Kitap Künyesi

Yazar: Ha-Joon Chang

Çevirmen: Tuba Akıncılar Onmuş

Yayın Evi: İletişim

İSBN: 9789750501746

Sayfa Sayısı: 248

Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

Bugünün kalkınmış ülkeleri {hiç de} öyleki zannedildiği şeklinde özgür pazar – özgür tecim politikalarıyla ve temel demokratik kurumlarla kalkınmadılar. Bu ülkelerin IMF, Dünya Bankası ve DTÖ ile birlik olup, kalkınmakta olan ülkelere önerdikleri, hatta uygulanmasını koşul koştukları politikalar, onları kalkındıran politikalar değil. Bilakis hepsi, sanayilerini geliştirmek için tarife koruması ve teşvik kullandılar. Kalkınmalarının erken aşamalarında, demokrasi, merkez bankası ve ustalaşmış bir kamu idaresi şeklinde temel kurumlardan yoksundular.

Patent, batkı, sınırı olan mesuliyet, hanım ve çocuk işgücü, bunların hepsi on seneler içinde düzenlendi. Peki şimdi niçin kendi kalkınmalarını elde eden politikaları değil de neo-liberal politikaları öneriyorlar? Koreli bir iktisatçı olan Ha-Joon Chang, kalkınmış ülkelerin onları yukarı çıkaran ”merdiveni ittiklerini” ve böylelikle daha yoksul ülkelerin kalkınma şanslarını ellerinden aldıklarını iddia ediyor.

Chang, varlıklı bir tarihsel araç-gereç kullanarak, ortodoks kalkınma reçetesinin dayanaklarını çürütüyor. Avrupa Evrimci Ekonomi Politik Vakfı’nın 2003 Myrdal Ödülü’nü alan bu kitap, bugün Türkiye dahil pek oldukca ülkeye dayatılan ve protestolarla karşılaşan reçetenin gerçek yüzünü gösteriyor. ”Dediğimi yap, yaptığımı yapma” diye özetlenebilecek bir reçete bu. Chang’ın kitabı, bu yanlış reçetenin ve doğal bu ”çoban tabip” misali reçeteyi yazan ekonomi ideolojisinin kuvvetli bir eleştirisini yapıyor.

Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü Alıntıları – Sözleri

• BKÜ’ler, teknoloji sınırına ulaştıklarında mevcut ve olası rakiplerin arasından sıyrılmak için birçok siyaset uygulamışlardır. Britanya “sınır ekonomisi” konumunu koruduğu sürece bu durumun en belirgin örneğini oluşturmuştur, sadece başka ülkeler de mümkün olduğunda benzer politikalara başvurmuşlardır. Britanya olası rakiplerine teknoloji transferini denetlemek amacıyla önlemler almış, (mesela, nitelikli işçi göçü yada makine ihracatı üstünde denetim), gerektiğinde güç kullanarak kalkınmakta olan ülkeleri piyasalarını açmaya zorlamıştır. Ancak, gelişmiş ülkeleri yakalamaya çalışan, resmi ya da fiili sömürgeler haricinde kalan ülkeler, öylece oturup bu kısıtlamaları kabullenmeye yanaşmamışlardır. Onlar da bu kısıtlamaların ortaya çıkardığı engelleri aşmak amacıyla makine kaçakçılığı ve işçi kaçırma şeklinde “yasadışı” yöntemlere kadar uzanan oldukca çeşitli önlemler uygulamaya koymuşlardır.
• “insanları çılgınlıktan korumanın tek sonucu aptallarla dolu bir dünya olacaktır.”
• 1930 senesinde ABD özgür ticareti terk edip ünlü Smoot-Hawley tarifesini yasalaştırdı. De Clercq’e bakılırsa, bu tarifenin “internasyonal tecim üstünde hemen sonra da Amerika’nın tutumsal büyümesi ve istihdamı üstünde feci tesirleri oldu”. Bugünlerde bazı iktisatçılar Büyük Bunalım’ın aslolan sebebinin bu tarifeler olduğuna bile inanmaktalar. Almanya ve Japonya şeklinde ülkeler, ticarete koydukları engelleri yükselttiler ve daha sonraki yıllarda ülkelerinin dışarıya karşı saldırganlaşmasıyla ve faşizmle de yakından ilişkili kuvvetli karteller oluşturdular. En sonunda 1932’de o ana dek özgür ticaretin şampiyonu olan Britanya da tarifelerin albenisine dayanamadı ve tekrardan tarife uygulamaya başladı. Bunların sonucu olarak dünya ekonomisinde ortaya çıkan daralma ve istikrarsızlık, ve hemen sonra da İkinci Dünya Savaşı, Birinci Dünya liberal düzeninden kalanları da yok etti.
• İnsanları çılgınlıktan korumanın tek sonucu, aptallarla dolu bir dünya olacaktır. Herbert Spencer
• ” Ancak, dünya sahnesinde bir tek Amerikalıların ve Avrupalıların yerinin bulunduğunu düşünen Üçüncü Dünyalı bir okul evladı için bu liderlerin içinde bir de Türk liderinin bulunması garip bir durumdu. Bu Türk önder, General Kemal Paşa ya da Kore’de daha oldukca malum adıyla Kemal Atatürk’tü. ”
• Lincoln köleliğe daima karşı olması durumunda daha ilkin köleliğin güç kullanılarak kaldırılmasını savunmuş değildi; siyah ırkın daha aşağı bulunduğunu düşünüyordu ve siyahların oy vermesine karşıydı.
• Politikalarının odağını değişen koşullara adapte edebilmiş ülkeler başarıya ulaşmış olmuşlardır.
• Bu kitabın söylemek suretiyle oldukları, birçok insanı, entelektüel ve etik bakımdan rahatsız edecektir.
• ” ABD, ikinci Dünya Savaşı’nın peşinden sınai üstünlüğü kati olarak ortaya çıktıktan sonrasında on dokuzuncu yüzyıl Britanyası’ndan değişik davranmadı ve kendisi, üstünlüğünü sıkı korumacılığı milliyetçi emellerle kullanarak elde etmiş olmasına karşın, özgür tecim savunuculuğuna soyundu. ”

Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü İncelemesi – Kişisel Yorumlar

Kitabın orijinal İngilizce başlığı “Kicking Away the Ladder”. 19. yüzyıl Alman iktisatçısı List’in kullandığı bu ifade, varlıklı bir ülkenin zirveye ulaştığında diğerlerinin kendisinden sonrasında tırmanmasını engellemek için, oraya tırmanmasını elde eden “merdiveni itmesi” anlamına gelmektedir.
Kitabın da tam olarak içinde ne olduğu bu. Kalkınmış ülkelerin iyi mi geliştiği incelenmiş ve bu maddeler üstünde durularak bugünün kıyası yapılmıştır..
Benim oldukca hoşuma gitti. Okumanızı tavsiye ederim. (Hüsamettin Çalışkan)

Merhaba Ekonomi Müptelaları,
Ekonomik vakalara kafa yoranlar , Gelişmiş Ülkeler’in gelişme politikalarını merak edenler için kesinlikle okunası bir kitap.
Kitap, adıyla adeta içeriğini özetlemiş durumda.
Kitabı okurken günümüzde “Gelişmiş Ülke” olarak malum tüm ülkelerin, Gelişmekte Olan Ülkeler’in (GOÜ) kalkınması için sundukları reçetelerin aslen GOÜ’lerin gelişimine katkı sağlamayan politikalar olduğu ve Gelişmiş Ülkelerin GOÜ’lerin uymasını istediği kota ve politikaların hiçbirine kendi devletlerinde uygulamadıkları tarihsel perspektifte detaylı bir halde görülmekte.
Şu an bir tek İletişim Yayınlarından çevirisi var diye biliyorum ve oldukca iyi bir tercüme olmuş.
Keyifli okumalar (Kübra)

