Kitap Künyesi

Yazar: Reşad Ekrem Koçu

Yayın Evi: Doğan Kitap

İSBN: 9786050935578

Sayfa Sayısı: 256

Patrona Halil Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

Ürgüp’ün Muşkara köyünden İbrahim’in, Lale Devri’nin aydınlanmacı veziri Nevşehirli Damad İbrahim Paşa oluşunun hikâyesi; Sultan Beyazıt Hamamı’nın tellaklarından 19 yaşlarında Arnavut civanı Patrona Halil’in “acı hayat hikâyesi ve kanlı büyük macerası”; Yadigârbey Kızı Atlıases Fatma Hanım’ın İbrahim ve Halil başta olmak suretiyle Lale Devri’nin ve Patrona Halil isyanının derhal tüm aktörleriyle kesişen aşk ve serüven dolu yaşamı; külhanbeylerinin ortaya çıkışı, ayinleri ve argosu… Reşad Ekrem Koçu’nun kıvrak kaleminden.

Patrona Halil Alıntıları – Sözleri

• Abbasi halifelerinden Filozof Memun, “İnsan üç çeşittir” diyor, “Bir kısmı besin benzer biçimde daima ve her yerde lazımdır. Bir kısmı ilaç gibidir, yerinde ve zamamnda lazımdır, bir kısmı da illet gibidir, Allah bizi onlardan korusun!..”
• Bu hezele guruhunun (Patrona Halil ve peşinden giden ayaktaşlar) kıyamını, Lale Devri’nde İbrahim Paşa ve yâranının sefahat ve lüksüne karşı cemiyet ıstırabından doğan bir hareket benzer biçimde göstermek, bizce oldukca hatalıdır. Patrona ile ayaktaşlarının acı yaşam hikâyesini yazar ve onların hakiki simalarını göstermeye çalışırken yukarıdaki satırları, işte bunun için yazdık Halkın ve esnafın bin türlü şikâyeti, vergiler, para ayarsızlığı, toplumu kızdıran himayeler de, lale merakı ve helva sohbeti benzer biçimde, Lale Devri’nden evvel de vardı, sonrasında da devam etti. Kaldı ki, karşısında aşırı istekli muhalifleri ve düşmanları bulunamayan bir iktidar, Türkiye tarihinde değil, cihan tarihinde görülmez.
• Halife Memun: “Bir cemaat için en tehlikeli simalar, pespayenin büyük bir servete ya da siyasal bir kudret ve nüfuza haiz olanıdır.” diyor, 1730 Patrona Halil ihtilali birkaç gün içinde kaldırım ve külhan çıplaklarını talan zengini yapmış ve devlet idaresini işte o pespayelerin eline düşürmüştü.
• “Bir dilbere el sürse o nazenin, it ağzı değmiş aşa dönerdi; bir güzeli öpse, vuslatının lezzeti aden taamı da olsa o peri yüzlüden cüzam artığı benzer biçimde hepimiz kaçardı…”
• “Kafasında o gece, o anda bir şimşek çaktı, bir şey yapacaktı. Neydi o şey? Bilmiyordu,fakat muhakkak bir şey yapacaktı, samanyolu seyahati benzer biçimde büyük bir şey.”
• “Başıboş dolaştım.”
• “Civelek” bir yeniçeri terimidir; yeniçeriliğe heves etmiş, yaşı minik olduğundan namzet defterine yazılmış, bir yeniçerinin himaye kanadı altında uşağı olmuş tüysüz genç anlama gelir.”
• “…haşhaş alı dudakları, afyon bakışları ve zehir benzer biçimde gamzeleri…”
• “Sen ağlatırsın beni!..” dedi.
  “Ben mi ağlatırım?”
  “Sen ağlatırsın ya! Te senin güzel yüzün, karaca karaca gözlerin, karanfil bıyıkların ağlatır beni!…”

Patrona Halil İncelemesi – Kişisel Yorumlar

Basiretsiz padişah 3. Ahmed döneminde devletin bir hamam çıplağı elinde iyi mi oyuncak bulunduğunu hayretle okuyacaksınız. Senelerce yanlış öğrendiğimiz Lale devri ve Patrona Halil isyanının perde arkasını ve gerçeklerini Reşad Ekrem Koçu’nun kaleminden okuyoruz. (Ömer Faruk Türker)

