi hayatından daha kıymetli değildir.” (Cengiz Han’ın Kızları)
• İbn el-Athir üzüntüyle Moğol fetihlerinin “İslam ve Müslümanlara yönelik öldürücü saldırılarını ilanı” bulunduğunu yazıyordu. Biraz acıklı bir ekleme yaparak şöyleki devam ediyordu: “Keşke anam beni doğurmamış olsaydı ya da bunlar olmadan ilkin ben ölmüş ve unutulmuş olsaydım!” Kanlı ayrıntıları yazmayı kabul etmedi ki tek nedenini de “birkaç dostum bu tarz şeyleri yazıya dökmem mevzusunda ısrar etti” diyerek açıklıyordu. İstilayı, yüce Allah’ın Hz. Adem’i yaratmasından bugüne dek… genel olarak tüm insanların, bilhassa de Müslümanların başına gelen…en büyük yıkım ve en korkulu yıkım… sözleriyle tanım ediyordu. Ölçme yaparak Moğol zamanı öncesinde en fena katliamların Yahudiler’in başına geldiğini fakat moğolların tek bir halde kırdıkları Müslüman sayısının bile tüm İsrailoğullarının sayısını aştığı için Müslümanlara meydana getirilen bu saldırının daha fena bulunduğunu kaydediyordu. (Cengiz Han)
• Bazı çağlarda çağdaş insanoğlu kabile halkının topraklarını mülklerine katmak amacıyla onları avladılar, tıpkı Avrupalıların Amerika yerlilerine yapmış olduğu şeklinde. Bazen çağdaş insanoğlu kabile insanlarını köleleştirmeye çalıştı, tıpkı Mısırlıların antik İbrani kabilelerine yapmış olduğu şeklinde ya da Batılıların Afrikalıları plantasyonlarda çalıştırmak suretiyle köleleştirmesi şeklinde. Bazen de şehirlerdeki insanoğlu kabile insanlarına karşı soykırım savaşı verdiler, tıpkı İspanyolların Aravak ve Karayip Yerlileri’ni katlettikleri ya da İngilizlerin Tazmanya aborijinlerini infaz etmiş olduğu şeklinde.
  Kabile insanı da yüzyıllar süresince saldırganlara karşı cenk verdi, halta bazı çağlarda saldırgan haline bile geldi. Kuzey Avrupa’nın Cermen kabileleri büyük Roma İmparatorluğu’nun güçlerini en sonunda yenilgiye uğrattı ve Hunlar doğu imparatorluğunun büyük kısmını geçici olarak ele geçirdi. Bazen kabile insanları kent insanlarını fethederek bu şehirleri kendilerinin kıldılar. Nitekim İbrani kabileleri Kenan (Filistin) diyarını ele geçirdi, Moğollar Çin’i fethetti ve Türkler fazlaca şehirleşmiş Bizans İmparatorluğu’nu aldı. (Vahşiler, Barbarlar ve Uygarlık)
• “Göçebe bir toplumda, çobanın kamp yeri, o kişinin karakterini ve huylarını belli eder.
  Sonbahar, kış, ilkbahar ve yaz kampları seçimi, fikir biçimini gösterir.
  Çoban, atları ya da inekleri için neyin iyi bulunduğunu oldukça umursar mı? Risk almaya mı yoksa güvenlik arayışına mı eğilimli olur? Gobi’nin tenhalığını mı tercih eder yoksa bozkırın bereketini mi? Çoban, ötekilerden uzakta yalnızlığı mı sever yoksa komşu isteyen neşeli biri midir? (Cengiz Han’ın Kızları)
• “Dünya, yukarıdaki gökyüzü ve cennet ile aşağıdaki yeryüzü ve suyun birleşimiydi ve Moğollar göğe ya da suya hakaret veya saygısız sözler söylenmesini ağır bir günah olarak değerlendirirlerdi.” (Cengiz Han’ın Kızları)
• Tam yedi yüzyıl süresince, 1220 yılının o gününden 1920 senesinde Sovyetler’in kuruluşuna kadar Cengiz Han’ın torunları Buhara şehrinde han ve komut olarak yönetimde kaldı; bu, tarihteki en uzun devam eden aile hanedanlıklarından biridir. (Cengiz Han)
• Temuçin kendisi için Gür Han yada Tayang Han şeklinde eski kavim unvanlarını reddetti ve yerine halkının kendisine hitap etmiş olduğu unvanı, şu demek oluyor ki Cingiz Han’ı kullandı. Bu isim hemen sonra Batı hayatına Cengiz Han olarak geçti. Moğollarda Cin kuvvetli, sıkı, sarsılmaz ve korkusuz anlamına gelir. (Cengiz Han)
• “Moğollar tüm çocukları eşit sayardı. Hiçbir çocuk Sonsuz Mavi Gök’ün rızası olmadan doğmazdı. Dünyada bir çocuğu gayrimeşru ilan etmeye cüret edebilecek akla yatkın ne bir hukuk ne de bir görgü kuralı olabilirdi.” (Cengiz Han’ın Kızları)