Spoiler ihtiva eder:
Bir kalkınma iktisatçısı olan Ha Joon Chang gelişmekte olan ülkelere tavsiye edilen “iyi politikalar”ın aslen onlar için gerçek anlamda “iyi politikalar” olmadığını iddia etmektedir. Kalkınmak için özgür piyasa sisteminin gelişmekte olan ülkelere dayatılması yanlıştır. Bakınız İngiltere de belirli bir kalkınma seviyesine gelene kadar bilhassa yün ticaretinde fazlasıyla korumacı davranmış, özgür piyasa ekonomisinden elinden geldiğince kaçınmıştır. IMF (Uluslar arası Para Fonu) ve WB (Dünya Bankası) şeklinde kuruluşlar gelişmekte olan ülkelerin kalkınma politikalarına müdahale etmeyi bırakmalıdırlar ki bu ülkeler gerçek anlamda bir kalkınma sürecine girebilsin. Ha Joon Chang’in kitabının orijinal isminde olduğu şeklinde (Kicking Away The Ladder) gelişmiş ülkeler gelişme sürecinde kullandıkları yolu gelişmekte olan ülkeler kullanamasın diye “merdiveni aşağıya itelemiş”, gelişmekte olan ülkelerin gelişmesine engel olmuşlardır. Bu nedenle artık daha çok bu kalkınma sürecine müdahale edilmemelidir. Zaten her ülkenin kalkınma sürecinde kendine özgü değişik bir yol izlemesi gerekir zira her ülkenin bu süreçte gerekseme duyduğu siyaset farklıdır. Kendi gereksinimleri doğrultusunda üstten herhangi bir müdahale olmadan uygulanan siyaset hemen hemen gelişememiş olan ülkenin gerçek anlamda gelişmesini elde edecektir. (Gül Dila Dinçsoy)

Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü PDF indirme linki var mı?

Ha-Joon Chang – Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü kitabı için internette en oldukca meydana getirilen aramalardan birisi de Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü PDF linkidir. İnternette ücretli olarak satılan bir çok kitabın PDFleri bulunmaktadır. Ancak bu PDF’leri yasal olmayan yollarla indirmek ve kullanmak hem yasalara hem de ahlaka aykırıdır. Yayın evlerinin sitesinden PDF satılıyorsa indirebilirsiniz.

Kitabın Yazarı Ha-Joon Chang Kimdir?

Cambridge Üniversitesi Kalkınma Emekleri’nda yönetici yardımcısıdır. Çeşitli BM kurumları (UNCTAD, WIDER, UNDP VE UNIDO), Dünya Bankası ve Asya Kalkınma Bankası dahil pek oldukca internasyonal organizasyonda danışmanlık yapmıştır. Devlet, pazar ve kurum teorilerinden, geçiş ekonomilerine kadar pek oldukca mevzuda yazıları yayınlanmıştır.

Ha-Joon Chang Kitapları – Eserleri

• Kapitalizm Hakkında Size Söylenmeyen 23 Şey
• Sanayileşmenin Gizli Tarihi
• Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü
• Ekonomi Rehberi
• Kalkınma Yeniden