Lale Devri’ne , damat Nevşehirli İbrahim Paşa’nın sadrazamlığına ve hayatına son veren ayaklanmanın perde arkası , Atlıases Fatma adlı bir kadının sevgilileri üstünden anlatılmış. (feyza tüm)

Muhteşem bir zamanı roman örneği. Şaşılacak kadar iyi bir üslup, oldukca canlı bir ifade, görkemli bir kurgu. Reşad Ekrem Koçu bu alanın kim bilir en iyisi. Yaklaşık üç yüz yıl ilkin yaşanmış olan oldukca acı vakaları sanki ekrandan seyrediyormuşuz intibaını oluşturabilen bir kalem Reşad Ekrem. Anlattıkları bir taraftan genel anlamda zamanı gerçeklerle uyumlu, öteki taraftan koskoca (?) isyanı, Patrona Halil’in (bir kurgu karaktere) aşkına bağlayabiliyor. Roman Osmanlı idaresinin zayıf yönünü, bu yüzden ne benzer biçimde badireler atlatıldığını, oldukca mühim sonuçlara neden olan hadiselerin kimi zaman küçücük ihmallere bağlı bulunduğunu net bir halde ortaya koyuyor. Hemen Reşat Ekrem’in bir başka kitabına başlıyorum. (Hakkı G.)

Patrona Halil PDF indirme linki var mı?

Reşad Ekrem Koçu – Patrona Halil kitabı için internette en oldukca meydana getirilen aramalardan birisi de Patrona Halil PDF linkidir. İnternette ücretli olarak satılan bir çok kitabın PDFleri bulunmaktadır. Ancak bu PDF’leri yasal olmayan yollarla indirmek ve kullanmak hem yasalara hem de ahlaka aykırıdır. Yayın evlerinin sitesinden PDF satılıyorsa indirebilirsiniz.

Kitabın Yazarı Reşad Ekrem Koçu Kimdir?

Tarihi mevzularda yazdığı fıkra, roman, hikâye ve incelemeleriyle ve en mühim yapıtı İstanbul Ansiklopedisi’yle bilinmektedir. 1905’te İstanbul’da doğan Koçu, Bursa Erkek Lisesi’ni ve İstanbul Üniversitesi Tarih Kısmı’nü 1931 tarihinde tamamladı. Aynı fakültede asistan oldu, sadece, 1933 Üniversite Reformunda hocası Ahmet Refik Altınay’la birlikte üniversiteden ayrıldı. Alman, Kuleli, Pertevniyal ve Vefa liselerinde tarih öğretmenliği yapmış oldu. Reşad Ekrem Koçu 6 Temmuz 1975’te İstanbul’da öldü.

Öğretmenliği esnasında Tarihten Sesler benzer biçimde çeşitli mecmua ve gazetelerde şiir, hikâye ve çocuk romanları, Osmanlı sürecinin garip vakalarını ve kişilerini öyküleştirdiği Forsa Halil (1962), Patrona Halil (1967), Erkek Kızlar (1962) ve Haşmetli Yosmalar (1962) benzer biçimde kitaplar yazdı. Evliya Çelebi Seyahatnamesinin (1943-1967, 6 cilt) bazı bölümlerini bugünkü dile aktardı. Türk Giyim, Kuşam ve Süsleme Sözlüğü (1967) ise alanında yapılmış ilk mühim çalışmadır. Reşad Ekrem Koçu’nun en mühim ve büyük yapıtı, İstanbul’u her yönüyle detaylı halde özetleyen İstanbul Ansiklopedisi olarak kabul edilir. Bu ansiklopedinin ilk baskısı 1944-1951 Aba-Bahadir Sokağı maddeleri ve ikinci baskısı 1958-1971 yayımlandı ve 11’inci ciltte 7076 sayfaya ulaşarak “Gökçınar” makalesinde yarım kaldı. Koçu’nun öteki kitapları içinde Osmanlı Padişahları (1960) ile Eski İstanbul’da Meyhaneler ve Meyhane Köçekleri (1947) ve 2 ciltlik Kösem Sultan sayılabilir.

Reşad Ekrem Koçu Kitapları – Eserleri

• Tarihimizde Garip Vakalar
• Yeniçeriler
• Kızlarağasının Piçi
• Kösem Sultan
• Fatih Sultan Mehmed
• Osmanlı Padişahları
• Aşk Yolunda İstanbul’da Neler Olmuş
• Eski İstanbul’da Meyhaneler ve Meyhane Köçekleri
• Tarihimizde Kahramanlar
• Topkapı Sarayı
• Patrona Halil
• Kabakçı Mustafa
• Forsa Halil
• Erkek Kızlar
• Osmanlı Tarihinin Panoraması
• Haşmetli Yosmalar Osmanlı Tarihinde Yasaklar
• Esircibaşı
• Kafes Arkası Günahkarları
• Cevahirli Hanım Sultan
• Aşık Ozan ve Padişahlar
• Tarihte İstanbul Esnafı
• Dağ Padişahları
• Hatice Sultan ile Ressam Melling
• Haydut Aşkları
• Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü
• Türk Zaferleri
• İstanbul Tulumbacıları
• Taçlı Fahişeler
• Selçuk Tarihi
• Ahmed Rasim – Ahmed Refik

Reşad Ekrem Koçu Alıntıları – Sözleri

• Bir kere bir akıl çelindi mi üst yanı kolaydır. (Kafes Arkası Günahkarları)
• Alemdar Mustafa Paşa’nın İstanbul’a girdikten sonrasında yapmış olduğu işler Vaka-yi Selimiye denilen 1807 Mayıs İhtilali’ne kuvvetle bağlıdır. (Kabakçı Mustafa)
• Bir gün yeni harp hazırlığının nereye karşı bulunduğunu soran bir ordu kadısına;
  “Efendi! Eğer sakalımın tellerinden bir tanesi tasavvurlarımı bilseydi onu koparır ve yakardır!” demişti.. (Fatih Sultan Mehmed)
• Mayaları aynı çamurdan insanoğlu acele anlaşırlar, ilk tanıştıkları gün kırk senelik dost kadar yaklaşırlar. (Cevahirli Hanım Sultan)
• Tüm tebaasının malı ve canı iki dudağı içinde çıkacak emre bağlı padişahlar, askeri ihtilallerde öyleki bir acze düşmüşlerdir ki, yüzlerine karşı pervasızca hitaptan ve hatta hakaretten çekinilmemiştir. (Topkapı Sarayı)
• Abdülaziz’in horoz ve koç dövüştürme merakı ve galip gelen hayvanların boyunlarına elmas nişanlar taktığı rivayetleri saltanatının bu sonuncu devrine yakıştırılan şeylerdir. (Osmanlı Padişahları)
• Gidenler devlet hazinesini soymuştu, gelenler hazinede bir şey bulamadıkları için gidenlerin terekesini yağmaladılar. (Yeniçeriler)
• Eski berberler bununla birlikte sünnetçi, dişçi ve hacamatçıydı;kellik, uyuz, sıraca, egzama benzer biçimde cilt hastalıklarına da ilaçlar, merhemler yapardı,çeşitli uzmanlık sahibi mütetabbiptiler. (Tarihte İstanbul Esnafı)
• “Bir yeniçeriye de bigün,
  – Nizamıcedid olur musun? diye sormuşlar.
  – Vallah billah Moskof olurum, Nizamıcedid olmam!.. demiş.” (Yeniçeriler)
• “Şimâlden, cenuptan, şarktan ve garptan, İstanbul’a esen tüm rüzgârlar, fitne ve fesat tohumları saçıyordu.” (Esircibaşı)
• Sarayın odun ambarı 16. asırda bir adam öldürmeye sahne olmuştu. 17. yüzyıl ortasında ise zamanı bir idam fermanının uygulama edilmiş olduğu yer oldu. Sultan IV. Murad zamanında asrın büyük şairi, Türk hiciv edebiyatının büyük üstadı Nef’î, bu padişahın gazabına uğrayarak burada idam olundu. … Şairin cesedi Saray-ı Hümayun’un deniz kenarındaki Balıkhane Kapısı önünden denize atıldı. (Topkapı Sarayı)
• Tüm bu suları, merhemleri, tozları hazırlamak için kimi zaman 14 yaşlarında bir adam evladı beyni, bir minik kızcağızın kalbi lazım geliyordu.
  Evinin fırınında ve bahçesinin çeşitli yerlerinde, 2.000’den fazla yakılarak öldürülmüş çocuk iskeleti buldular!.. (Haşmetli Yosmalar Osmanlı Tarihinde Yasaklar)
• Büyük İtalyan edibi Edmondo de Amicis de (1846-1908) İstanbul Seyahatnamesi’nde İstanbul esnafından bahsederken şunları yazıyor :
  Türklerle pazarlık etmeyin
  “Rum, müşteriyi seslenip çağırır, eliyle koluyla işaretler yaparak çağrı eder ;Ermeni, birazcık daha temkinlidir;Yahudi, malının fiyatını kulağa fısıldayarak arz eder;Türk’e erişince, sessiz, müşterisini yalnız bakışlarıyla çağırır. Bir Türk’e söylediği fiyat için, sakın, ‘Biraz aşağı olmaz mı?’ diye pazarlığa girişmeyin, bunu kendisine bir hakaret sayar ve ‘Ben hırsız mıyım ki ilkin sizden hakkım olmayan fahiş bir para isteyeyim ve sonrasında pazarlığa girişeyim!..’ der. ” (Tarihte İstanbul Esnafı)
• Halk denilen esrarengiz kitlenin içinde kulakların asla duyamayacağı ve gözlerin asla göremeyeceği kim bilir ne acayip ve şaşırtıcı ve hayret verici şeyler oluyordu? (Erkek Kızlar)
• Sultan İbrahim’in devrinde hakikat olan yolsuzluk, makam temini için rüşvet toplama, hısım ve akrabayı bir mansıpa kaydırmada dalkavuk bayanların devlet işlerine karışmasıdır; sancakbeyleri, valiler ve kadılar dama taşları benzer biçimde durmadan değiştirilmiş, hepimiz makamından güvenilir olmadığı için verdiği rüşveti gittiği yerde halktan fazlasıyla çıkarmaya çalışmış, bu suretle memleketi zulüm kaplamıştır. (Osmanlı Padişahları)
• “Şu dünyada acayip kaldım. ” (Kafes Arkası Günahkarları)
• “Bencillik gütme, *müstebit olma. Adalet tarlasını data sapanı ile sür ve **meşveret tohumunu ek. Bir an evvel bitip yeşermesi içinde durmadan gözyaşlarınla sula”
  *ceberrüt, baskıcı
  **danışma, istişare, görüş paylaşımı (Dağ Padişahları)
• Abbasi halifelerinden Filozof Memun, “İnsan üç çeşittir” diyor, “Bir kısmı besin benzer biçimde daima ve her yerde lazımdır. Bir kısmı ilaç gibidir, yerinde ve zamamnda lazımdır, bir kısmı da illet gibidir, Allah bizi onlardan korusun!..” (Patrona Halil)
• Bu hezele guruhunun (Patrona Halil ve peşinden giden ayaktaşlar) kıyamını, Lale Devri’nde İbrahim Paşa ve yâranının sefahat ve lüksüne karşı cemiyet ıstırabından doğan bir hareket benzer biçimde göstermek, bizce oldukca hatalıdır. Patrona ile ayaktaşlarının acı yaşam hikâyesini yazar ve onların hakiki simalarını göstermeye çalışırken yukarıdaki satırları, işte bunun için yazdık Halkın ve esnafın bin türlü şikâyeti, vergiler, para ayarsızlığı, toplumu kızdıran himayeler de, lale merakı ve helva sohbeti benzer biçimde, Lale Devri’nden evvel de vardı, sonrasında da devam etti. Kaldı ki, karşısında aşırı istekli muhalifleri ve düşmanları bulunamayan bir iktidar, Türkiye tarihinde değil, cihan tarihinde görülmez. (Patrona Halil)
• Oğullar ataya yürek yağıdır.
  Oğulun iyisi gamı dağıtır,
  Oğlu kim atanın hemsazı olsa
  Safalı bağları, bostan bağıdır.
  Oğlu kim yakarma alup makbul olsa
  Atanın devleti, yüzü akıdır. (Fatih Sultan Mehmed)