• Bir aborijin hanım hamile kalınca, biyolojik fiil ona yalnızca bir fetüs verir; içindeki biçime yaşam ya da ruh vermez. Fetüse yaşam verebilmek için anne bizzat mukaddes ruhu aramak suretiyle toprakta seyahat etmelidir ve anne yaşamın çocuğun içine girmiş olduğu ânı bilir. Hareket ettiğini hisseder, şimdi oturmakta, ayakta durmakta ya da yürümekte olduğu bu yerin bebeğine yaşam verdiğini bilir. O halde, bir yerde doğan çocukta o yerin ruhu bulunur; sonsuza dek ve aslolan olarak o yerin bir parçasıdır. (Vahşiler, Barbarlar ve Uygarlık)
• Dünya tarihinde kültürel gruplar arası mücadelelerde zafer kazananlar çoğu zaman “çağdaş” unvanını kaparken yenilenler vahşiler, barbarlar, kafirler ya da putperestler olma damgasını yer. (Vahşiler, Barbarlar ve Uygarlık)
• Arap, Türk ve Pers medeniyetlerini bir araya getiren 13. yüzyılın Müslüman toprakları, dünyanın en varlıklı astronomi ve matematikten dilbilimine kadar nerede ise tüm bilim dallarında en ileri ve dünyanın en yüksek okur yazarlık seviyesine haiz ülkeleriydi. Sadece papazların okuyabildiği Hindistan ve Avrupa ile yada yalnız devlet bürokratlarının okuyabildiği Çin ile kıyaslandığında, Müslüman dünyasında neredeyse her köyde Kur’an okuyabilen ve Müslüman hukukunu yorumlayabilen minimum birkaç şahıs bulunuyordu.Avrupa, Çin ve Hindistan yalnız bölgesel medeniyetler seviyesine ulaşabilmişken, Müslümanlar ileri tecim, teknoloji ve genel eğitimle dünya genelinde mühim bir uygarlık olmaya en oldukça yaklaşan topluluk olmuştu. (Cengiz Han)
• İletişim devriminin bir parçası olarak tüm bilginin sözde parmaklarımızın uçlarında olması gerekirken, yanıtlar eskisinden de daha aldatıcı görünmekle kalmaz, artık sorulan soruların doğruluğundan bile güvenilir olmayız. (Vahşiler, Barbarlar ve Uygarlık)
• Moğol ordusu 25 yıl içinde, Romalılardan dört yüz yılda fethettiğinden daha oldukça toprak ve insan zaptetti. (Cengiz Han)
• Ne komünizmin sınıfsız toplumu ne de kapitalizmin küresel köyü yirminci yüzyılda dünyayı türdeşleştirmeyi başarabildi. (Vahşiler, Barbarlar ve Uygarlık)
• On dokuzuncu yüzyılın insan ilerleyişi nosyonunda, bu ilerleyişe yol açan yeniliklerin Batı Avrupa kültüründen geldiği varsayılır. İnsan ilerleyişinin itici gücünün, hatta denilebilir ki motorunun, değişik kültür grupları arasındaki dinamik gerilim bulunduğunu ve kabile insanlarıyla uygarlaşmış insanların arasındaki mücadelenin bu sürecin bir odak noktasını oluşturduğunu bugün daha doğru olarak görebiliyoruz. Hiçbir yerle teması olmayan yalıtılmış nüfuslar değişmez; duraklama yaşar ve çökerler. Çin, çevresindeki kabile halklarıyla en canlı şekilde etkileşime girmiş olduğu vakit yeniliklerin odak noktası oldu, fakat dış dünyadan kendisini koparınca da duraklama yaşadı. Tarihin büyük kısmında Batı Avrupa dış dünyayla azca teması olan yalıtılmış bir durgun su oluşturdu, fakat diğeri kültürlerle yoğun etkileşim kurduğu son beş yüzyılda Avrupa dünyanın teknolojik ilerleyişine öncülük etti. (Vahşiler, Barbarlar ve Uygarlık)
• “Tarihteki eksik bir ismi doldurmak için asla geç değil.” (Cengiz Han’ın Kızları)
• Senelik yalnız yüzde 5 durağan(durgun) olan enflasyon oranıyla para, değerinin yarısını kaybeder ve fiyatlar da bu yüzden yalnızca on dört yılda iki katına çıkar. Böylece, yüzde 5’lik senelik enflasyon oranıyla, 1985 senesinde 100.000$ eden bir ev, 1999 senesinde 200.000$’a satılacaktır. Yüzde 10 senelik enflasyonla, aynı evin tutarı yedi yılda iki katına çıkacaktır. Böylece, 1985’te 100.000$ eden bir ev 1999’da 400.000$’a mal olur. (Para)
• Eğer siz büyük günahlar işlemeseydiniz, Allah sizin üzerinize benim şeklinde bir ceza göndermezdi. (Cengiz Han)