Ha-Joon Chang Alıntıları – Sözleri

• Lincoln köleliğe daima karşı olması durumunda daha ilkin köleliğin güç kullanılarak kaldırılmasını savunmuş değildi; siyah ırkın daha aşağı bulunduğunu düşünüyordu ve siyahların oy vermesine karşıydı. (Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü)
• culture is more of an outcome, rather than a cause, of economic development. (Kapitalizm Hakkında Size Söylenmeyen 23 Şey)
• Bu insanoğlu mutlu olduklarını zannederler zira baskı kuranların/ayrımcılık yapanların değerlerini kabul etmişlerdir; “içselleştirme” bunun için kullanılan süslü bir kelimedir. (Ekonomi Rehberi)
• Küreselleşmeyi yönlendiren teknolojiden ziyade siyasettir. (Sanayileşmenin Gizli Tarihi)
• Hiç kimse buğdayı altı ay yerine altı dakikada yetiştirmenin bir yolunu bulamamıştır ki eğer son iki yüz elli yılda buğday endüstrisindeki verimlilik iğne yapımındaki kadar süratli gelişmiş olsaydı olması ihtiyaç duyulan ortalama süre buydu. (Ekonomi Rehberi)
• Bu ülkelerdeki yüksek öğretim sistemi bazı insanların daha iyi görmek için ayağa kalkarak ötekinin görüşünü engellediği bir tiyatroya benzedi. Yeterince insan ayağa kalktığı süre, hepimiz ayağa kalkmak zorunda kalıyor. Ve bu da kimsenin görüşünün bir diğerine bakılırsa daha iyi olmadığı fakat her insanın ayakta olduğundan daha rahatsız olduğu anlamına geliyor. (Kapitalizm Hakkında Size Söylenmeyen 23 Şey)
• Ancak insan doğasının kusurlarını kabul edersek “gerçek” tercihlerden bahsedebiliriz. (Ekonomi Rehberi)
• Sanayileşmiş ülkeler geçmişte başarıyla kullandıkları ulusalcı politikaları kullanarak yükselen daha oldukca rakip istemiyorlar. (Sanayileşmenin Gizli Tarihi)
• İnsanlar hakkında en kötüsünü düşünürsek, başımıza en kötüsü gelir. (Kapitalizm Hakkında Size Söylenmeyen 23 Şey)
• ” Ancak, dünya sahnesinde bir tek Amerikalıların ve Avrupalıların yerinin bulunduğunu düşünen Üçüncü Dünyalı bir okul evladı için bu liderlerin içinde bir de Türk liderinin bulunması garip bir durumdu. Bu Türk önder, General Kemal Paşa ya da Kore’de daha oldukca malum adıyla Kemal Atatürk’tü. ” (Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü)
• “19’uncu yüzyılın ortalarında Guatemala’nın zenginliğinin deposu olan cochinilla (koşineal) böceğinden çıkarılan fazlaca pahalı kızıl boya, Avrupalıların suni boyayı buluş etmesiyle neredeyse anında yok olmuştu.” (Sanayileşmenin Gizli Tarihi)
• Ticaret, en yalın ifadesiyle tecim yanlısı iktisatçılara bırakılamayacak kadar önemlidir. (Sanayileşmenin Gizli Tarihi)
• Ekonomi bilimi politik savlar ihtiva eder. Bildiğimiz anlamda bilim değildir ve asla da olması imkansız. (Ekonomi Rehberi)
• Serbest tecim, çoğu zaman zayıf ülkelerce tercih edilmekten ziyade onlara dayatılmıştır. (Sanayileşmenin Gizli Tarihi)
• Hristiyan bir ülkede değişik mesleklerin temsilcileri bir araya gelmiş dünyadaki en eski mesleğin ne işe yaradığını tartışıyorlarmış:
  Doktor çıkıp şöyleki demiş: “Tanrı insanlara en önce ne yapmış oldu? Bir ameliyat gerçekleştirmiş oldu, Adem’in kaburga kemiğinden Havva’yı yarattı. Doktorluk en eski meslektir.”
  Mimar itiraz etmiş: “Hayır, bu doğru değil. İlk ilkin dünyayı kaostan kurtardı. Mimarlar da bu şekilde yapar, kaostan seviye yaratırlar. Dünyadaki en eski meslek bizimki.”
  Sabırla dinleyen siyasetçi sırıtarak şöyleki sormuş: “Sizce, o kaosu kim yarattı?” (Kapitalizm Hakkında Size Söylenmeyen 23 Şey)
• 1930 senesinde ABD özgür ticareti terk edip ünlü Smoot-Hawley tarifesini yasalaştırdı. De Clercq’e bakılırsa, bu tarifenin “internasyonal tecim üstünde hemen sonra da Amerika’nın tutumsal büyümesi ve istihdamı üstünde feci tesirleri oldu”. Bugünlerde bazı iktisatçılar Büyük Bunalım’ın aslolan sebebinin bu tarifeler olduğuna bile inanmaktalar. Almanya ve Japonya şeklinde ülkeler, ticarete koydukları engelleri yükselttiler ve daha sonraki yıllarda ülkelerinin dışarıya karşı saldırganlaşmasıyla ve faşizmle de yakından ilişkili kuvvetli karteller oluşturdular. En sonunda 1932’de o ana dek özgür ticaretin şampiyonu olan Britanya da tarifelerin albenisine dayanamadı ve tekrardan tarife uygulamaya başladı. Bunların sonucu olarak dünya ekonomisinde ortaya çıkan daralma ve istikrarsızlık, ve hemen sonra da İkinci Dünya Savaşı, Birinci Dünya liberal düzeninden kalanları da yok etti. (Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü)
• Popüler algının aksine, yatırım finansmanının ana deposu yeni hisse senetleri ve banka kredileri çıkarmak değil, dağıtılmamış kârlardır. (Ekonomi Rehberi)
• Artık endüstri sonrası çağda yaşıyor olduğumuz efsanesi pek oldukca hükümetin sanayisizleşmenin negatif etkilerini göz ardı etmesine niçin oldu. (Kapitalizm Hakkında Size Söylenmeyen 23 Şey)
• Bir borsadaki fiyat hareketleri çoğu zaman bir borsa endeksi ile temsil edilir, bu endeks göreli boyutlarına bakılırsa değerlendirilmiş mühim firmalardan oluşan bir grubun hisselerinin averaj fiyat hareketlerini kaydeder. (Ekonomi Rehberi)
• İnsanları çılgınlıktan korumanın tek sonucu, aptallarla dolu bir dünya olacaktır. Herbert Spencer (Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü)